(Эхир. Эвел — 34-35, 37-42-нумрайра)

Пехилвилин къадагъа тир кьве жуьрени Къуръанда гьарам авунва. Аятда ла­гьан­ва: (113-сура, 5-аят, мана): “…Ва пе­хил­валзавайдан писвилеривай хъилевай ада пехилвалзавайла!” (яни пехил касдиз, ада нел пехилвалзаватIа, гьам Аллагьдин ба­гъишрикай магьрум хьун кIан­зава).

Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва (мана): “Квез (садаз-садан) ажугъ жемир, сада-садал пехилвалмир, сада-садаз гьиллеяр ийимир, куьне куь араяр кьатIмир (алакъаяр атIумир) ва куьн, эй Аллагьдин бендеяр, стхаяр хьиз хьухь! Мусурмандиз вичин мусурман стхадихъ галаз пуд йикъалай артух вахтунда хъел жедай ихтияр авач” (Бухарий).

Мад са гьадисда лагьанва, (мана): “Мукъаят хьухь (яргъа хьухь) куьн пехилвиликай, гьакъикъатда, пехилвили  хъсан крар неда — цIу кIарасар ва я (кьуру) векьер недайвал” (Абу— Давуд). Мусурман кас вич пехилвиликай хуьз алахъна кIанда. Эгер адаз ажеб кар, затI акуртIа, ада лагьа­на кIанда: “Ма ша Аллагь, ля къуввата илля биллягь” (мана): (Им Аллагьдиз кIан хьанвай кар я ва авач къуват, (къуват) анжах Аллагьдивай я). И дуьади пехилвал авуникай хуьз куьмекда.

3. Алдатмишун. Гьадисда лагьанва (мана): “Ни чун алдатмишарайтIа, ам чакай туш” (Муслим).

4. Масадаз къалурун патал кар авун (рия авун).

Са кар (Аллагьдин рекье тавуна), инсанриз къалурун, абурун патай тарифар къазанмишун патал авун Исламди къадагъа авунва. Ахьтинбуруз чIехи жаза же­да. Къуръанда лагьанва: (107-сура, 5-аят, мана): “…Чпи (ийизвай хъсан кар) “къалурун патал” (инсанриз акун, “рия” патал) ийиз­вайбуруз…”.

Гьадисда лагьанва, (мана): “Ни “рия” авуртIа, Аллагьди а касдални “рия” ийида­ ва ни инсанриз ван хьун (машгьур хьун) патал кар авуртIа, Аллагьди а касдални машгьурвал ийида” (Муслим). Мад са гьадисда Пайгъамбарди (къуй Ал­лагьдин па­тай салават ва саламар хьурай вичиз) къейднава, (мана): “Заз виридалайни ки­чIе­ди куь патахъай гъвечIи ширк я”. Абуру лагьана: “Вуч я гъвечIи ширк, я расулаллагь”. Ада лагьана: “Ар-рия” (Агьмад).

5. Лавгъавал, фурс хьун, жувал кьару хьун, жув вине кьун.

Мусурман кас и пис къилихдал мукъаят­ хьана кIанда. Къуръанда лагьанва: (16-су­­ра, 23-аят, мана): “…Гьакъикъатда, Адаз та­кабурлувалзавайбур (гьич) кIан­дач!”.

6. Ажузвал ва темпелвал.

И кьве пис къилихдикай чи Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) яргъаз хьун тIа­лаб­нава. Ада лагьана (мана): “Аллагьума ин­ни агIузу бика миналь-гIажзи валь-касали, валь-джубни, валь-гьарами, валь-бухли” (Бухарий). Мана: “Я Аллагь! За Вавай зун ажузвиликай, темпелвиликай, кичIевили­кай, лап кьуьзуь хьунин усалвиликай ва мис­кьивиликай хуьнин карда куьмек тIа­лабзава”.

Маса гьадисда лагьанва (мана): “Чалишмиш хьухь вун ваз менфят авай ­кардал  ва  Аллагьдивай  куьмек  тIа­ла­ба. Ажузвал ийимир вуна ва нагагь ви кьилел са кар атайтIа, “эгер за икI, акI авунайтIа, икI же­дай!” лугьумир. “Къаддара Аллагьу ва ма ша фагIала” лагь. Мана “Аллагьди кьадар-кьисметнава ва Адаз Вичиз кIан хьайивал авуна!” Гьакъи­къатда, “эгер” лугьуни шейтIандин амал­­диз рехъ ачухзава” (Муслим).

Чна Аллагьдивай Ада чаз хъсан ахлакьар кьисметун, чун хъсан эдебар ва ахла­кьар гвай ксарикай авун, чун пис ахлакьри­кай хуьн ва Женнет кьисметун тIалаб­за­ва. Амин!

Ямин  Мегьамедов,

диндин рекьяй алим