Хизандин йис

Хизанда аял хьайила, адахъ эл­къвена, адет яз, «вун бахтлу­ хьурай!» лугьуда. Эвленмиш­ жез­вай жегьилризни вирида, «куьн Аллагьди бахтлу авурай!» лугьуз, алхишарда. Эхь, и дуьньядал гьар са касдиз сифте нубатда кIанзавайди сагъвални­ бахтлувал я. Хизанрикайни гьакI лугьуз жеда. Дуьз къейдна Президент Владимир Путина: «Кьилди къачур са хизандин бахтлу­ви­ликай санлай уьлкведин бахт­лувал арадал къвезва».

И веревирдер зи бейнидиз акьалтIай низамлу, гьуьрметлу Зейнулагь ва Раминат Наврузоврин хизандикай макъала кхьиз, КIварчагъ дередиз фидайла, атана. Фадлай хъсандиз таниш я и хизан заз.

Наврузоври чун хушвилелди кьабулна.

— Куьне ихтилатар ая, за квез атирлу чайни гьазурда, лезги хинкIарни, — хъуьрез-хъуьрез лагьана чаз абурун гъвечIи хцин свас, урус дишегьли Наталья Ивановнади михьи лезги чIалалди.

КIварчагърин хуьруьн амбулаторияда участковый медсестравиле кIвалахзавай, вични чаз хъсандиз чизвай Наталья Наврузовадин «буйругъдиз» чун муьтIуьгъ хьана.

КIвалин кайвани, гзаф мегьрибан дишегьли Раминат Яралиевнади, чи суалриз­ жавабар яз, вичин хизандикай, кIва­лах­ри­кай ихтилат башламишна:

— Зани Зейнулагьа 1974-йисан 1-сентябрдиз рикIер, сирер сад авуна, хизан кутуна. Чахъ пуд велед ава: руш Наида ва гадаяр Аликберни Амурбег. Пудни эвленмишнава, абурухъ чпин хизанар хьанва. Гьарма сад чпин пешейрал машгъул я. Чахъ 6 хтулни ава, абуру чаз шадвал гузва, школада хъсан къиметар аваз кIелзава. Жуван хизандилай, веледрилай, сусарилай зун гзаф рази я. Лишанлу вакъиа чна хизандин арада къейдда. Икьван йисара гьуьр­метлудаказ санал, веледрикай, хтулрикай рикI динж яз яшамиш хьун за чи бахтлувал яз гьисабзава.  Вири хизанар бахтлу хьурай!

Лайихлу пенсияда авай Раминат Яралиевна гамарни халичаяр храдай магьир устад я. Ада яргъал йисара КIварчагърин фабрикада гамар храна, саки цIувад йисуз­ устIар яз, гамар хрунин сирер цIудралди рушариз чирна.­

— Гьикьван лагьайтIани, кIва­лах авай, арадал гъайи хъсан нетижайри ашкъиламишдай, авур кIва­лахдиз килигай гьакъи­ни гъилиз къвезвай вахтар тир, — дава­мар­зава Р. Наврузовади. — Чи фаб­­рикада устад­ри храй гамар асул гьисабдай къецепатан уьл­квейриз ракъурзавай. Чи гамари­, халичай­ри са шумудра Вири­со­юз­дин, гьат­та международный кон­курсра­ни кIвенкIвечи чкаяр кьурди я. Гьайиф хьи, къе гамаринни халичайрин фабрикаяр я КIварчагъа, я масанра амач. Лезги дишегьлийриз халкьдин и сеняткарвални чизмач. Заз виридалайни гьайиф къвезвай кар ам я хьи, вилик йисара чна, лезги дишегьлийри, храй хъсан чешнейрин гамарни халичаяр туьквенрай маса гузвай паласрихъ галаз дегишарна. Им нагьакьан кар хьана.

Чун вичин гъиликай цIудралди гамарни халичаяр хкатай дишегьлидин, магьир устаддин гъавурда хъсандиз акьазва…

Хизандин кьил Зейнулагь Хайрудино­вич вичиз тIебиатди са шумуд патахъай пай ганвай, кье­тIен бажарагъ авай кас я. Хуьре­, районда ам гзафбуруз культработник, музыкант,  манидар, шаир, мухбир, халкьдин­ медицинадикай­ хабар авай инсан­, об­щест­венник­ яз чида. 1952-йисуз дидедиз­ хьайи ада хуьруьн школа, Дербент­дин­ культ­прос­ветучилище (1968-йисуз), гуь­гъуьн­лай Краснодардин культурадин институт (за­оч­нидаказ) акьалтIарна.

Армиядин жергейра къуллугъна хтай Зейнулагьа КIварчагърин библиотекадин заведующийвиле кIвалахна.

1977-йисалай къенин йикъал­ди З. Нав­рузова  культурадин кIва­лин директорвиле бегьерлудаказ зегьмет чIугвазва. Хъсан манидар ва музыкант тир ада тешкилай агитациядинни художественный «Нарма» бригадади (ам 22 касдикай ибарат тир) гзаф йисара «Коммуна» совхоздин зегьметчийриз къуллугъна, бригадайра, къишлахрал, фермайрал концертар гана.

Культурадин кIвалихъ 9 касдикай ибарат тир совет ава. Ана са шумуд кружок, «Игитвал», «Халкьдин медицина» клубар, художест­венный самодеятельностдин 15 касдикай ибарат тир коллектив кардик ква.

Зейнулагь Хайрудиновича­ «Кьве стха», «КIваляй фейила»,­ «Жерягь», «Къванцин гада», «Мел» ва  маса пьесаяр сегьнеламишна, агьалийриз къалурна.

З. Наврузов КIварчагъ дере­дин хуьрерин Культурадин кIвалерин сад авунвай фольклордин коллективдин регьберни, активный иштиракчини я. И коллектив Кьасумхуьрел, Дербентда, Ахцегьа, Махачкъалада ва масанра хьайи фестивалрин ва килигунрин лауреат я.

Зейнулагь Хайрудиновича рес­публ­икадин­­ дережада тухвай культурадинни илимдин кон­ференцийра, Ростовда Кавказдин куль­ту­ра­дин ва искусстводин идарайрин работникрин совещанида иштиракна. Алай вахтунда ам райондин общественный палатадин член, КIварчагърин хуьруьн агъсакъалрин, дяведин ва зегьметдин ветеранрин советдин председатель я. Ада хуьруьнвийриз культурадин рекьяй къуллугъ авун намуслудаказ давамарзава, районда тухузвай мярекатра иштиракзава.

Кьве ктабдин автор тир З. Нав­рузова эдебиятдин рекьени­ бегьерлувилелди кIва­лахзава, цIийи­-­цIийи эсерар яратмишзава.

…КIварчагърин дереда гьуьр­мет авай Наврузоврин хизанда хьайи вахт акуна-та­куна акъатна. И хизанда сад-садахъ галаз­ «чан дах», «чан свас», «чан хва» лугьуз ра­хазва, хизандин арада хуш рафтарвал, гьуьрмет, разивал ава. Чаз Зейнулагь ва Раминат Наврузоврин кIвале халис лезги хизандин шикил-суьрет акуна.

Куь хизанда хатур-гьуьрмет, бахт-бере­кат мадни артух хьурай, гьуьрметлу Зейнулагь Хайрудинович ва Раминат Яралиевна!

Хазран Кьасумов