Йисан нетижаяр кьуна

“Ростелеком” ПАО-дин Да­гъус­тандин филиалда идарадин директор Руслан Ярагьмедов республикадин СМИ-рин векилрихъ галаз гуь­руьшмиш хьана. Мярекат алатай йисан кIвалахдин нетижаяр кьу­низ талукьарнавайди тир. Гуьруьш­да  Дагъустандин  рекъемрин рекьяй виликди финин министр Юрий Гьамзатова иштиракна.

Йисан нетижайри шагьидвалзавайвал, республикада рекъемрин рекьяй еримлу хьунин кIвалах активнидаказ кьиле физва. И кардик гьерекат кутурди, гьелбетда, яр­гъал­ мензилда аваз кIвалахунин къай­да ишлемишунал гъайи тIугъвалдин вахт хьана. Чна, кIваляй къецел экъечI тийиз,тарсар кIелза­вай, шейэр маса къачузвай, машгъуларзавай.

Малум хьайивал, 2021-йисуз Ростелекомдин къуллугърикай республикадин 37 агъзур  абонентди менфят къачуна.

“Алакъадин 15 гьалкъа алай аямдин истемишунриз жаваб гудайвал туькIуь­ру­ни — куьгьне хьанвай тадаракар дегишаруни ва, интернетдин, телевиденидин, те­ле­фониядин къуллугъар ерилудаказ ишлемишиз жедайвал, алакъадин каналар гегьеншаруни, карантиндин вахтунин сергьятвилерин шар­тIара сетдал гзаф гуж ацал­туникай кьил къакъудиз алакьна. Рос­телекомдин къуллугърик экечIуниз та­лукь яз агьалийрилай атай арзайрин кьадарни алатай йисуз гзаф хьанва”, — малумарна Р.Ярагьмедова. Ада хабар гайивал, идаради яша­йишдин рекьяй важиблу ругуд проект уьмуьрдиз кечирмишнава. ИкI, шегьерринни хуьрерин арада ре­къемрин къурулушдиз талукь тафават арадай акъудунин прог­раммадин сад лагьай пай куьтягьнава. Дагъустандин 40 районда авай 309  хуьр Wi-Fi тех­но­­логиядин куь­мек­­дал­ди пулсуз со­ци­­аль­ный интернетдин сетдик кутунва. И кар па­тал  2600 километрдин мензилдиз оптоволоконный ала­къа­дин линияр  чIу­­гун­ва. Абурук рай­цен­трайра ва мукьварив гвай хуьрера авай важиблу объ­ектар — мектебар, фельдшервилиннии акушервилин пунктар, библиотекаяр галкIуриз жеда.

Кьакьан дагъда авай чкаяр па­­тал им, къейд ийин, важиблу агал­­кьун я. Мисал яз, Рутул район­да­ интернетдик 15 хуьр кутунва. ЦIа­­­хур дередин Мухах, Же­ных, Аттал, Курдул хуьрер виридалайни яргъа­ авайбур я. ХъуьтIуьн вахтунда абур  живе­дин маргъалри, селлери, къванер авахьуни “чIехи дуьньядикай” атIуз­ва. Ала­къа авачиз амукьай инсанар акьалтIай четин шартIара гьатзава. Гила лагьай­тIа, ин­тернетдикай менфят къачуз же­да. Бязи чкайра интернет-алакъа спутникдин куьмекдалди таъминарзава. Интернетдин ала­къа пулсузди хьунни иллаки важиблу я.  Дагъвийрин  гьар са кепек кьетIен гьисабда ава. “УЦН” программадин 2-пай уьмуьр­диз кечирмишунихъ галаз сад хьиз амай хуьрерни алай аямдин алакъадик кутада.

Карчийрин ва административный къурулушрин арада еке машгьурвал виртуальный АТС телефониядихъ ава. Са йи­сан вахтунда республикада адаз ийизвай итиж 58 процентдин хкаж хьанва. Алатай йисан вахтунда и къуллугъ  241 абонентди, гьа жергедай яз гъве­чIи, юкьван ва чIехи бизнесдин векилри,  идарайри  кутунва.

Филиалдин пресс-секретарь Лейла Султановади къейд авурвал, республикадин хуьрерин администрацийрин  арада рекъемрин технологийрин бинедаллаз уь­кIуьр­навай алай аямдин алакъадикай сифтени-сифте менфят къачурди  Ахцегь районда авай, Азербайжандихъ галаз сергьятдал алай гъве­чIи Фиярин хуьруьн администрация хьана.

Малум хьайивал, шегьерра “Акьуллу видеоахтармишунин”, “Акьуллу домофон”, “Акьуллу шлаг­баум” къуллугъриз ийизвай итиж къвердавай артух жезва. Яша­йишдин комплексрикай сада электроэнергиядин 48 “Акьуллу счетчик” эцигнава.

Проектар здравоохраненидин, го­су­дарстводин къуллугърай гьа­къи гунин ва минюстдин хилерани уьмуьрдиз кечирмишнава. И кIвалах РД-дин рекъемрин рекьяй виликди финин министерстводихъ галаз санал тамамарна.

Юрий Гьамзатова интернетдик  ЕСППД-дин (делилар агакьарунин сад тир­ сеть) системадай кутун па­тал туь­кIуьр­­навай цIийи проектрикай  лагьана.

Мектебра кIелзавай аялрив ахтармишнавай, ерилу контент ага­кьун­, абуру чпин мед­иасавадлувал артухарун лазим я. “Рос­телекомди” ва министерстводи  и фикирар, гьа жергедай яз гъвечIи хуьрера,  санал кIвалахуналди кьилиз акъуд­да. Чахъ бажарагълу, чирвилер къа­чунихъ ялзавай ва чпикай гележегда виниз тир еридин пешекарар хьуникай хияларзавай  жегьилар гзаф ава. Интернетдикай абуруз еке куьмек жеда.

Жасмина Саидова