Мергьяматлу, Регьимлу Аллагьдин тIварцIелди!
(Вири) гьямд хьурай Аллагьдиз, (вири) алемрин Раббидиз. Гьадан чна тарифзава ва Адавай куьмек ва гъил къачун тIалабзава. Вуж Аллагьди дуьз рекьяй тухвайтIа, ам садани ягъалмишвиле твадач, Аллагьди ягъалмишвиле турди садани дуьз рекьел эцигдач. Аллагьдин салават ва салам хьурай Мугьаммад Пайгъамбардиз, адан хизандиз ва салигь асгьабриз.
Кафир я лагьана хиве тахсир тун (такфир) — им кьилдин инсандин гьакъиндай шариатдин тайин тир гьукм (къарар) акъудун я, и кар шариатдин маса рекьерай гьукмар акъудунилай манадалди тафаватлу жезвач. Гьавиляй ихьтин гьукм (яни маса инсандик кафир я лагьана тахсир кутун) акъудзавай касди вичин хивез еке жавабдарвал къачузва, вучиз лагьайтIа, ам Аллагь-Тааладин ва Адан диндин тIварцIелай рахун жезва. Такфирдикай рахазвай касдихъ куфрдин жуьрейрикай ва гьихьтин шартIара тайин тир инсандик кафирвилин тахсир кутаз жедатIа, гьадакай мягькем чирвилер хьана кIанда. [Гьа са вахтунда инсанриз диндин асулар чир хьун лазим я. Гьихьтин гафари, крари, инандирмишвилери (вероубеждение) инсан Ислам диндай акъудзаватIа, вич мусурман я лугьузвай кас хабардар хьана кIанда, герек вичин эхират пуч жедай себебривай ам яргъа жедайвал. И кар патал инсандихъ чирвал хьана кIанда: куь адакай мусурман ийизватIа ва куь адакай кафир, диндай акъатай кас, Аллагьдиз шерик гъайиди ийизватIа. Анжах гьа и чирвиликай менфят къачуналди, инсандивай Аллагьдин эмирар кьилиз акъудиз ва Адан къадагъайривай яргъаз жез алакьда. Гьа чирвиликай менфят къачуналди адавай вич Жегьеннемдин цIукай къутармишиз ва вичиз Женнет къазанмишиз жеда. Иллаки диндин чирвилер къачудай мумкинвилер артух хьанвай алай девирда яшамиш хьайи инсанри эхиратда Аллагьдин вилик «заз чизвачир» гьикI лугьуда кьван?!]
Куфрдин жуьреяр
Куфрдин кьве жуьре ава:
1) ГъвечIиди — и жуьредин куфрди инсандикай кафир ийизвач;
2) ЧIехиди — ихьтин жуьреди инсан мусурманвилин сергьятрай (уьмметдай) акъудзава.
И макъаладин кьилин тема чIехи куфрдикай я. Ам ругуд жуьрединди ава:
- Куфр ат-такзиб — им инсанди Гьахъ (Истина) табдай кьун себеб яз, ам кафир хьун я. Ихьтин динсуз (гавур, имансуз) я рикIин къеняй, я гафаралди агъазвайди туш. Аллагь-Таалади Къуръанда [и жуьредин кафиррикай] лагьанва (27-сура, 83-84-аятар, мана): «Ва (рикIел гъваш) а Югъ — Чна гьар са уьмметдай Чи аятар таб яз кьурбурун жемят (куфрдин кьиле акъвазай башчийрин десте) кIватI ийидай, — чебни, кьуна акъвазарна, тIарам низамда туна (гьахъ-гьисабдиз), гьализ. (83) Та абур атай чIавуз (Ада) лугьуда: «Куьне Зи делилар (аятар) таб яз кьунани — куьне абур чирвилелди (элкъуьрна) кьун тавунваз (квез абур дуьз туширди, чIуру тирди тамамдиз чир тахьанваз — куьн абурулай элкъвенани?!), я тахьайтIа, вуч амал авуна куьне?» (84).
[Баян. И аятда къалурнавай хьтин кафир инсанар алай девирдани авачиз туш. Гагь-гагь диндикай, шариатдикай рахадайла, са бязибурун сиверай ихьтин гафар акъатда: «АтIа дуьньядиз фена хтай вуж авайди я, вуч аватIани, гьа и дуьньяда ава», «Уьмуьр са сеферда гузвайди я, кеф чIугуна кIанзавайди я (яни дин кваз кьун тавуна)…», «Кьейидалай кьулухъ ктIай кIарабриз квекай хабар хъжезвайди я…» ва икI мад. Ихьтин гафар лугьуз, Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) гваз атанвай диндихъ агъан тийизвай, ада гъанвай хабарар къундармайрай кьазвай кас, са шакни алачиз, кафир я. Аллагьди хуьрай ихьтин гьалдикай. Ихьтин фикирдал алай инсанри тади гьалда туба хъувуна кIанда ва Аллагьдихъни адан Пайгъамбардихъ (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) инанмишвал гъана кIанда, тахьайтIа, ам эхиратда лап четин гьалда жеда, ахьтин ксариз, мидаим яз, Жегьеннем гьазурнава Аллагьди].
- Куфр аль-джухуд — им инсанди, Гьахъ инкар авуналди, кафирвал авун я. Гьа са вахтунда а касдиз ам Гьахъ тирди чизва, амма гафаралди ам инкарзава, бязи вахтара адаз акси яз гьатта женгни тухузва, Фираванди и кар — Муса пайгъамбардиз (Аллагьдин салам хьуй вичиз) ва ягьудри Мугьаммад Пайгъамбардиз (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) акси яз авурвал. Аллагьди лагьанва (27-сура, 14-аят, мана): «Ва (абуру) зулумвилелди ва чеб вине кьуна, абур (а аламатар) инкарна — чпин чанара (рикIера) абур (гьахъ тирди) якъиндиз чизваз. Бес килиг (вун эй, Пайгъамбар) — гьихьтинди хьанатIа чIурувилер авурбурун эхир!» 2-сурадин 146-аятда Аллагьди лагьанва (мана): «Чна чпиз Ктаб ракъурнавайбуруз (ягьу́дрин ва насранийрин алимриз) ам (Мугьаммад пайгъамбар) чизва абуруз чпин рухваяр чизвай хьиз. Ва гьакъикъатда, са кIапIалди абурукай гьахъ чуьнуьхзава (чинзава) чпиз чиз-чиз (ам дуьз пайгъамбар тирди)».
[Баян. Мисал яз, диндал амалзавай инсандиз, шариатди истемишзавай къайдада уьмуьр тухузвай ксар дуьз рекьел алайди чизва. Пайгъамбар (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз), гьакъикъатдани, Аллагьди ракъурнавай расул тирди рикIин къеняй ада аннамишзава. Амма ам винелай диндиз муьтIуьгъ жезвач, инкарзава, гьатта бязи вахтара адахъ галаз женгни тухузва. И кардин себебни инсанди вичин нефсиниз кIандайвал ийиз алахъун я. А касди вичин нефсиниз муьтIуьгъ хьун хкянава, Аллагьдиз муьтIуьгъ хьуникай ада къастуналди кьил къакъудзава. Вичиз садани къадагъаяр эцигун, эмирар гун кIанзавач. Гьавиляй, Гьахъ гьи пата аватIа, рикIин къеняй адаз чизватIани, ада дин инкарзава. Ихьтин касни кафирдиз элкъвезва].
- Куфр аль-инад — им инсанди вичин такабурлувиляй Гьахъ (дин) кьабул тавун я. И дуьшуьшда инсанди гьам рикIин къеняй, гьамни гафаралди Гьахъ хиве кьазва, амма адан гуьгъуьнаваз физвач (яни ам кьабулзавач) — дин такIан тирвиляй ва вичин такабурлувиляй. Им Иблисди (Аллагьди лянетрай вичиз) авур кардиз ухшар дуьшуьш я. Аллагьди Къуръанда лагьанва (2-сура, 34-аят, мана): «Ва (рикIел гъваш вуна инсанрин, эй Пайгъамбар) Чна малаикриз лагьай вахт: «Сажда (икрам) ая куьне Адамаз!» Ва (гьасятда вирида) абуру сажда авуна, са Иблисдилай гъейри, ада (сажда) авунач ва такабурлувална, ва (ам) кафиррикай (асивал авурбурукай) хьана».
[Баян. Мисал яз, инсан рикIин къеняй Ислам гьахъ дин тирдахъ инанмиш я, Пайгъамбарди гваз атанвай хабарар гьахълубур тирди ада гафаралдини хиве кьазва. Амма диндиз муьтIуьгъ жезвач, ам кьабулзавач, идан себебни инсанди диндин вилик такабурлувалзава, вичин патай такIанвал къалурзава. Ихьтин касни кафир я].
ЯтIани, инсан кафир хьайила, Иблисди ам инкар хъийида. Аллагьди 59-сурада 16-аятда лагьанва (мана): «(Абурун гьал) ухшар я шейтIандин гьалдиз — ада инсандиз лагьай чIавуз: «Кафирвал ая!» (Ва) ада кафирвал авурла.., ада (шейтIанди) лугьузва: «Зун вакай яргъа я (талукьвал авач)! Гьакъикъатда, заз кичIезва Аллагьдихъай — алемрин Раббидихъай!»»
Яни сифте шейтIанди инсандив диндин вилик такабурлувал ийиз тазва, ахпа вичин къаст кьилиз акъатайла, яни инсан такабурлу хьана, дин кьабул тавуникди кафир хьайила, шейтIанди Къияматдин юкъуз вичи рекьелай алудай инсан кафир хьуник вичин пай квайди туш лугьузва.
- Куфр ан-нифак — им мунафикьвал (лицемерие) авунвалди кафирвал авун я. Мунафикь — им винелай вич агъанвай, мусурман яз къалурзавай инсан я, амма рикIин къеняй ам Аллагьдин вилик муьтIуьгъ хьанвай, иман гъанвай кас туш. Аллагьди Къуръанда лагьанва (2-сура, 8-9-аятар, мана): Ва ава инсанрин арада: «Чна Аллагьдихъ ва Эхиримжи йикъахъ иман гъанва» лугьузвайбурни, амма туш абур агъунвайбур (абур мунафикьар я — меци лугьузва чпи иман гъанва, ва рикIяй, агъун тавуна кафирар я). (8) Абуру фикирзава (чпин авамвиляй абуру) Аллагь ва иман гъанвайбур алдатмишзавай хьиз (винелай иман къалуриз, рикIе куфр чуьнуьхиз), амма абуру анжах чеб алцурарзава, чпиз гьич хабарни тушиз (9)».
- Куфр аль-иърад — им Гьахъдилай элкъуьналди (яни Гьахъдиз далу гуналди, адавай яргъа хьуналди (отвращение)) кафирвал авун я. Ихьтин дуьшуьшда инсан диндивай яргъа жезва — ада я хивени кьазвач, я инкарни ийизвач, я ада диндиз яб гузвач, я ам чирзавач — адан вилик вич такабурлудаказ кьуналди ва я тахьайтIа адал хъуьруьнар авуналди. Аллагьди Къуръанда лагьанва (41-сура, 4-5-аятар, мана): «…Муштулухчи яз ва игьтиятвал авунин хабардар яз, (амма) абурун чIехи пай (адакай) (патахъ) элкъвенва, (бес) абуру яб кьванни акалзавач! (4) Ва абуру (адакай элкъвенвай кафирри) лагьана (Пайгъамбардиз): «Чи рикIер «шаршаврин къеневаз кIевнава» (лап яргъа я) вуна чаз вичихъ эверзавай кардикай ва чи япара бишивал ава ва чини ви арада хижаб (перде) ава. Бес, вуна (жуван Диндай) амал ая, чнани (чи рекьяй) амал ийида!» (5)».
Диндин алим Ямин Мегьамедован
редакциядик кваз гьазурнавай
«Кафирвилин тахсир кутун» кIватIалдай.
