Аллагьди Къуръанда мусурманар сад-садаз стхаяр я лагьанва (49-сура, 10-аят, мана): “Гьакъикъатда, муъминар (иман гъанвайбур) — (диндин) стхаяр я”. Стхавал гьакIан кьуру гаф туш. Стхавилихъ галаз алакъалу шартIар, буржияр ава. Стхайрин хиве сад-садан вилик буржлу тир крар, гьахъар авайди гьар са мусурмандиз чир хьун герек я. Гьа икI, стхавили бегьерар гузвайди я. Мисал яз, стхайрин кьве жемятди ва я тахьайтIа кьве касди сада-садахъ галаз женг (гафуналди, гъутаралди ва я тахьайтIа, яракьдалди) тухуз акуртIа, абурун арада ислягьвал тун мусурмандин буржийрикай я. Аллагьди Къуръанда лагьанва (49-сура, 9-аят, мана): “Эгер муъминрикай кьве дестеди чпи чпихъ галаз дяве ийиз хьайитIа, абурун кьведан арада меслят ая куьне, эгер (меслят хьайидалай кьулухъ) сада (дестеди) муькуьдаз чIуру къаст (зулум) авуртIа, женг твах куьне чIуру къаст (зулум) ийизвайдан (дестедин) аксина, та ам элкъвена хкведалди Аллагьдин эмирдал. Эгер ам (десте) хтайтIа, абурун кьведан арада дуьзвилелди меслят ая (куьне) ва адалатлу хьухь (куьн): гьакъикъатда, Аллагьдиз адалатлубур кIанда!”.
Бязи вахтара мусурманрин арада къал акъатайла, адан себеб вуч ятIа, вуж — гъахъ, вуж батIул ятIа чир тавуна, бязи мусурманри чпиз мукьва тир ксарин пад кьада. Мумкин я ам мукьвади, дуст ва я тахьайтIа санал кIвалахзавай юлдаш яз хьун. Вуж яз хьайитIани, месэладив и къайдада эгечIун чIехи гунагь я. Мусурманди гьахъ гвай пад хвена кIанда. Гьатта гьахъ жуван хизанриз, багърийриз акси яз хьайитIани, чи динди ихьтин дуьшуьшра гьахъ гвай пата хьуниз мажбурзава. Эгер инсан мусурманар стхаяр тирдан ва абурун хиве сад-садан вилик буржар авайдан гъавурда акьунватIа, ада а стхавилин буржар квекай ибарат ятIа рикIивай чирна кIанда. Гьа ихьтин буржарикай сад масадан намусдик хкIун тавун я. Аллагьди Къуръанда лагьанва (49-сура, 11-аят, мана): “Эй иман гъанвайбур! Къуй са (муъмин) ксари маса (муъмин) ксарикай ягьанатар тавурай, бес муькуьбур абурулай хъсанбур хьун мумкин я ва гьакIни са (муъмин) дишегьлийри муькуь (муъмин) дишегьлийрикай, бес муькуьбур абурулай хъсанбур хьун мумкин я эхир! Куьне сада-садак синих (айиб) кутамир ва сада-садаз лакIабар ямир. Лап писди я фасикьвилин тIвар (рахшандар авун, синихар кутун, лакIабар ягъун) имандилай (иман гъанвайдалай) гуьгъуьниз! Ни туба тавуртIа, гьабур я зулумкарар”.
Адет яз, бязибуру масадбурукай ягьанатар ийида, адакай са нукьсан, кимивал акурла. Мумкин я са касдин бедендик са кимивал, какурвал хьун, мумкин я, са маса нукьсан хьун. Мумкин я, нукьсандиз килигна, сада масадал лакIабар эцигун. Ихьтин кIвалахар Аллагьди инсанриз гьарамнава. ГьакIни садаз масадакай чIуру фикирдай ихтияр авач. Винидихъ гъанвай аятда къалурнавай лишанар чак квани-квачни гьар са мусурман вичиз килигна кIанзавайди я. Чир хьухь, Аллагьди “Я Иман гвайбур” лагьайла, Ам гьар са мусурмандихъ галаз рахазвайди я.
Аллагьди Къуръанда лагьанва (49-сура, 12-аят, мана): “Эй иман гъанвайбур! Яргъа хьухь (куьн) гиманрикай гзафбурукай, гьакъикъатда бязи гиманар гунагь кар я”. Им лагьай гаф я хьи, вичикай чIуру фикир авун лайихлу тушир инсандикай чIуру фикир авун лап чIехи гунагь я. Инсандиз вичин вилералди такунмаз, тестикь тахьанмаз, са касдикай чIуру фикир авун гунагь жезва. Мумкин я инсанди лугьун: “За гьакI чIуру фикир ийизва, за авунвай са затIни авач кьван”. Амма Аллагьди са бязи гиманлу фикирар гунагьдинбур тирдакай лагьанва эхир. Са мусурмандиз маса мусурмандин уьмуьрда “тIуб экъуьриз”, адан нукьсанар чириз алахъдай ихтияр авач. Аллагьди Къуръанда лагьанва (49-сура, 12-аят, мана): “Сада-садакай жасусвал ийимир”.
Гьасамудин Сефибегов,
ДаркIушрин хуьруьн мискIинда худбаяр кIелзавайди
