Чи ватанэгьлияр — гьар сана
Сифтегьан пешедай вич физик ятIани, биотехнологиядин месэлайриз майилвалзавай, и рекьяй кьвед лагьай пешекарвал къачунвай, илимдин рекье агалкьунралди кIвалахар кьилиз акъудзавай ватанэгьлийрикай сад Москвада яшамиш жезвай Марат Исламудинович Авчиев я.
Ам Москвада къуллугъчийрин хизанда (адан диде-буба Сулейман-Стальский райондай я) дидедиз хьана. Москвадин инженерно-физический институт (МИФИ) куьтягьайдалай кьулухъ ада аспирантурада кIелун давамар хъувуна. Вичи хиве кьазвайвал, а йисар (1998-1999) илим патал муракаббур тир, институтдин илимдин базани вини дережада амачир. Марат физикадин нурарин куьмекдалди ивисуз операцияр авунин къайдайрал машгъул хьана. КIвалах тамамарзавайтIани, ада тежрибаяр кьиле тухун а вахтунда намумкин тирди кьатIана. Амма гьакI тIвар патал илимдин дережа къачунихъни метлеб авачир.
Къейд ийин, Маратан диде-буба илимдин рекье кIвалахзавайбур я: буба Исламудин Авчиев ядерный физик я, диде Пенкер Бабаевна — биолог. Пенкер Бабаевнадихъ институтда вичин хсуси лаборатория авай, ана ам лаборантдин пешедилай профессорвилин дережадиз (ам илимрин доктор я) кьван хкаж хьана. Пенкер Авчиева ГосНИИ-дин биологический активный затIарин лабораториядин заведующий, Москвада кардик квай “Гуьрчегвал ва сагъламвал” ООО-дин генеральный директор я. Яваш-яваш Маратани дидеди арадал гъайи биотехнологиядин лабораториядиз итиж ийиз эгечIна. Къвердавай артух жезвай гьевесди адаз мад са пеше хкядай рехъ ачухна. ИкI, недай суьрсетриз талукь институтдин биотехнологийрин кафедрада вири имтигьанар вахкуналди, ам аспирантурадик экечIна ва агалкьунралди диссертацияни хвена.
ГъвечIи чIавуз Марат Авчиеван рикI шикилар чIугунал, сирнавунал, шахматрал къугъунал алай. Ам диде-бубадихъ галаз гзаф кьадар сиягьатрани хьана.
“КIвале ктабар кIелунин адет авай. Исятдани кIелун давамарзава. ГъвечIи чIавалай за физикадайни, биологиядайни сад хьиз кьил акъудзавай. Образование къачунихъ авай важиблувални метлеблувал заз хизанда чир хьана”, — лугьузва вич илимдал машгъул ксарин хизандай хьунал шадвалзавай Марат Авчиева.
Лаборатория рикI акъвазуниз, рак азардиз аксивалдай такьатрал машгъул я. Ана тухузвай кIвалахар алай девирдин медицинадин, недай затIарин санайидин, косметологиядин ва экологиядин кар алай месэлайриз талукь я. Марат Авчиев мукьвал-мукьвал кIвалах дегишарунихъ са метлебни авачиз гьисабзавай, пешедай датIана чирвилер артухарзавай, кIвалах гьевесдивди кьилиз акъуддай машгъулатдиз элкъуьрзавай ксарикай я.
Илимдал, гьа са вахтунда коммерциядални машгъул лабораториядин къуллугъчийриз вахт-вахтунда мажибар гун, илимдин рекье такьатар серфун — ибур вири Маратан хизандилай кьилиз акъудиз алакьзава. Эхь, кIвалах лезетдиз элкъвейла, нетижаярни хъсанбур жеда.
Москвада хьанватIани, Маратаз лезги чIални, халкьдин адетарни чизва. Мумкинвал хьайила, Махачкъалада авай стхайрин, ватанда авай багърийрин патавни хъфизва, ярар-дустарихъ галаз датIана алакъаяр хуьзва.
К.Ферзалиев
