2024-йисуз Государстводин сад тир имтигьан (ЕГЭ) 22-мартдилай 1-июлдалди кьиле тухуда. Идалайни гъейри, нормативный правовой актарин федеральный www.regulation.gov.ru порталда чапнавай РФ-дин просвещенидин ва Россиядин илимдинни высший образованидин министерствойрин саналди тир къараррин проектра алукьзавай йисуз ОГЭ ва ГВЭ кьиле тухудай вахтар къалурнава.
Къарардин проектдин бинедаллаз, 2024-йисуз ЕГЭ-дин имтигьанар вахтунилай фад вахкудай девир 22-мартдилай 22-апрелдалди давам жеда. Асул вахт – 23-мартдилай 1-июлдалди ва алава вахт – 4-23-сентябрдин йикъара.
ЕГЭ-дин асул вахт 23-майдиз кьиле тухудай географиядай, литературадай ва химиядай имтигьанралди башламишда. Урус чIалай ЕГЭ — 28-майдиз, математикадин асул ва пешекарвилин дережайрай – 31-майдиз жедайвал я. Юкьван образованидин гьакъиндай аттестатар вахтунда гунин макьсаддалди, асул тарсарай имтигьанар расписанидин проектда сифте кьиле эцигнава.
ИкI, обществознанидай ЕГЭ — 4-июндиз, тарихдин ва физикадин тарсарай – 10-июндиз, биологиядай ва къецепатан чIаларин тарсарай кхьена вахкудай пай – 13-июндиз жеда. Адет яз, информатикадай ва къецепатан чIаларай имтигьандин кьвед лагьай (мецелди лугьудай) пай вахкун патал расписанида кьве югъ къалурзава. ИкI, информатикадай ЕГЭ 7 ва 8-июндиз, къецепатан чIаларай кьвед лагьай пай – 17 ва 18-июндиз тешкилда.
20-июндилай 1-июлдалди расписанидин проектда вири жуьре тарсар патал резервдин йикъар тайинарнава.
9-классар акьалтIарзавайбурун чирвилер ахтармишун патал ОГЭ тухунин вахтни, приказдин проектдал асаслу яз, пуд паюниз пайнава: вахтунилай фад вахкузвайбур патал (23-апрелдилай 21-майдалди), асул (24-майдилай 2-июлдалди) ва алава (3-24-сентябрдиз). 2024-йисан имтигьанрин кампаниядин асул вахт 2-июлдиз тамам жедайвал я. Вири имтигьанар Москвадин вахтуналди пакаман сятдин 10-даз башламишда.
Къейд ийин хьи, жемиятдихъ галаз веревирдер авурдалай кьулухъ проектдик алава тир дегишвилер кухтун мумкин я, амма чIехи пай вахтар, фикирзавайвал, дегиш тахьана амукьда.
РикIел хкин, са тIимил вахт идалай вилик Рособрнадзордин регьбер Анзор Музаева 2024-йисан ЕГЭ адалай вилик квай йисан имтигьандилай са акьван тафаватлу тежедайдакай хабар ганай. «Муаллимривай ва аялривай имтигьанриз секиндаказ гьазурвал акваз жеда, гьикI лагьайтIа, имтигьанрин демоверсияр чапдиз акъатнава», — лагьанай ада. А.Музаева гьакIни 10-классдиз элячIунин къайдадикайни лагьанай.
— ЦIуд лагьай классдиз элячIунин ва юкьван пешекарвилин образованидин идарайрик экечIунин къайдаяр мукьвал тир вахтунда дегиш жеда, — лагьанай ада. – Пешекарар гъавурда гьатнава: аттестатрин конкурсри нетижаяр гъизвач, и къайдади истемишунриз жаваб гузвач.
Къейд ийин, алай вахтунда колледждик экечIун патал ЕГЭ-дин ва я ОГЭ-дин нетижаяр лазим туш — анжах аттестат.
Музаеван гафаралди, гзаф вахтара аттестат 9-класс акьалтIарзавай жегьилдиз анжах ам техникумдик ва я колледждик экечIун патал, яни 10-классдин «шикил чIур тийидайвал» гузва. «Им гьахълувал туш, гьелбетда», — гьисабзава ада.
Образованидин хилез талукь мад са дегишвал – мектебра кIелзавай аялри къецепатан уьлквейрин чIаларай Вирироссиядин ахтармишунин кIвалахар (ВПР) мад кхьидач. РикIел хкин, ВПР школайрин 4-классдилай 11-классдал агакьдалди аялри кхьизва. 2023-йисан ВПР алатнава – 1-мартдилай 20-майдалди хьанва. Гьа са вахтунда, къецепатан уьлквейрин чIалар анжах 7 ва 11-классрин графикда авай. 2024-йисалай ам ана амукьдач. Амай тарсарай ВПР-ар авайвал амазма.
РФ-дин просвещенидин министерстводи кIелунин 2024/25-йисуз педвузрик экечIун патал лазим агъа кIанин баллрин кьадар раижнава.
Виридалайни виниз тир «агъа кIанин» истемишун информатикадиз талукь я: 44 балл. Урус чIалай ва обществознанидай — 42 балл, литературадай ва географиядай 40 баллдилай тIимил тахьун лазим я. Математикадин, физикадин, химиядин, биологиядин муаллимрин пешекарвал къачун патал ЕГЭ-дал гьич тахьайтIа 39 баллдин нетижа хьун, тарихдай – 35 ва къецепатан чIаларай 30 балл къазанмишун чарасуз я. И кьадардилай агъуз баллар аваз гележегдин муаллимар гьазурдай вузрик экечIиз жедач. Гьа са вахтунда, университетри чпин, яни хсуси кьадарарни (агъа кIанин баллрилай виниз тир сергьятдин) тайинарун мумкин я.
Жасмина Саидова
