Здравоохраненидин хиле кьилин роль, гьелбетда, духтурриз гузва. Амма абурухъ галаз санал юкьван медперсоналдин къуллугъчийри чIугвазвай зегьметни чIехиди ва важиблуди я. Больницада, поликлиникада медсестрайри духтуррин тапшуругъар кьилиз акъудзава, кефсузбурухъ гелкъвезва, лазим тир процедураяр кьиле тухузва, духтурдал агакьдалди герек тир тади куьмек гузва, пешекардин патав ракъурзава ва икI мад. И макъа­ладин кьилин игит Белиждин участокдин больницадин поликлиникада кьилин медсестравиле кIвалах­завай  Абрият  Гьажикъурбановна  Мегьамедовадихъ  галаз и йи­къара авур суьгьбетдини и кар мадни тестикьарзава.

Абрият  Мегьамедова 1963-йисуз Сиртыча “Табасаранский” сов­хозда складдин заведующийвиле кIвалах­завай Гьажикъурбан Аскендерован хизанда дидедиз хьайи ругуд лагьай аял я. Ам кьуд ваханни пуд стхадин юкьва чlехи хьана. Гь.Аскендерован хизан чlехиди тир, ада вичин кайванидихъ галаз муьжуьд аялдиз экуь дуьнья багъишна. Хайи хуьре юкьван школа акьал­­тIарна, руш Дербентдин медицинадин училищедин акушервилин отделенидиз гьахьзава. 1984-йи­суз, 2-курс акьал­тIарайла, Абрият Гьажи­къурбановнади вичихъ галаз са классда кIелай вичин хуьруьнви Абукар Гьасанбеговичахъ галаз хизан арадал  гъизва. Адан уьмуьрдин юлдашди а вахтунда Мы­ти­щинский кооперативный институтда кIелзамай. Кьве студентдини кьве йисуз кIелун давамар хъувуна.

1986-йисуз училище агалкьунралди куьтягьна, А.Мегьамедова Сиртыча участокдин больницада акушеркавиле ва дишегьлийриз консультацияр гуз кIвалахдив эгечI­зава. Бязи вахтара больницада дежурствойризни фена. Абрият Гьажикъурбановнади рикIел хкизвайвал, а вахтунда кIвалахун адаз лап четин акъвазна. Вич жегьил пе­шекар яз адан хиве, хуьре гинеколог тахьуниз килигна,  алава везифаярни гьатна.

— Виридалайни четинди кIвачел залан дишегьлияр лазим тир ахтармишунар ийиз райондин центр Хучнидиз финин гъавурда тун тир. Гьихьтин делилар гъайитIани, абур Хучнидиз фидачир. КIанзни-такIанз, кIвачел залан дишегьлийриз куьмек гун яз, жув абурун гьал ахтармишуниз мажбур жезвай. Исятда рикIел хтайла, за а кIвалахрив зи тIем гьикI агакьайди, къуватар гьинай атайди ятIа лугьуз, фикирзава, — лугьузва ада.

Амма са кар ашкара я. Вичин ве­­зифаяр ада намуслудаказ кьилиз акъудна. ИкI, 1990-2000-йисара, Бе­лиждин участокдин больницадин аялрин отделенида медсес­тра яз кIвалахдайла А.Мегьамедовади вич кар алакьдай ва гьуьрмет авай пешекар яз къалуруниз килигна, больницадин руководстводи адаз поселокдин поликлиникада кьилин медсестрадин къул­лугъ теклифна. Ам рази жезвачир, ятIани, а вахтунда кьилин духтур, рагьметлу Роберт Абдулкъадировича ам чIалал гъана. Кьуд югъ алатайла, ам вичин вези­файрив эгечIна. Малум тирвал, кьилин медсестрадин везифайрик гъвечIи ва юкьван медперсоналдал ва санитариядин гьаларал гуьзчивалун, дарманрин гьахъ-гьисаб авун, санитариядин рекьяй чирвилерин кIвалах тухун, зегьмет тешкилун ва масабур акатзава. 2000-йисуз и везифаяр тамамариз гатIунай Абрият Гьажикъурбановнади къенин йикъалди и кIвалах вич-вичихъ агъуна, тамамвилелди­ кьилиз акъудзава. Гьа са вах­тунда­, больницада кIвалахни ийиз, ада вад йисуз Белиждин 8-нумрадин агролицейдин медицинадин курсуна кIелзавай студентриз медицинадин рекьяй чирвилерни гана.

Чаз мадни чир хьайивал, Абрият Гьажикъурбановнади 2021-йисан августдин вацра ковиддин госпиталда кIвалахни ийиз, юкъуз поликлиникада вичин везифаярни намуслудаказ тамамарнай. Муракаб гьалара, инсанар тIегъуьндин къармахрай акъудиз, цIийи къайдайра кIвалахун, гьалтай четинвилер рикIелай физвач…

— Инсаният денбеден расалмиш хьайи залан имтигьан — коронавирусдин тIугъвал гатIунай вахтунда начагъ жезвай ксарин кьадар хьиз, медицинадин хиле зегьмет чIуг­ваз­вайбурун хивевай кIвалахдин парни артух хьана. Чи больница ковиддин госпиталдиз элкъуьрна. ЦIийи къайдайра кIвалахиз акьван регьят тушир. Гьамни гатун вахтунда, тIе­гъуьндиз акси костюмар алаз. Вердиш туширвиляй, сифте абур алу­кIайла, жув са жуьреда гьисс­дай — айнаяр гьекьеди кьуна, са шейни акван тийиз, чимивиляй, гьамамда авайди хьиз, гьекь кIвахь­дай. Аквар­ гьалара, гьихьтин шар­тIар хьайи­тIани, инсан абурухъ галаз вердиш жеда. КIвалах гзаф авайвиляй, къулайсузвиликай фикирдай вахтни авачир…

— Виридалайни четин месэла, — давамарзава ада, — азарлу инсанар гъвечIи аялар хьиз секинарун тир. — Гзаф вахт ва къуват абур гъавурда тваз акъатзавай. Ковиддин азарди инсанрин рикIера кичI тунвай. Бязи вахтара инсанриз психологдин куьмекарни гуз хьана. Ингье са баде ацукьна вичин тIал­дилай арза ийизва. Давление алцумна, сатурация ахтармишна, вири къайдада ава. Адан патав ацукьна, гъил-гъиле кьуна, ихтилат авуна, вири хъсан жеда лагьана инанмишарайла, ваз акваз-акваз бадедин чиниз экв хтана. Ихьтин дуьшуьшар гзаф хьана.

Жувакай рахайтIа, жув кIва­лахдин яцIа хьуникди, кичIевилин велвела акатдай вахтни авачир. Дуьз лагьайтIа, зун къайдадикай хкудизни лап четин я, — лугьузва ада.

Абрият Гьажикъурбановнади мадни рикIел хкизвайвал, ковиддин госпитал ачухуникди, поликлини­када авай медсестраяр аниз кIва­лахиз ракъурайла, абурун кьитвал садлагьана гзаф хьанвай. Поликлиникада амайбурал пар ацалтзавай. Госпиталдиз ракъур тийизвай кефсуз инсанриз къуллугъ ийиз, абуруз лазим дарманар пайиз­ кIва­леризни физвай. Алава кIвалах, ­аквадайвал, гзаф хьана, гьа жи­гьет­дай яз, чарарин, гьахъ-гьисабрин, ахтармишунрин, графикрин… ГьакI ятIани, адан гъилик кIва­лах­завай медсестрайри четин­ви­лериз дурум гана, гьелбетда, духтурарни галаз, азардин ­къар­махрай вишералди инсанар акъудна.

— Начагъ хьанвайбур сагъар хъувун гьар са медсестрадин пешекарвилелай хьиз, кIвалахдив жавабдарвилелди эгечIунилайни аслу я, — лугьузва Абрият Мегьаме­довади. — Им чи медсестрайри тIугъ­валдин вахтунда чандилай гъил къачуна, неинки са “яру зонайра” кIвалахдайла, гьакIни духтурарни галаз азарлуйриз куьмекай вири чкайра генани тестикьарна.

Алай вахтунда А.Мегьамедовадин гуьзчивилик кваз Белиждин участокдин больницада зегьмет чIугвазвайбуру бюджетдин идарайрин ва коммерциядинбур тир тешкилатрин работникриз гриппдин ва коронавирусдин азаррин вилик пад кьун патал рапар язава. Гьелелиг и кIвалах 69 % тамамарнава. Ковиддин цIийи штаммрик начагъ хьана, кIвале сагъар хъийизвайбуруз чкадал фена куьмек гудай пуд бригада тешкилнава.

Белиждин больницадин кьилин духтур Рамазан Тагьирбегова Абрият Гьажикъурбановнадин пешекарвилиз виниз тир къимет гуналди, ада датIана вичин чирвилер тамамвилихъ агакьариз, пешекарвилин устадвал хкажиз зегьмет чIуг­вазвайди къейдна. Вичин чешнедалди ада вичи гуьзчивал тухузвай юкьван звенодин медперсоналдивни гьа дережада, агьалийриз ери аваз къуллугъ ийиз туни, медсестрайрин пешедин кесерлувал хкажзава. Адан инсанвилин къилихрини кIвалах аквадайвал вилик тухуз куьмекзава.

Здравоохраненидин хиле га­латун тийижиз гьакъисагъдаказ зегьмет чIугунай, къазанмишнавай агал­­кьунрай, медицинадин пе­шекарвилин адетар хуьнай, мед­сестрадин пешекарвилин кесер­лувал хкажуник лайихлу пай кутунай, агьа­лийрин арада сагълам уьмуьр­дин таблигъат тухунай ва ­активный общественник хьунай гьам райондин руководстводин ва гьамни больницадин кьилин духтурдин патай ам хейлин шабагьрин сагьиб я.

Абрият Гьажикъурбановнади вичин уьмуьрдин юлдаш карчи Абукар Гьасанбеговичахъ галаз пуд аял чIехи авуна. Абурун чIехи гада Агьмедхана, Кубандин гос­мед­институт акьалтIарна, Махач­къаладин 5-нумрадин стоматологиядин поликлиникада стоматолог яз кIвалахзава. Кьвед лагьай хва Наримана Костромадин военный академияда кIелна, Марий Эл  Республикада авай военный частуна капитан яз къуллугъзава. Пуд лагьай хва Гьасанбега Дагъус­тандин медицинадин госакадемияда кIел­на, алай вахтунда РД-дин “Центр гигиены и эпидемиологии” ФБУЗ-дин Къайтагъ районда авай филиалдин кьилин духтурвиле кIва­лах­зава.

Къагьриман Ибрагьимов