Яд – инсандин яшайишда виридалайни герек шейъ я. Бубайрин мисал авайди я «Фу туьтуьна акьвазиз жеда, яд галачиз ваъ». Районда булахар, булахрин чешмеяр гзаф авайди тир. Амма алай гьалдиз килигайла, гзаф булахрин кьадар тIимил хьанва.
ТIимил хьуьнин себеб ам я хьи, дуьньяда яшайиш дегиш хьанва ва и кIвалах ненки са инсанрилай. гьакI гьавадилайни аслу я. Чешмеда яд тахьайла, инсандин уьмуьрда чIехи дерди-балар арадал къвезва. Идалай вилик исятда кьван четин тушир, хуьре са шумуд булах авай тир, дишегьлийри фена кварце аваз гъизвайди тир. Зегьметдиз кьимет жеда лагьайвал, яд кьенят ийизвай ва адан кьадир авайди тир…
Булахдал квар кьуневаз ненки са яд паталди физвай,анал гьакI хуьре авай хабарар чир жезвай, халкьарин арада давай алакьаяр мягькем жезвай , цIийи сусарихъ галаз таниш жезвай, инсандин фикир, дерди — балаяр кьезиларзавай…. Алай вахтунда исандин дуланажах фикир лап дегиш хьанва! Ненки са и рекьяй. Идалай вилик районда яшамиш жевай инсанрин кьадар тимил тир. Исятда, районда 60 агъзурдихъ агакьна инсанар яшамиш жезва…
Идахъ галаз ишлемишзавай хъвадай цин кьадарни хелин артух хьанва. Фикир гун чна са кIвалахдиз: гьар са касдин кIвале 2-3 булах хьанва, гьар кIвале гьамам, хуьрекар гьазурдай кIвал-кухня, парталар, кьапар чуьхудай машинар ва гьакIни гьар камункьилихъ мойкаяр кардик акатнава. Иниз килигна, гьар са хуьре хьиз гьар са кIвалени хъвадай цин патахъай еке четинвилер арадал къвезва. Инсан регьятвилихъ фад вердиш жеда лагьайвал, яд авачирла гъиляй са кIвалахни кьвезвач. ИкI хьайила, цин арзаярни гзаф жезва.
Эхиримижи йисара гьукуматди ва гьа жергедай яз райондин кьилини хъвадай ва дигидай церин месэладиз, гьар са кIвалахдиз хьиз, еке фикир гузва… 90 лагьай йисара гъанвай цин цIарар куьгьне хьанва, шумуд сеферда райондин ва мергьяметллу инсанрин харжийрихъ дегишарнава, авай гьал хуьз алахънава.
Халкь целди таъминарун паталди гьукуматди, районди ва мергьяметллу инсанри 2018 лагьай йисалай инихъ зурба проектрикай сад тир «Сардаркент-Даркуш-Казмаляр» водопровод гъиле кьунва. Ихьтин проект гьеле са райондани авач. Проектдин кьимет 1 милиардихъ агакьнава. Лугьун хьи, кIвалахзавай чкада четинвилерни гьалт тийиз туш.
Кьилди къачуртIа, куьчейра цанвай къир (асфальт) кукIвар хьанва, тухванвай цин цIарариз гьеле яд ахъагъиз алакьнавач ва икI мад… Эхи авуна кIанда! Гьар са хъсан кIвалах гъиле кьурла четинвилерни гьалтдайди я. Чна умуд ийизва, и четинвилер вахтунинбур я ва халкь михьи целди таъмин хьайила, вири рикIелай алатда.
Эльвира Небиева, ДГУ-дин филологиядин факультетдин 4-курсунин студентка
