Кьилин редактордин гаф
2021-йис тарихдиз хъфена. “Лезги газетдин” редакция патал ам гьихьтинди хьанатIа, алатай йисан 52-нумрадиз акъатнавай Куругъли Ферзалиеван “ТIугъвалдинди хьанатIани” макъалада раханва. Мад сеферда тикрар хъувунин игьтияж авач, амма газетдин редакциядин уьмуьрда шаз кьиле фейи вакъиайрикай виридалайни кар алайбур, важиблубур къейд авун кутугнава. Чи фикирдалди, абурун арада 17-июндиз Дербентда, Лезги театрдин дараматда, кьиле фейи “Лезги прессадин I фестиваль”, 27-ноябрдиз Махачкъалада, тарихдин “Урусат — зи тарих” паркуна, “Лезги газетдин” 100 йисаз талукьарна тешкилай мярекат, “Дагъустан” чапханада акъатай милли газетдин тарихдизни къенин йикъаз бахшнавай Мердали Жалилован “Асирдин рехъ” тIвар алай ктаб ва редакциядин дегьлиз цIийикIа туькIуьр хъувун (пулдин такьатар Токай Керимова регьбервал гузвай “Национальное возрождение” фондуни чара авуна) ава.
И макъалада чаз газетдин тираждикай рахаз кIанзава. Тираждин кьадардал гьалтайла, вилик йисара хьиз, цIини “Лезги газетди” республикадин государстводин СМИ-рин арада 1-чка кьазва: 2022-йисуз лезги чIалал акъатзавай кьилин газет 6587 хизанди кхьенва. Гекъигун патал Дагъустанда акъатзавай амай газетрин тиражрихъ галаз таниш жен: “Дагестанская правда” — 3055, “Молодежь Дагестана” — 2007, аваррин “Гьакъикъат” — 4289, даргийрин “Замана” — 3507, къумукьрин “Ёлдаш” — 3648, яхулрин “Илчи” — 2020, “Табасарандин нурар” — 1425, ногъайрин “Яйлахдин сес” — 2500, “Рутулрин хабарар” — 1300, “Агъулрин хабарар” — 1300, цIахуррин “Нур” — 1200, татрин “Ватан” — 1300, чеченрин “Нийсо-Дагестан” — 2500 ва азербайжан чIалал акъатзавай “Дербент” газетдин тираж 2000 экземпляр я. Аялар патал вацра кьве сеферда акъатзавай “Орленок Дагестана” газет 6540, “Дагъустан” журнал 6000 касди кхьенва.
Лагьана кIанда, алатай йисан 1-паюна газетдин тиражди — 6686, 2-паюна 6065 экземпляр тешкилзавай. 2020-йисуз “Лезги газет” кхьенвайбурун кьадар 6426-дав агакьнавай. И рекъемрай аквазвайвал, эхиримжи пуд йисан къене тираж 6000-далай агъуз аватнавач, гьа са вахтунда республикадин милли чIаларал акъатзавай амай газетрин тиражар гьар йисуз виле акьадайвал тIимил жезва. И делилди мад сеферда чи халкьдин савадлувилин, камаллувилин, меденивилин гьакъиндай шагьидвалзава. “Лезги газет” тираждал гьалтайла республикада сад лагьай чкадал хьун — им неинки са редакциядин коллективдин, гьакIни вири халкьдин, хайи чIалан къайгъуда авай ватанпересрин умуми гъалибвал, агалкьун я.
Къейд ийин хьи, редакцияди шаз хьиз, цIини “Лезги газет” — гьар са кIвализ” серенжем кьиле тухвана. Адан сергьятра аваз мумкинвилер авай са кьадар ватанэгьлийри газет кхьин патал редакциядиз пулдин такьатар чара авуна. Нетижада и серенжемдин куьмекдалди 1400 экземпляр кхьена. Абур редакциядин векилри, штатдик квачир мухбирри лезги районра мектебра кIелзавай аялрин, газет кхьидай мумкинвал авачир хизанрин, ветеранрин арада пайзава. “Лезги газет” — гьар са кIвализ” серенжемдик пай кутур ватанпересрин арада жемиятдин деятель Мамед Абасов (100 агъзур), ФЛНКА-дин Советдин член Васиф Гьасанов (82 агъзур), ФЛНКА-дин президент Ариф Керимов, “Просвещение” фондунин регьбер Магьмуд Абдулкеримов, бине Хив райондин АрхитIрин хуьряй тир карчи Альберт Эмиргъаев, Москвада яшамиш жезвай къурушвияр тир Агъажан ва Рустам Адигуьзеловар, писатель Сардар Абил, имам аш-Шафиидин тIварунихъ галай мискIиндин имам Джейгьун Агьмедов (гьар сада — 50 агъзур манат) ва масабур ава (инал чна анжах 50 агъзур манат ва адалай гзаф пулдин такьатар чара авурбурун тIварар кьунва). Чеб вири сагърай!
Эхиримжи кьве йисуз “Дагпечатдин” киоскрай газет кхьизвайбурун кьадар садлагьана гзаф хьанва. РикIел хкин, Кьиблепатан Дагъустанда киоскар Ахцегьа, Мегьарамдхуьре, Кьасумхуьрел, Белижда, Дербент ва Дагъустандин Огни шегьерра ава. “Лезги газет” виридалайни гзаф Ахцегьа авай киоскда кхьенва. Санлай къачурла, 6587 экземплярдикай 2702 — киоскрай, 3755 почтадин алакъадин отделенийрай кхьенва.
2022-йисан тираждиз талукь рекъемрай аквазвайвал (абур и нумрадин 3-чина ганва), Белиж поселокда, ЦIийи Къуруш, Советское, Мегьарамдхуьр, Кьурагь, Усугъчай ва са жерге чIехи маса хуьрера газет кхьизвайбурун кьадар хейлин тIимил хьанва. Са шумуд йис идалай вилик, гуя лазим кьадар къазанжияр къазанмишзавач лагьана, Дагъустандин хейлин районра, хуьрера, гьа жергедай яз республикадин кьиблепатани, почтадин алакъадин отделенияр агална. И кар себеб яз гзафбур газет-журнал кхьиникай магьрум хьана. Абур кхьин патал са шумуд километр мензил атIана, почтадин алакъадин отделение авай къунши хуьруьз фидай мумкинвал виридахъ авач. Кьурагь райондин КIирийрин хуьре лагьайтIа, подписка худда авай чIавуз, кIвалахдай кас амукь тавуникди, почтадин отделение михьиз агал хьана. ЦIи ана “Лезги газет” анжах 18 касди кхьенва. Интернетдини, социальный сетрини печатдин изданийрин тиражар агъуз аватуниз бегьемдиз таъсирзава. Гзафбуру, иллаки жегьилри, газетар эсиллагь кIелзамач, чпиз герек малуматар интернетдин майданра жагъурзава.
ЦIинин йисан тираждин нетижайралди, “Лезги газет” виридалайни гзаф СтIал Сулейманан районда кхьенва — 1863 экземпляр. Газет кхьенвайбурун кьадар, вилик йисарив гекъигайла, Мегьарамдхуьруьн, Кьурагь, Дербент районра тIимил хьанва.
Мегьамед Ибрагьимов
