ЦIийи ктабар
И йикъара зи ученик Саидов Мурада (Мурад Саид) зав гьеле типографиядин ширедин ни къвезвай багьа кьве ктаб агакьарна. Абур кьведни адан хуьруьнви Хуьруьг Лукьманан 100 йис тамам хьунихъ галаз алакъалу яз акъуднавайбур я. Са ктаб абурукай Хуьруьг Лукьмана гьеле 1969-йисуз СтIал Сулейман хайидалай инихъ 100 йис тамам хьуниз талукьарна 500-далайни гзаф цIарар аваз кхьена, икьван гагьди чап тавуна амукьай, гила “Мавел” издательстводи кьилдин ктаб яз акъуднавай “Гомер чи хуьре” поэма я. Ана ихтилат СССР-дин Верховный Советдин депутатвиле кандидат яз къалурнавай СтIал Сулейман 1937-йисуз Хуьруьгрин хуьруьз атуникай, ам Хуьруьг Тагьиран хуьруьнвийри къаршиламишуникай, гьакъикъатдиз мукьва яз кхьенвай а вакъиадикай физва…
Муькуь — “Уьмуьрдин рехъ” тIвар ганвай ктаб Хуьруьг Лукьмана жуьреба-жуьре йисара кхьенвай жавагьирар хьтин чIалар гьатнавай печатдин 10 чарчикай ибарат кIватIал я.
За жуван вилик и ктабриз къимет гунин макьсад эцигнавач. И кардикай чпин маналу фикирар Дагъустандин халкьдин шаир Арбен Къардашани “Лезги газетдин” литературадин отделдин редактор, машгьур шаир Мердали Жалилова лагьанва.
Дугъриданни, Хуьруьг Лукьман чIехи бажарагъдикай пай ганвай халкьдин шаир тир. Адан шиирар тамамвилелди халкьдиз, Ватандиз бахшнавайбур тир:
Шиир кхьин куьз герек я.
ЦIуд йикъалай рекьидай?
Шиир кхьин куьз герек я,
Садани кIел тийидай?, — кхьизва шаирди, вичин шиирар инсанриз герек авайди аннамишна, а кардал дамах авуна.
Заз инал къейд ийиз кIанзавай кIвалах вуч я лагьайтIа, Хуьруьг Лукьманан и кьве ктабдизни ачух дуьнья акун патал пулдин куьмекар, асул гьисабдай, абур чапдиз гьазурай Мурадани адан буба Дагълар Саидова ганва. Мурад Саидов са ахьтин девлетлу хизандай я лугьуз жедач завай. Я Хуьруьг Лукьман адан талукь миресни туш. Кар квел ала лагьайтIа, идалди Мурад Саидов вич чи лезги шаиррин ирс халкьдив агакьарунин къайгъудик квай халис ватанперес кас тирди субутзава. И жигьетдай яз завай адан Кьуьчхуьр Саидакай кхьей “Народ и свобода” ктабни къалуриз жеда. Ана ганвай шаирдин гзаф эсерар М.Саидоваз сифте яз жагъанвайбур я. Ктабда шаирдикай кхьенвай очерк тариф авуниз лайихлуди я. Исятда М.Саидован гъиле фийиви ашукь Ширинакай кхьей ктаб ва СтIал Сулейманакай адаз Москвадин ва Бакудин госархиврай сифте яз гьат хъувур, гьеле санани чап тавур материалар ава.
Гьа икI чи эдебият вилик тухунин карда, адан гьеле хъендик кумай багьа затIарал чан хкана, абуруз лайихлу къимет гунай заз Мурад Саидоваз аферин лугьуз кIанзава!
Омар Гьуьсейнов,
профессор
