“Лезги газетдин” алай йисан 3-нумрада (9-ч) РФ-дин пенсийрин фондунин кьилин управленидин (ГУ ОПФ) Дагъустанда авай отделенидин пресс-къуллугъдин регьбер Альбина  Сункъулиевади пенсийриз  талукь  яз  ганвай  баянра кхьенва: “Алай йисан 1-апрел­­дилай кIвалахзавай ва кIвалах тийиз­­вай ксарин пенсияр 4,1 процентдин мадни хкаж жеда”.

Пенсионеррин гуьгьуьл ачухардай гьа ихьтин хабарар кIелзавай­буруз 18-январдиз акъатнавай Вирироссиядин газетдани (“Россий­ская газета — Неделя” (14-ч) Россия­дин Пенсийрин фондунин Прав­ле­ни­дин председателдин замести­тель­ Лилия Чижикани ганва: “Страховой пенсияр 1-январдилай 2017-йисан инфляциядилай артух кьадарда хкаж жеда”. Зун кIвалах­за­май, яни зегьметдин пенсионер я. Зи пенсияда и йисуз гьелелиг, я ин­ф­ляциядихъ, я пенсийрин фондуниз залай къвезвай страховой вз­носрихъ галаз алакъалу яз артух хьанвай са кепекни авач. За кагъаз­ра­ эцигзавай суалриз месэла чпиз талукь тир идарайрин пешекаррини тамам жавабар гузвач… Эхирни зи чар — арза Дагъустандин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядай алай йисан 22-февралдиз, инлай вилик хьиз, вичиз талукь тир нумра яна (№0416-10-4095/18), 2006-йисан 2-мартдиз кьабулай 59-нумрадин ФЗ-дин 3-паюнин 8-статьядин бинедаллаз Россиядин Пен­­сийрин республикада авай ­отделенидиз акъатна. Чарче 2014-йисалай 12210 манат тир зи пенсия гагь гзаф, гагь тIимил хьанвай­да­кайни кхьенвай. РФ-дин Пенсийрин фондунин Да­гъустанда авай от­де­ле­нидин уп­рав­­­ляющийдин­ за­мес­ти­тель Н.М. ­Су­лейманован къул алаз (алай йисан 30-март, №14/01-1033) жаваб рахкурна. Ана кхьенва­: “2011-йисан августдиз, 2010-йисан 1-августдилай 2011-йисан июлдалди куь страховой взносар (10 764 манат) фикирда кьуна, пенсиядин страхо­вой пай 78 манатдин хкаж хьана”.

Идан гьакъиндай за лугьузва хьи, а вахтунда зи страховой взносрин кьадар 10764 манат ваъ, 21309 манат тир, гьадаз килигна зи пенсияни хкажнава. Аквазва заз и кар зи гъиле авай документдай, адал П-4 группадин руководителдин къулни ала, Пенсийрин фондунин печатни.

Гьа идалди 2011-йисан 1-августдилай инихъ зи гьар са вацран пенсия 64 манатдин тIимиларнава. Вучиз? Вучиз и идарада кьве жуьредин лицевой счетар арадал атанва, корректировкаяр дуьз тухузвач? ГъалатIни хиве кьазвач?

Мадни кхьенва гьа и жавабда: “Куь зегьметдин пенсия 2014-йисан 1-февралдилай 1.065 паюнин, 1-апрелдилай 1.07 паюнин артухарнава”. (Адалай вилик ва кьулухъ йисарани зегьметдин пенсияр РФ-дин Гьукуматдин къа­раррин бинедаллаз гьар йисуз кьве сеферда артуха­рунин  гьакъиндай  закон авайдакай заз чизва. Амма пенсияр гьа­­къи­къат­да, а закондал амал авун яз, артух жез­­вайдай кьил акъатзавач).

“2014-йисан мартдилай куь пенсиядин страховой паюна, 2011-йисан 1-августдилай 2012-йи­­сан 31-июлдалди страховой вз­носрин кьадардиз килигна, дегишвал — квез алава 1044,48 манат хьан­ва”, — къейднава мадни жа­вабда.

Генани кьил акъатзавач: эгер зи пенсия зи страховой взносрай санал хкажнавайтIа, а кьадардикай гьар вацрал ацалтзавай пай зи пенсиядик акатдай, ам зав агакьдай. 1044,48 манат алава пул хгуни зи пенсия 2012-йисан августдилай 87,04 манатдин тIимил ганвайди ва исятда ам тагузвайди къалурзава.

“2014-йисан августдизни, 2011-йисан 1-августдилай 2014-йисан 31-июлдалди ганвай страховой взносриз килигна, 3390,09 ма­нат алава хганва”, — кхьенва жавабда.

Инални страховой взносриз килигна артух хъхьун лазим тир кьадар анжах 2014-йисан июлдалди ваъ, адалай кьулухъни  гун лазим тирди Пенсийрин фондуни рикIелай алуднава. Имни зи зегьметдин пенсия вичел ихтибарнавай идаради гьар са вацра 141,25 манат гузвач лагьай чIал  жезва.

Гьахъ-гьисабри  къалурзава хьи, вири санлай алай йисан 1-августдалди, нубатдин сеферда гьисаб хъийидалди, винидихъ къалурнавай девирда са заз Пенсийрин фондуни 21 812 манатни 88 кепекдин (гьар вацра 292 манатни 29 кепекдин) зиян ганва.

Мадни а жавабда хабар гузва хьи, “2018-йисан январдилай зи пенсия 15.668.08 манат хьанва”. А кьадар гьакъикъатда за 2018-йисан январдалдини къачузва.

За и чар жемиятдинни сиясатдин газетдиз кхьинин макьсад кIел­завай ва кьабулзавай гьар са хабар­ са касди жува-жувак веревирд авун, адаз Конституциядин бинедаллаз къимет гун ва гьар са чинов­никдизни Конституция  хуьниз эвер гун я.

“Бес вуна куь райондин пенсийрин идарадиз вучиз кхьенвач?” — лу­гьунни мумкин я заз са бязибуру.

Кхьена, гьуьрметлубур, винидихъ раханвай 2013-йисан страховой взносрин патахъай. 2013-йисуз судди, зун галачиз, къанунсузвал ятIа­­ни, вичин къарар акъудна… Да­гъустандин Верховный суддини зи гафарал амалнач. Генани заз райондин пенсийрин отделенидин управленидин начальникди жавабда (22.03.2018, №407) за тIалабнавай 2014-йисуз зи пенсияда хьанвай дегишвилериз баянар эсиллагь ганвач. “Абур 2013-йисуз хьайи судди ваз ганва”, — лагьана кхьенва заз.

Ихьтин “пешекарри” гьукум виляй вегьезва. Амма вуч лугьудатIа инал къарагъарнавай месэладиз чи республикадин, гьакIни федеральный (абурни чи арайра авачиз туш) сиясатчийри. В.Путинани Федеральный Собранидиз рекье турбурукай вичин са Чарче лагьанай: “Чка-чкада гуьзчивал авунин цIийи жуьреяр ва къайдаяр кардик кутун лазим я…”

Яраб аквадатIа чи вилериз а цIийи къайдаяр?

Абдулашим Гьажимурадов, муьгъверганви

РЕДАКЦИЯДИН ПАТАЙ

Са кьадар вахт идалай вилик “Лезги газетдин” редакциядин почтадиз атай и чар чна, урус чIалаз таржума авуна, Россиядин Пенсийрин фондунин Да­гъустан Республикада авай отделенидиз рекье туна. Агъадихъ чна анай агакьарай жаваб гузва.

“Гьакъикъатда лагьайтIа, чи гьуьрметлу Абдулашим Гуьлмегьамедович Россиядин Пенсийрин фондунин Дагъустанда авай отделенидин пешекарри, пенсийриз талукь законодательстводал асаслу яз, адан ихтияррин гъавурда идалай виликни са шумуд сеферда турди я.Нубатдин сеферда жаваб гузва хьи, 2013-йисан 28-декабрдиз кьабулай “Страховой пенсийрин гьакъиндай” 400-нумрадин Федеральный закондин къайдайрал асаслу яз, страхо­вой­ пенсия ам тайинарун патал агакьарнавай документрин бинедаллаз гьисабдиз къачузва, ам страховой стаждин кьадардилай, пенсионердин гьар вацран юкьван мажибдилай ва страховатнавай касдин лицевой счётдиз 2002-йисан 1-январдилай инихъ атанвай страховой взносрин кьадардилай аслу я.

Страховой пенсиядин кьадар тайинардайла, 2002-йисан 1-январдалди авай стаж фикирда кьазва, амма къалур­навай вахтуни­лай алатайла, пен­сиядин страховой пай стра­ховой взносрин би­недаллаз гьисабзава.

Гьуьрметлу Абдулашим Гуьлмегьамедович, 2002-йисан 1-январдиз квехъ 38 йисни 1 варзни 13 югъ страховой стаж авай.Ви­­нидихъ къалурнавай за­кондал асаслу яз, страховой стаждик РФ-дин территория­да кьилиз акъудай вири жуьрейрин кIвалахар акат­зава, эгер кIва­лахзавай ксар мажбуридаказ пенсионный страхованидин къурулушда страхо­ватна­ватIа ва абурулай  РФ-дин Пенсийрин фондуниз взносар ган­ватIа. КIел­завай йисара страховой взносар тагузвайвиляй, абур, пенсия тайинардайла, страховой стаждик кутазвач.

Зегьметдин пенсиядин страховой пай цIийи кьилелай гьисаб хъийидай ихтияр, ам та­йинарайдалай ва цIийи кьилелай гьисаб хъувурдалай (пере­расчёт) кьулухъ са йис алатайла, ава. ИкI, пенсиядин страховой паюнин кьадар стра­хо­­­ватнавай касдин кьилдинди тир (ин­дивидуальный) лицевой счёт­диз атанвай страховой взносрилай аслу я. Пенсийрин законодательстводин къайдайрал асаслу яз, страховой взносар гьар йисан 1-августдилай, арза галачиз, цIийи кьилелай гьисаб хъийизва. Квез талукь язни, закондал асаслу яз, эхиримжи са шумуд йисуз ихьтин къайда ишлемишнава. Гьа икI, Россиядин законодательстводин сергьятра аваз, Квез государстводи гун лазим тир вири кьадар пул Куьне тамамвилелди къачузва”.