Алай девир гьикьван муракабди ятIани, чи халкьдин векилри илимдин кукIушрихъ бегьерлу камар вегьиникай чир хьайила, шаксуз, чи гуьгьуьлар шад ва руьгьни хкаж жезва. ИкI, алатай йисан эхирра чи мад са ватанэгьли — Мегьамедшафи Нариманович Садыкъи, медицинадин илимрин кандидатвилин тIвар агалкьунралди хуьналди, алимрин жергейра гьатнава. Мубаракрай! Чаз чир хьайивал, Мегьамедшафи Наримановичан ери-бине СтIал Сулейманан райондин СтIал-Къазмайрилай, ам машгьур алим-арабист Гъалиб Садыкъидин тухумдин векил я…
Мегьамедшафи Махачкъалада меркездин 1-нумрадин дишегьлийрин консультациядин лабораториядин заведующий Сегьерхалум ва Афгъандин дяведин иштиракчи, яргъал йисара эцигунрал (“Дагпотребсоюзда”, меркездин ЖКХ-да, кьилдин касдин “Имамат” фирмада, “Арси” ОАО-да) зегьмет чIугур Нариман Садыкъийрин хизанда 1991-йисуз дидедиз хьана. ЧIехи вахарихъ — Заирадихъ (ада психологвилин ва гъвечIи классрин муаллимвилин пешедай кIвалахзава) ва Ниярадихъ (ам ингилис чIалан муаллим, филологиядин илимрин кандидат я) галаз чешнелу тербия къачур гъвечIи хциз духтур жедай къаст-мурад авайди диде-бубадиз ада гьеле мектебда кIелзавай вахтундилай ашкара тир. Шегьердин 16-нумрадин мектебда 6-класс акьалтIарайдалай кьулухъ (адан чирвилерин деринвал кьатIай муаллимрин меслятдалди) М.Садыкъиди республикадин многопрофильный лицейда (РМЛ) кIелунар давамарун кьетIзава. Аниз кьабулун патал имтигьанар вахкузва. Гуьгъуьнлай РМЛ-дин завуч Борис Ханукаева и лицейда кIвалахзавай 18 йисуз вичел икьван хъсандиз кхьенвай кIвалахар гьалтнавачир лагьана хиве кьуна. Жегьилди урус чIалай ва математикадай имтигьанрай “5” къиметар къачуна. КIелунрал, дерин чирвилер къачунал рикI алай ада лицейда кIелзавай йисара химиядай ва биологиядай неинки республикадин, гьакI Вирироссиядин олимпиадайра иштиракзава, кIвенкIвечи чкайриз лайихлу хьана. Кьилди къачуртIа, химиядай Вирироссиядин олимпиададин республикадин паюна ада кьве сеферда (2007 ва 2008-йисара) 1-чкаяр кьуна. 2008-йисуз федеральный дережадин паюна ам — буьруьнждин, 2006-йисуз — химиядай ва 2008-йисузни биологиядай Вирироссиядин олимпиададин республикадин паюнин гимишдин медалриз лайихлу хьана. Ам химиядай “Гележегдиз кам” Вирироссиядин илимдинни тежрибадин конференциядин республикадин паюнин гъалибчини я.
2008-йисуз лицей къизилдин медалдалди акьалтIарай (ам Дагъустандин президент М.Алиеван тIварунихъ галай премиядиз лайихлу жезва) жегьилди, яргъалди фагьум-фикир тавуна, документар ДГМУ-диз вугузва. Студент тир йисарани чи ватанэгьли дерин чирвилер къачуз чалишмиш жезва, нетижада вуз вири “вадралди” акьалтIарзава. Вузда кIелзавайбурукай Президентдин стипендия къачуниз лайихлу хьанвай са шумуд студентдин арада Мегьамедшафини авай…
2014-2016-йисара Санкт-Петербургдин госуниверситетдин медицинадин факультетда хирургиядай клиникадин ординатурада кIелунар давамарна, Москвада РУДН-да рентгенэндоваскулярный къайдада диагностикадин ва сагъарунин рекьяй пешекарвал хкажна, 2016-йисалай инихъ М.Садыкъиди Махачкъалада Р.П.Аскерханован тIварунихъ галай медицинадин центрада (рентгенэндоваскулярный хирург яз) кIвалахзава. Лугьун лазим я хьи, 2019-йисуз Мегьамедшафи Наримановича перифериядин дамарра операцияр кьиле тухунин рекьяй Германиядин Лейпциг шегьерда вичин пешекарвал мадни хкажна. Гила М.Садыкъиди вичин къуватар илимдин рекьени ахтармишун кьетIна. Гьавиляй, яргъал тевгьена, ада документар ДГМУ-дин аспирантурадиз вугузва. М.Садыкъиди медицинадин илимрин доктор, профессор Гь.Аскерханован регьбервилик кваз кхьей илимдин кандидатвилин диссертация (тема: “Качество жизни больных с ожирением после лапароскопических бариатрических операций”) алатай йисан гатуз агалкьунралди хвена. ДГМУ-дин диссертацийрин советдин къарардалди адаз медицинадин илимрин кандидатвилин тIвар гана. Россиядин Федерациядин образованидин ва илимдин министерстводин патав гвай ВАК-дин Диссертацийрин Советди алатай йисан ноябрдиз и къарар тестикьарна.
Лагьана кIанда, диссертация хуьниз талукьарнавай мярекатда Россиядин маса регионрай тир оппонентрини иштиракна. Абурун арада авай: Д.И.Василевский — медицинадин илимрин доктор, Санкт-Петербургдин Павлован тIварунихъ галай медуниверситетдин профессор; В.С.Самойлов — медицинадин илимрин кандидат (Воронеж шегьердай) ва масабур. Анал рахай Дагъустандин кардиоцентрадин кьилин духтур Осман Махачеван келимаярни рикIел хквезва: “Эхиримжи 25-30 йисуз за диссертация хуьникай икьван еке лезет къачунвачир. Аферин!”, — лагьанай ада, чи ватанэгьлидин кIвалахдиз виниз тир къимет гуналди.
Эхь, Мегьамедшафи хьтин кьегьалри чи руьгь ва миллетдин тIвар виниз хкажзава. Гаф кватай чкадал ихьтин са дуьшуьшни рикIел хкиз кIанзава. Им Санкт-Петербургда хьайи кар я. А чIавуз Мегьамедшафиди ординатурада кIелзавай, ам рикIин дамаррал операция кьиле тухузвай кьве духтурдин ассистент тир. Операциядин вахтунда азарлудан рикI акъвазна. Духтурри алахъунар авунатIани, нетижа ганач. Абур, адаз чара амач лагьана, кьулухъ хьана, чпин рахунрик-веревирдерик акатнавай. Амма чи ватанэгьлидин рикIиз кьарай атанач, ада реанимациядин серенжемар давамарзава, нетижада инсандал чан хкана. Ихьтин дуьшуьшарни жезвайди я кьван! Духтуррин мягьтелвилин кьадар авачир…
Чна винидихъ лагьанвайвал, 2016-йисалай инихъ чи ватанэгьлиди зегьмет чIугвазвай Р.П.Аскерханован центрада йиса 700-лай виниз операцияр (стентированидай — 200-дав агакьна ва коронарографиядай — 500-далай виниз) кьилиз акъудзава. Абурун чIехи пай Мегьамедшафи Наримановичал ихтибарзава.
Ам илимдин 25-далай виниз макъалайрин автор я. Абурукай са шумуд РФ-дин образованидин ва илимдин министерстводин ВАК-ди рецензияр гузвай журналрани чапна.
Мегьамедшафиди вичин уьмуьрдин юлдаш Наидадихъ (ада Каспийск шегьердин поликлиникада духтур-стоматолог яз зегьмет чIугвазва) галаз санал жегьил хизанда 5 йиса авай хциз тербия гузва. Чаз мадни чир хьайивал, Мегьамедшафиди урус чIалал шиирарни кхьизва. “Стихи.ру” сайтда чапнавай абур кIелайла, “Дидедиз”, “Чи шегьер” шиирар, дугъриданни, заз лап бегенмиш хьана. ТIамайрал, интеллектдиз талукь маса къугъунрани (ам “Идальго” клубдин иштиракчи я, са шумудра гъалибвилерни къазанмишна), дзюдодал, футболдал адан рикI гзаф ала. И рекьерайни кIвенкIвечи чкаяр ада садрани кьведра кьунач.
Илимдин рекье къачунвай мягькем кам тебрик авунихъ галаз сад хьиз, чна Мегьамедшафи Садыкъидихъ, гьакI амай ватанэгьлийрихъни алукьнавай ЦIийи йисуз мадни чIехи агалкьунар, хушбахтлувал хьун алхишзава. Эвелни-эвел къуй дуьнья — ислягь ва инсанрихъни мягькем сагъламвал хьурай!
Рагнеда Рамалданова
