Михьивал хуьнин цIийи къайдаяр
13-сентябрдиз Москвада “Государстводинни хсусивилин амадагвилин Россиядин гьафте” 9-конгресс кьиле фена. Адан кIвалахда Дагъустан Республикадин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимовани иштиракна ва ада “Экологиядин рекьяй амадагвал: ТКО (коммунальный кIеви амукьаяр) ва алай аямдин тадаракар ишлемишунин карда гьалтзавай манийвилер алудун” темадай доклад авуна.
“РЭО” ГЧП-дин ППК-дин департаментдин руководитель Александр Голованова хабар гайивал, Россиядин экологиядин операторди гуьгъуьнин кьве йисуз, облигациядин заёмрин механизмдикай менфят къачуна, 100 миллиард манатдин къимет авай концессионный 50 проектдиз пулар чара ийидайвал я. ТКО-дин хиле талукь проектар уьмуьрдиз кечирмишунин карда концессия бинелу механизм я. Ада пуд терефдин (идарадин, инвестордин ва пул чара ийизвай организациядин) итижар вилив хуьзва.
“Россиядин экологиядин оператор” ППК-дин генеральный директор Денис Буцаева лагьайвал, ТКО-дин хиле Россиядин 30 регионда концессиядин 50 проект гьазурнава.
А.Абдулмуслимова республика коммунальный кIеви амукьайриз талукь месэла гьялдай цIийи къайдадал элячIнавайдакай малумарна. Адан макьсад зирзибил гьялдай алай аямдин технологияр кардик кутун, абурукай, махсус карханайра гьялна, менфят къачун ва кьвед лагьай сеферда ишлемишун я. Виликдай хьиз зирзибил чилик кутунин гьалдал эхир эцигзава.
— Гьелбетда, цIийи къайдайрал элячIдайла, республика бязи месэлайрай кIевера гьатна, — лагьана А.Абдулмуслимова. — ГьикI хьи, республикада амукьаяр вегьедай бегьем чкаяр ва абур гьялдай карханаяр авачир. Ида республикадин шегьерра ва хуьрера чинебан хъуртар, зирзибил вегьезвай майданар арадал гъана. Региондин гьукуматди чеб чпелай арадал къвезвай хъуртар, зирзибил вегьезвай майданар терг авун патал датIана кIвалах тухузва. ИкI, экологиядин “Михьи уьлкве” милли проект уьмуьрдиз кечирмишунин сергьятра аваз Буйнакск, Хасавюрт, Каспийск ва Южно-Сухокумск шегьерра талукь серенжемар тешкилзава.
Региондин премьер-министрдин гафаралди, республикадин мулкуна гьар йисуз са миллион тонндилай виниз амукьаяр кIватI жезва. Эхиримжи йисара республикадиз къвезвай туристрин кьадар гзаф хьуникдини зирзибилдин кьадар мадни артух хьун мумкин я. Алай вахтунда Дагъустанда государстводин реестрда къейднавай кьве полигон ава. 2024-йисуз кьве полигонни зирзибилрив ацIуда.ТКО-дин месэлаяр гьялун патал алай аямдин инфраструктура герек я.
И важиблу карда хъсан патахъ дегишвилер тун патал республика пуд зонадиз (Хасавюртдин, Махачкъаладин ва Дербентдин) пайнава. И чкайра 2024-йисалди зирзибил гьялдай комплексар ва амукьаяр вегьедай чкаяр гьазурун лазим я.
ТIварар кьунвай зонайра кардик кутадай комплексрихъ йиса 950 агъзур тонн зирзибил гьялдай къуват жеда. И карханаяр гъилевай йисуз эцигиз гъиле кьадайвал я. Идан гьакъиндай РД-дин Кьил Сергей Меликова ва “Россиядин экологиядин оператор” компаниядин генеральный директор Денис Буцаева талукь документдал къулар чIугунва.
Са бязи районрин мулкара зирзибил кIватIдай станциярни арадал гъидайвал я.
ТКО-диз талукь чкаяр туькIуьрун пулдин еке такьатрихъ галаз алакъалу я. Республикадихъ ахьтин мумкинвилер авач. Федеральный бюджетдай куьмек тахьайтIа, гъиле кьаз кIанзавай къени крар кьилиз акъудиз жедач.
— “Россиядин экологиядин оператор” компанияди Россиядин Федерациядин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи чаз куьмек гудайдак умуд кутазва. Эхиримжи кьве йисуз республикади зирзибилрихъ галаз алакъалу месэла гьялун патал хейлин кIвалах тухванва. Идалайни гъейри, гъиле кьазвай крар кьилиз акъудун патал республикадин бюджетдайни пулар чара ийидайвал я, — лагьана А.Абдулмуслимова.
Москвада авайла, А.Абдулмуслимов Росприроднадзордин кьил Светлана Родионовадихъ галазни гуьруьшмиш хьана. Абуру чун элкъвена кьунвай тIебиат хуьнин, цихъ галаз алакъалу объектар, республикадин чан алай ва алачир алем авай гьалдикай, зирзибил вегьезвай чкаяр терг авуникай ва дагъдин вацIар чиркинар тавуникай суьгьбетна. “Чаз РФ-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводин “Генеральная уборка” проектдани иштиракиз кIанзава. Ихтилат Махачкъаладин мулкуна ихтиярсуз арадал атанвай Черкес-кутан хъуртакай физва”, — къейдна А.Абдулмуслимова.
«Лезги газет»
