Хуьруьн майишатдин карханайри, лежбервилинни фермервилин майишатри, хуьрерин агьалийри чпин багъларай ва саларай емишар, майваяр кIватI хъувуна саки акьалтIарнава.
Жуван пеше себеб яз, и йикъара зун райондин са шумуд хуьре хьана. Агьалийрин кIвалерихъ галай салан участокра тарарал аламай хурмайрин бегьер акурла, шадвал акатзава. Пешер аламачиз, тарар чуплах я, амма хурмайрин бегьер бул я.
— Гуьнепатан ва дагъдин ценерив гвай хуьрер квачиз, чи шартIара хурмаяр ДаркIуш-Къазмайрал, Чуьхверхуьрел, ЦIийи Макьарал, Эминхуьре, ЦIийи Мамрачрик, Кьасумхуьрел, пуд СтIалрал, Герейханован хуьре, Курхуьрел ва КIварчагъ дередин хуьрера гьасилзава, — лугьузва райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин кьилин пешекар Гьамидин Абдулкъафарова. — Санлай къачурла, райондин хуьрера кIвалерихъ галай салан участокра цанвай хурмадин 20 гектар багълар ава. Анрай 230-235 тонндив агакьна хурмайрин бегьер кIватI хъувун гуьзлемишзава. Эминхуьре зун чпин салара хурмадин тарар авай са шумуд касдин патав фена. Бязибурун салара ихьтин 5-8 тар ава.
— Асул гьисабдай чими уьлквейра гьасилзавай и емиш Кьиблепатан Дагъустанда «чкадинди» хьанва, — лугьузва Дагъустан Республикадин хуьруьн майишатдин лайихлу работник Алимирзе Агъамирзоева. — Хурмаяр гьасилун патал тарарихъ са артух гелкъуьнни герек къвезвайди туш, емишрини хейлин азарриз, мекьивилиз дурум гузвайди я. Хурмайрикай инсандин сагъламвилизни еке хийир ава. Гьавиляй кIвалерихъ галай салан участокра хурмадин къелемар цазвайбурун кьадар къвердавай артухни жезва.
Хурмадин хийирлувиликай ва менфятлувиликай чаз РД-дин хуьруьн майишатдин лайихлу работник Къурбан Магьмудова, тежрибалу агрономар тир Магьсуд Тагьирова (ЦIийи Макьар), Исмаил Агьмедова, Къафлан Османова (Эминхуьр) ва масабуру лагьана. Абурун фикирдалди, хуьруьн майишатдин карханайри, КФХ-ри гзаф майданра хурмадин багълар кутунайтIа, хъсан кар жедай. И кардик абуру умудни кутазва. Райондин УСХиП-дай чаз лагьайвал, хуьруьн майишатдин карханайрикай инвестпроектрай тешкилнавай са ООО-дихъ 15 гектарда кутунвай хурмадин жегьил багълар ава.
Хурмаяр гьасилуникай рахадайла, хуьрерин агьалийри чаз ихьтин са кардикайни лагьана: районда емишар, гьабурукай яз хурмаяр гьялдай карханаяр авач, я абур Дербентдиз, Махачкъаладиз ва масанриз тухвана маса гузни жезвач — базарра чка гьатзавач. Хуьрериз хурмаяр маса къачудайбур къвезва, амма къимет авач. Са эминхуьруьнвиди заз лагьайвал, ам вичин салан участокда 5 тарцел гьасилай хурмайрикай ирибур 15 манатдай, куьлуьбур 8 манатдай маса гуниз мажбур хьана.
Лагьана кIанда, хурмаяр республикадин маса районрани гьасилзава. Пешекарри гьисабзавайвал, и хилехъ гележег ава. Алай йисуз республикада 6000 тонн хурмаяр кIватI хъувун гуьзетзава.
Хазран Кьасумов
