Гьадисрикай сада къейднавайвал, Аллагьдин Расулди ﷺ лагьана: “Гзаф мусурманрин гуь­­гъуь­на аваз алад. Гьакъикъатда абурувай къа­къа­тайди жегьеннем патал къакъатна” (Ибн Мажагь).

Имам Мулла Али аль-Къариъди (1014-йисуз кьена, гьижрадилай — 1606-йисуз) “Мишкатуль Масабигь” ктабдиз ганвай вичин баянра и гьадисдикай икI кхьизва: “Аллагьдин Расулди ﷺ лагьана: “Гзаф мусурманрин гуьгъуьна аваз алад. Гьа­къикъатда абурувай къакъатайди жегьеннем ­патал къакъатна”. И гьадис Анасалай Ибн Мажагьа агакьарна. Гзафбур лагьайла, уьмметдин чIе­хи пай (Агьлю-с-Сунна валь-Жамаа) ва а чIехи паюни амалзавай кар лагьай чIал я.

Мадни алимри къейдзавайвал, и истемишун  (чIехи паюнин гуьгъуьна аваз фин) инанмиш­вилин, исламдин дестекар хьтин бинейриз ­талукь я. Диндин кьвед лагьай дережадин паяриз  талукь яз лагьайтIа, месела, дишегьлидихъ галукьайла, дастамаз чIур хьун, и карда гаф сад хьунин чарасузвал авач. Акси яз, и месэлайра  кьуд мазгьабдин имамар тир гьи имам-муж­тагьиддин (Къуръандай ва Суннадай къарар акъудзавайди) гуьгъуьна аваз фейитIани жеда.

Ашаритрин ва матуридитрин  арада хьайи бязи шак алай суалар кьвед лагьай дережадин  месэлайрик акатзава. Им гьуьжет алачир гьакъикъатдал бинелу тир фикирар я, инанмишвал ваъ. Акси яз, бязи мугьакъкъикъри (ахтармишдайбуру) лагьана: “Гьакъикъатда абурун (ашаритрин ва матуридитрин) арада авай фикиррихъ садвал тахьун анжах гафаралди я”.

ГьакIни къейдзава хьи, чIехи  паюникай лугьудайла, имамдиз, яни кьилин гьакимдиз муьтIуьгъ­бур фикирда ава. ГьакIни чIехи пай — им Къуръан ва Сунна я, вучиз лагьайтIа, абуруз лап гзаф мана­яр­­ ава. ГьакIни ина гьар са алим фикирда ава, чпин крара Къуръандал  ва Суннадал амал ийизвай.

“Аль-Азгьар” ктабда кхьизва: “ЧIехи паюнин гуьгъуьна аваз фин” гафари уьмметдин  кьетIен, чIехи  алимар къалурзава, гьакIан, адетдин  мусур­манар ваъ. Савадсузбур ва авамар гьамиша гзаф, чIехи алимар гьамиша тIимил тир”.

Али аль-Къариъ, “Миркъатуль-Мафатигь Шар­гьу Мишкъатиль-Масабигь”, 262-чин, Бейрут: Да­руль-Фикр: 1422/2002.

«Ас-салам» газетдай