Гьажибуба Рустамован 80 йис
Мацави шаир Агъалар Исмаиловаз шиирдин ихьтин цIарар ава:
Зулуматдай цавуз ягъай ракет хьиз
Аквада вун, зи кьилик квай лацу чIар.
ГьикI хьана вун экъечIнава хелветдиз,
Зи яшари авунани алцурар?
ТахьайтIа, вун пайдах яни акIурай,
Жегьилвилел гъалиб хьана кьуьзуьвал?
Ваъ, а кIвалах кьабул жедач рикIивай,
Цава, рагъ хьиз, куькIуьрай чи жегьилвал!
Кардик ква чун гъилерай эф къверивал,
Яшар хьана, кьуьзуь хьунни са бахт я.
Гатфар фена, гадни фирай жеривал,
Бегьерлу зул — гьа им рикIин макьсад я.
80, 90, 100 йисуз ва адалайни гзаф яшамиш хьайитIани, санлай инсаниятдин агъзур, миллион йисарин, асиррин тарихда инсандин уьмуьр са легьзе хьиз я. Гьар гьикI ятIани, юбилеяр лугьудай йисарин кукIушрив агакьайла, камаллу, жуван хизандин, жемятдин, халкьдин вилик жавабдарвал гьиссзавай гьар са касди уьмуьрдин фенвай рекьиз вил вегьеда, веревирдда, гекъигунар ийида, вуч ийиз алакьна, гьихьтин гел туна, къарабас къарагъарнани, тахьайтIа, гьакI винелай цIвархварнани — нетижаяр кьада, фикирдик, планрик кумай кIвалахар кьилиз акъуддай рекьер тайинарда. Дагъларин уьлкведин тарихдин лап зурба векил, философ ва арифдар, Дагъустандин кьилин муршид, азадвилинни марифатдин руьгьдин женгчи, тарикъатдин имам, ХIХ лагьай асирда Кавказдин халкьарин азад ийидай женгинин руьгьдин регьбер хьайи Ярагъ Мегьамедан неве, адан тIварунихъ галай тарихдинни мергьяматлувилин фондунин председатель, чIехи ватанперес, камаллу агъсакъал — общественный деятель Рустамов Гьажибуба Шихмурадовични къе гьа ихьтин гирведал, кьакьан кукIушдал хкаж хьанва ва берекатлу зулун зегьметдин бегьеррин нетижаяр кьазва, гьахъ-гьисаб ийизва. Винидихъ шиирда лагьанвайвал, чIарар рехи хьанватIани, ам кIубан ва руьгьдизни жегьил я.
Чирвилерилай зурба девлет, хазина авач
Гьажибуба 1937-йисан 3-сентябрдиз Мегьарамдхуьруьн райондин Ярагъ-Къазмайрин хуьре дидедиз хьана. 1939-йисуз Яру Армиядин жергейриз тухвай буба Шихмурада Грозныйда атлуйрин армияда къуллугъна, 1945-йисалди Ватандин ЧIехи дяведин женгера иштиракна. Белоруссиядин Гродно шегьердин госпиталдай хайи ерийрал хкай ам са варзни зуралай рагьметдиз фена. Кьве хва, Гьажибубани Рустам, диде Тажума текдиз тербияламишна, кIвачел акьалдарна, абурув кIелиз туна.
— Чун, дяведин йисарин аялар, зегьметда лигим яз, кIелунрал рикI алаз тербияламиш хьайиди я, — мукьвал-мукьвал тикрарда Гь.Рустамова. — Чаз темпелвал чидачир. Гъиле датIана ктаб-дафтар жедай. Течирди чириз алахъдай. Гьавиляй гзафбурукай хъсан пешекарар, алимарни хкатна. Эхь, гьакъикъатдани, чирвилерилай зурба, багьа девлет авач.
Гьажибубади Ярагърин, Мегьарамдхуьруьн мектебра кIелна, Тагьирхуьруьн- Къазмайрин юкьван школа акьалтIарна. Мегьарамдхуьруьн район хуьруьн майишат вилик тухун патал къулай шартIар, мумкинвилер авай чка я кьван, гьавиляй жегьилдини гьа рекьяй пешекар хьун кьетI авун дуьшуьшдин кар тушир. ИкI, сифте Махачкъалада счетоводвилинни бухгалтервилин школа, Хасавюртдин хуьруьн майишатдин техникум, яру диплом къачуналди, 1970-йисуз Дагсельхозинститутдин экономический факультет акьалтIарна.
Жегьил, викIегь пешекар
1960-1962-йисара Гь.Рустамов Мегьарамдхуьруьн райсельхозинспекцияда старший экономист тир. Н.Хрущева а девирда хъсан нетижайрал тагъай хуькуьрунар тIимил авунач. ИкI, 1962-йисуз уьлкведин хуьруьн майишатдин производство идара авунин карда дибдин дегишвилер туна: районар сад авуна, территориально-производственный колхозринни совхозрин управленияр тешкилнай. Кьиблепатан Дагъустанда абурукай сад хуьруьн майишатдин Ахцегьрин территориальный управление тир, адак Ахцегь, Докъузпара, Рутул ва Мегьарамдхуьруьн районар кутунвай, яни Самурдин субтропикрилай живеди кьунвай кьакьан дагъларин кукIушрив агакьдалди. 25 йиса авай викIегь жегьил гьа и чIехи управленидин кьилин бухгалтервиле тайинарунини гзаф крарикай лугьузва. Ахпа адакай “Магарамкентский” совхоздин, Белиждин винсовхоздин кьилин бухгалтер жезва.
Цик квай чилерин майданар гегьенш хьунихъ галаз алакъалу яз ва техил, прунз, як, нек, сар гьасилун артухарунин мураддалди Дагъустанда вичик Къизляр, Тарумовский, Бабаюрт, Хасавюрт, Къизилюрт районрин совхозар акатзавай махсус производственный объединение тешкилнай. Гьа са вахтунда вилик ишлемишзавай хуьруьн майишатдин чилерин менфятлувал хкажунин, республикадин кеферпата цик квай чилерин майданар гегьеншарунин, совхозра экономикадин пешекар къуллугъ туькIуьрунин везифа эцигнавай. ЦIийиз тешкилнавай и объединенида бухгалтервилин учетни гьахъ-гьисаб кьилинди, гьа са вахтунда зайиф чка тир. И важиблу, жавабдар къуллугъдин кьилени 1973-йисуз дерин чирвилер, кIвалахдин еке тежриба авай Гь.Рустамов тайинарнай.
Вири уьлкведа агропромкомплекс идара авунин къурулуш хъсанарзавай. Чи республикада вичик хуьруьн майишатдихъ галаз алакъалу министерствояр, ципицIар, емишар, майваяр, як, нек гьасилдай, гьялдай объединенияр, гьакIни эцигунринни проектрин организацияр акатзавай Даггосагропром тешкилнай. Анин бухучетдинни контролдин отделдин начальниквиле — Минсельхоздин кьилин бухгалтервиле, еке алакьунар, хуьруьн майишатдин карханайра зегьмет чIугунин рекьяй зурба тежриба аваз хьун фикирда кьуна, 1975-йисуз Гь.Рустамов тайинарнай. Гьина кIвалахнатIани, касди вич виринра намуслу, савадлу, жавабдар, вичин кар — кIвалах, пеше лап хъсандиз чидай дирибаш работник яз къалурна. Аквазва хьи, ада хуьруьн майишат, республика яшайишдинни экономикадин жигьетдай виликди тухуник еке пай кутунва, кутазва. Гьавиляй 1987-йисуз Гь.Рустамоваз “РД-дин лайихлу экономист” лагьай гьуьрметдин тIварни гана.
“Магарамкентский”, “Яру гъед” совхозрин директор тирлани (1981-1984-йисар) Гь.Рустамова вич бажарагълу тешкилатчи, майишатчи хьиз къалурна — адалай абур са куьруь вахтунда кIвенкIвечийрин жергедиз акъудиз алакьна. Гь.Рустамова вичи суьгьбетзавайвал, колхозрикай совхозар туькIуьрзавай чIавуз Ярагърин “Яру гъед” колхоз “Магарамкентский” совхоздин отделенидиз элкъуьрнай, нетижада 18 йисан къене Ярагъ-Къазмайрин хуьр “тахайдан” чкадал хьана — ана яшайишдин са месэлани гьялнач. Ана аваз хьайи машгьур МТС-дин гьихьтин хъсан мастерскояр тергна, администрациядин дарамат, клуб, 1937-йисуз эцигай ГЭС чукIурна. Хуьр яргъал йисара медпункт, библиотека, аялрин бахча авачиз туна. ЧIехи совхоздикай хкечIунин ва “Яру гъед” совхоз тешкилунин лазимвал авайди кьатIай Гь.Рустамов 1984-йисуз и кIвалах кьилиз акъудунив эгечIна, яни гьам райондин, министерстводин, гьамни республикадин кьилевайбур и кардин менфятлувилихъ инанмишариз алакьна. Директорвиле ам вич тайинарна. Хайи хуьре кIватI хьанвай месэлаяр гьялунив ам кьетIидаказ эгечIна. ИкI, 450 кIвал авай аниз цин линия гъана, кIвалера газдин вили ялавар куькIвена, куьчейра къир цана, высоковольтный линия ремонтна, 120 чка авай аялрин бахчадин типовой дарамат эцигна ва хейлин маса кIвалахарни кьилиз акъудна.
1984-1997-йисара Гь.Рустамова “Дагплодоовощхоз” объединенидин финотделдин, ДАССР-дин Госагропромдин бухучетдинни гьахъ-гьисабдин, Минсельхоздин экономикадин управленидин начальниквиле кIвалахна. 1990-1995-йисара адакай РФ-дин Верховный Советдин депутат Сабир Гьажиметович Къехлерован куьмекчи хьана.
Мергьяматлувал сифте чкадал
Гь.Рустамова профессор А.Агъаевахъ, А.Агьмедовахъ, А.Шихсаидовахъ, А.Абиловахъ, И.Магьарамовахъ, А.Эфендиевахъ, Гъ.Садыкьидихъ и мсб. галаз санал XIX лагьай асирда Россиядин империядин чапхунчивилин, колониячивилин политикадин аксина Кеферпатан Кавказдин халкьарин, гьа жергедай яз Дагъустандинни Чечнядин, женгинин тарих дуьздаказ къалурунин макьсаддалди 1993-йисуз кьилин муршид, вири девиррин шейх Ярагъ Мегьамедан тIварунихъ галай тарихдинни мергьяматлувилин общественный фонд тешкилна. 1993-йисан 9-октябрдиз хьайи учредительный конференциядал адан устав кьабулнай. (Мегьарамдхуьруьн райсоветдин 1993-йисан 20-ноябрдин 158-нумрадин къарар. Тешкилайди Гь.Ш.Рустамов. Регистрациядин № 272). Учредителар Мегьарамдхуьруьн ва С.Стальский районрин 10 совхоз, РАН-дин ДНЦ-дин тарихдин, этнографиядин ва археологиядин Институт, “Лезги газетдин” редакция, Лезги театр ва РД-дин Духовный управление тир. Фондунин асул мурад-метлеб лезги ва и чIалан дестедик акатзавай маса халкьаринни руьгьдин культура милли адетрин, исламдин ва светский марифатдин бинедаллаз арадал хкун ва виликди тухун, стха халкьарин медениятдин ирс хуьн ва менфятлудаказ ишлемишун, Кьиблепатан Кавказдин вири халкьарин арада алакъаяр, дуствал ва санал кIвалахун мягькемарун я. Малум тирвал, тарикъатдин чIехи шейх Мегьамед Ярагъидин тIвар, крар, гел квадариз, рикIелай алудиз алахъай вахтар хьана. Амма къизилди, гьина аваз хьайитIани, гьикьван далдаламишайтIани, гьикьван вахтар алатайтIани, вичиз хас тирвал, нур гуда. Пак шейхдикай халкьдив гьакъикъи делилар ахгакьарун патал эхиримжи цIуд йисара хейлин макъалаяр майдандиз акъатна. Профессор Агьед Агъаева лагьайтIа, “Имам Ярагъ Мегьамед. Уьмуьрдин рехъ, руьгьдин къамат ва ирс” тIвар алай гзаф метлеблу ктаб майдандиз акъудна. Гь.Рустамов кьиле авай фондуни миллетрин арада алакъаяр, меслятвал, Дагъларин уьлкведин халкьарин арада дуствал мягькемаруник лайихлу пай кутазва, акьалтзавай несилар ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунин кIвалахар тешкилзава. Фондунин правлениди М.Ярагъидин ирс раиж авун патал еке кIвалах тухузва
1996-йисан 21-августдиз РД-дин Госсоветди Ярагъ Мегьамедан 225 йисан юбилей кьиле тухунин гьакъиндай къарар кьабулна. И мярекат неинки Дагъустандин, гьакI уьлкведин халкьарин милли сувариз элкъуьрун патал фондунихъ галаз санал властри, гьакI жемятдини екез чалишмишвална. 1996-йисан 11-октябрдиз Дагъустандинни Чечнядин муршид фаракъатнавай Гуниб райондин Согъратл хуьре республикадин оргкомитетди, а райондин администрацияди, хуьруьн жемятди ва М.Ярагъидин тIварунихъ галай фондуни юбилейдин мярекатар лап гегьеншдаказ тешкилна. Ана вири халкьарин векилар тир вад агъзурдалайни гзаф инсанри иштиракна. Собранидал сифте рахай А.Агъаева Ярагъ Мегьамед лап чIехи кас тирди, дагъустанвийривай адал дамах ийиз жедайди къейдна. Стхаяр хьанвай хуьрер тир Ярагъдални Согъратлда чIехи арифдардиз талукьарнавай йикъар кьиле тухузва. Муршиддин 225, 230 йисарин, адан тIварунихъ янавай агъзур касдивай капI ийиз жедай чIехи мискIин — пантеон эцигна ачухунин мярекатар Ярагъдал вини дережада аваз кьиле фена. (Пантеон эцигиз 1995-йисуз башламишнай) Пак тIвар арадал хкуниз талукьарна тухвай илимдин конференцийрин метлебни екеди я. 1996-йисан 5-декабрдиз Махачкъала шегьердин администрацияди тарихдин чIехи касдин тIвар эбеди авунин гьакъиндай 2298-нумрадин къарар кьабулна: республикадин меркезда авай Бакудин 26 комиссардин куьчедин тIвар дегишарна ва ам М.Ярагъидин тIварунихъ яна. Махачкъалада чIехи муршиддин тIварунихъ куьче ягъунин мярекат вири уьлкведай атанвай агъзурралди инсанар кIватI хьанвай шартIара лап вини дережада аваз кьиле фена. Фондуни кьилиз акъуднавай ва генани фикирдик, планрик квай мярекатрин кьадар гзаф я. Гь.Рустамова къейдзавайвал, хуьре олимпийский гегьенш спортзал, администрациядин дараматар эцигун патал махсус стипендия тайинарна, са аспирант М.Ярагъидин ирс Санкт- Петербургдин военный архивдай, Бакудин, Стамбулдин, Тегерандин ва маса девлетлу библиотекайрайни архиврай кIватI хъувунал желб ийиз кIанзава. Спортзалдин проектрин документар туькIуьрна гьазур я. 2011-йисан зулуз фондунин кьил Гь.Рустамов Кябедал фена. Райондин агъсакъалрин советдин член яз, жегьил-жаванар ватанпересвилин, Дагъустандин халкьарин къадим адетрин руьгьдаллаз, намуслубур яз тербияламишунин кардани Гь.Рустамова кIвалах тухузва. Фондуни имамдин ирс кIватIуниз, адан ктабар, кхьей шейэр жагъур хъувуниз еке фикир гузва, абур лезги ва урус чIалариз таржума ийиз кIанзава. Согъратлда, Гимрида, Къумухда, Табасаранда, Буйнакский райондин хуьрера Ярагъ Мегьамедан кIвач хкIур чкаяр жагъурна, чир хъувуна, халкьарин арада дуствал, меслятвал мягькемарунин кIвалахар тешкилунни важиблу я, — къейдзава фондунин председателди.
Ярагъ Мегьамедан невеяр тир А.З. Эфендиева, А.А.Абдулмежидова, Гь.Ш. Рустамова 2011-йисуз Махачкъалада агъзур экземплярдин тираж аваз акъуднавай “Магомед Ярагский. Духовное наследие и наследники” тIвар алай ктабни гзаф метлеблуди хьанва. Адакай Дагъустандин общество руьгьдин жигьетдай виликди финин тарихдиз итиж (интерес) ийизвай кIелзавайбурун гегьенш къатаривай менфят къачуз жезва.
ЦIийи карханадин регьбер
РФ-дин Гьукуматди 1997-йисан 10-сентябрдиз “РД-дин экономика вилик тухунин энгелариз тежер серенжемрин гьакъиндай” 1151-нумрадин къарар кьабулнай. Адан бинедаллаз РД-дин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин Министерстводи Мегьарамдхуьруьн районда спиртзавод эцигунин дирекция тешкилна. Республикадин Гьукуматдин 2003-йисан 28-мартдин 74-нумрадин къарардалди “Мегьарамдхуьруьн спиртзавод” ОАО-дин генеральный директорвиле Гь.Ш.Рустамов тайинарна. Гьасилай михьи спирт къецепатан са жерге уьлквейризни медицинада ишлемишиз рекье твадайвал тир. Амма, бязи шартIар фикирда кьуна, — лугьузва директорди, — карханадин кIвалахдин везифаяр (профиль) дибдай дегишарун кьетIна. Шазалай кардик акатнавай ада гила спирт ваъ, “кьуру” чехир, мураба, мижеяр, сирке гьасилзава. Патав гвай булахдин михьи, ширин яд бутылкайра цазва ва Санкт-Петербургдиз рекье твазва. Карханада гьелелиг 55-60 касдиз кьван кIвалахдай чкаяр хьанва. Гележегда абурун кьадар генани артухардайвал я. ИкI, цIийи карханади бюджетдиз пулни гъизва, бейкарбурун кьадар тIимиларунизни куьмекзава.
Адазни тереф хуьн, рейсадвал ва куьмек герек я
Кагьулвал тийижир, секинсуз, хуьр, район, санлай республика виликди финихъ рикI кузвай ватанперес, чIехи, машгьур тухумдин векил яз, Гьажибуба Шихмурадовичахъ халкьдин тIал алай гьи месэладай хьайитIани вичин тайин, гьахълу фикир (позиция) ава, абур гьялун патал кьетIидаказ женгни чIугвазва. Са шумуд мисал. Ярагъ-Къазмайрин мектебдин гьалдикай кхьинар гзаф авунва, гьавиляй и месэладикай виридаз чизва. А дарамат алатай асирдин 20-30-йисара са хуьруьнвиди накьвадин керпичрикай маларин тевле патал эцигайди тир. 80-йисарин эхирра ана тарсар гун хаталу тирди махсус комиссияди къейдна ва хуьруьн майишатдин министерстводин заказдалди 504 аялдиз кIелдай чкаяр авай школа эцигун патал проектринни сметадин документарни гьазурнай, са йисалай цларин къандахарни эгъуьннай. Ахпа кIвалахар акъвазарна, гуя пулдин такьатар авач лугьуз. Диде-бубайри, муаллимри, Гь.Рустамова ва масабуру кхьин тавур чка хьанач. ИкI, адан кIвале а чарарин ва хтай жавабрин (отписки) тамам пуд том кьван кIватI хьанва. Гьажибуба Рустамова Кремлдиз В.Путиназни кваз кхьена, а чарчел пуд агъзурдалай гзаф хуьруьнвийрин къулар алай. Эхирни ингье шад хабар агакьна: 560 ученикдиз кIелдай чкаяр авай, спортзал, актовый зал, гегьенш столовойни галай кьве мертебадин школадин дарамат эцигна куьтягьнава. Исятда устIарар, ракь ядайвал, къавар туькIуьрунин кIвалахрал машгъул я.
Самурдин надир там хуьнин, Самур вацIун ятар гьахълудаказ, дуьздаказ, менфялудаказ ишлемишунин патахъайни Гь.Рустамова женг чIугваз гзаф йисар я. Вичин камаллу теклифарни гузва. СДК-дин гидроузелдин месэладиз талукь язни ада вичин сес хкажзава.
Дагъустанда агьалияр сиягьдиз къачун (перепись) къалпламишуниз (фальсификация) ва гьукумдин кадрийрин политикадиз талукь яз Гь.Рустамова икI лугьузва:
— Уьмуьрдин вири терефра халкьдин гьал тайинарунин карда перепись гужлу алат я. Советрин девирда а алат Дагъустанда властдин чIехи къуллугъар, къурулушар кьун патални ишлемишна.
Пачагьдин гьукуматдин вахтунда Россиядин империяда виринра гьар са агьали, адан миллет фикирда кьазвай. Дагъустанда сад лагьай перепись 1886-йисуз тухванай. Адан делилрай аквазвайвал, Дагъустанда агьалийрин арада лезгийри 18,36% кьазвай, яни лезгияр кьвед лагьай чкадал алайди тир. Бес гила абурун кьадар гьикI тIимил хьайиди ятIа? Къубадай, Уьзендай ва масанрайни гзаф лезгияр хтанва эхир!..
Дагъустанда лезги халкьдин вири бедбахтвилер 1951-йисуз Салам Мухтадирович Айдинбегов Министррин Советдин Председателвилин къуллугъдивай къакъудунилай, къерех авунилай башламиш хьана. Гьа чIавалай инихъ 66 йисан къене властдин кьилин пуд къуллугъдив ингье гьич са лезгини агуд хъувунвач, чи халкьдин кьадар, статистикадин делилар махсусдаказ, виликамаз къастуналди чIурукIа, къалпдиз къалурзава. И кар иллаки гзаф миллетрин векилар яшамиш жезвай шегьеррани поселокра ийизва, гьикI хьи, анра переписдин делилрал гуьзчивализ жезвач. ИкI, месела, 1989-йисан переписда Белижда 10 агъзур лезги яшамиш жезвайди къейднава. Гьа йисан апрелдиз аялрин пособияр гунихъ галаз алакъалу яз цIийи перепись тухвайла, ана 14 агъзур лезги авайди тестикь хьана. И рекъем мад ахтармиш хъувунай. ИкI лезгийрин кьадар Махачкъалада, Дербентда, Хасавюртда, Бабаюртда, Къизлярда, Избербашда ва Каспийскда къалпдиз, яни тIимил къалурзава.
Бюджетдин такьатар пайдайлани, республикадин кьиблепатан районар чуькьвезвайди, абуруз эксиквал гузвайди (ущемлять) фадлай малум я.
Ихьтин ва маса важиблу месэлаяр къарагъардайла, Гь.Рустамоваз чи рейсадвал, тереф хуьн герек я. Са капуни вандач лугьуда. Ван ийида, амма патаривай гзаф капарин ванни хъхьайла, гьелбетда, къуватлу, гужлу жеда. Важиблу месэлайра, тупIарин арайрай килигиз, бейтереф яз акъвазун дуьз туш. Н.Самурский гьахъсуздаказ кьурла, гуьллеламишайла, лезгияр кисна. Салам Айдинбегов, са тахсирни квачиз, русвагьайла, ДАССР-дин Министррин Советдин Председателдин къуллугъдивай яргъаз авурла, адав гьахъсузвилелди эгечIайлани, лезгияр кисна. Ингье гьавиляй къе чун и гьалдизни атанва. ЧIехи Ярагъ Мегьамеда ахварикай квата, лезгияр, лагьана эвер ганайтIани, чун къени ксана ама. “Чпихъ кьилди са кьил тахьун, белки, идан себеб ятIа?..” кхьенай чIехи ватанперес Лезги Нямета.
Гь.Рустамов “Лезги газетдин” даяхрикайни сад я. Ада газет кхьинин карда гьар йисуз активвилелди иштиракзава, редакциядихъ галаз датIана алакъа хуьзва, ара-бир зенгерни ийида, макъалаяр ракъурда, чаз къиметлу теклифар гуда.
Гь.Рустамов гьуьрметлу хизандин кьил я. Уьмуьрдин юлдаш, педагог Гьуьризат Фахрудиновнадихъ галаз санал хизанда кьве хвани кьве руш тербиламишна. Ферли веледрини хтулри бубадинни бадедин гуьгьуьлар шадарзава.
Гьуьрметлу Гьажибуба Шихмурадович! “Лезги газетдин” редакцияди Квез, чи халкьдин баркаллу хциз, юбилей рикIин сидкьидай мубаракзава. Къуй квехъ мягькем сагъламвал, 90, 100 ва мадни юбилеяр — берекатлу зулар къаршиламишдай яргъал уьмуьр, чIехи Ярагъидин руьгьдин ивирар хуьнин ва виликди тухунин рекье, жемятдин, халкьдин месэлаяр гьялунин карда мадни агалкьунар хьурай!
Шихмурад Шихмурадов