И цIарарин автор — кIварчагъви Шагь-Эмир Абдуллаевич Алимов вичин асул пешедай физик я. Саки вири жегьил уьмуьрда Дагъустандивай яргъа — Къиргъизистанда ва Узбекистанда яшамиш хьана.
“Перестройкадин” лепеди ам а яргъарай Москвадиз акъудна. Алай вахтундани ада жегьил чIавуз вичи кIвалахай чкайрихъ галаз алакъа хуьзва. Карчивилин ва санал кIвалахунин алакъаяр. Политикри уьлкве чукIурнатIани, халкьари чпин алакъаяр гьелелиг атIанвач, я атIузни кIанзавач.
Вичиз муьгьлет хьайи арада ам хайи накьварал хквезва, багърийрал кьил чIугвазва. Нубатдин сеферда ам “Лезги газетдин” редакциядизни мугьман хьана.
Зи фикир желб авурди и касди хайи лезги чIалаз, литературадиз, культурадиз рикIе хуьзвай еке вафалувал я.
Неинки хайи чIалал михьиз рахазва, гьар мумкинвал хьайила шиирарни теснифзава. Чи патав ада гъилелди кхьенвай тамам ктаб хканвай. Агъадихъ гузвай эсерар гьа дафтаррай къачунвайбур я.
Чна абур вири терефрихъай чранвай, лап хъсан эсерар я лугьузвач. Амма багъри юрдаривай акьван йисара яргъа аваз, чIалан алемдиз вафалувал хуьн, адал фикириз, художественный эсерар теснифиз алахъун тебрикдай кар я.
Лезги чIал хуьзвай гьар са хциз ва рушаз аферин, баркалла!
Шагь-Эмир Абдуллаевича хайи чIалан нев, тIямар Сулейман-Стальский райондин КIварчагърин хуьре, аял яз, вичин ивидик кужумна, вири уьмуьрда адаз вафалу тирди субутзава.
Мерд али
Шагь-Эмир Алимов
Мегел булах
Гьамга я вун, Мегел булах,
Шир-ширдалди авахьзавай.
Ви бахтунив гвачни дамах,
Каспий гьуьлуьк акахьзавай!
Ирид чиляй акъатзавай
Гьар са стIал я са дарман.
Дердер дуьгуьм алатзава,
Хьайивалди чун ваз мугьман.
Мегел булах, гуьзел булах,
Зи дередин я вун тарих.
Мегел булах, цIигел булах,
ГьикI ийидач за ви тариф!
Дагъустан
ЯхцIур чIалал рахада вун,
Дагъустан.
Вири санал — чун бахтавар я хизан!
Зун бахтлу я нек хъвайи
ви къужахда,
Гьамиша за вал дамахда,
дамахда!
АватIани вавай гила лап яргъа,
Заз ширин я ви гьар ккIал,
гьар жалгъа.
Зи хайи чил, диде-ватан,
Дагъустан,
Вун паталди гьайиф туш заз
ширин чан!
Са пад гьуьл я, са пад кьакьан
дагъ я ви.
Са пад яйлах, сад гуьлуьшан
багъ я ви.
Гьикьван гзаф аватIани миллетар,
Вирибуруз сад хьиз багьа я
ви тIвар.
“Лезгинка” кьуьл ви такабур я
лишан.
Шад хьурай вун, сад хьурай вун
гьамиша!
Дидедиз
Хур ахъайна, авунай на заз минет.
Ганачир хьи ви гафариз за къимет.
Тахсирлу я, диде, зун ви вилик къе,
Суалри кIаш вегьезва зи кьилиз къе.
И дуьньяда ширин я вун виридлай.
Ви кефи хун гунагь я гьар еридлай.
Вакай фикир ава рикIе гьамиша.
Багъиша заз, азиз диде, багъиша!
Кьве гъиливди кьунва за ви
сурун къван.
Ви вилик зун шезва, диде,
къвезван ван?
Авач валай масанди заз, багьади,
Багъиша заз, багъиша ви баладиз…
* * *
Шагь-Эмираз кIан хьайиди
са вун тир.
Тек са ваз тир гайидини
рикIин сир.
Бес вучиз ваз зи ихтибар
хьанач чир?
Дуьз яни икI авур кIвалах на эхир?
— Ша чун катин кьведни санал
Бакудиз,
ГьакI кIанзава, кIанид, валлагь,
зи рикIиз, —
Лугьуз, вуна кхьей чарар
чи кIвализ,
Амазма зун, гуьзел, гьабур къе
кIелиз.
РикIе са гаф, мецел масад хьана
вин.
Ширин гафар кхьиз,
на рикI кана зин.
Маса гана гьикI муьгьуьббат вуна
чин?
Вав рахадай амач гила захъ
мумкин…
И дуьньяда хьанач чун чаз
кьисметар.
Ачухдаказ жезвач завай кьаз
ви тIвар.
АватIа мад хьайиди икI заз кьван
тIар?
Зи душман я гьикI лугьуда
кIани яр?..
* * *
Кьамир на кьил акьван вине,
Чир хьухь ваз ви эвел бине.
Дабан квачир гуьлуьт кIвачел
Хьайи вахтар хкваш рикIел.
Туш эхир ви ериш кьакьан.
Какадармир ламни балкIан.
Жунгавдиз на лугьузва кал,
Акьул гьакьван жедани кал?..
* * *
Зазни, ваз хьиз, авайди тир
девлет-мал.
Гьерекьа я гъайиди зун и йикъал.
Къакъатнава завай зи мес, паб,
аял,
Вокзалдикай хьанва, дуст,
заз ксур кIвал.
Зазни, ваз хьиз, авайди тир
бул дустар.
Йифиз-юкъуз гатайди тир
зи варар.
Амач гила са кас кьванни кьадай
тIвар,
ИкI жедайди чир хьанач заз зи
кьадар…
Жегьил йисар алатнава пара фад.
Зав дустарин амач хъуьруьн,
зарафат.
Уьмуьр пуч хьун-инад женни
чIулав мад?
Гьерекьади авунатIа са кас шад?
ТIалабзава квевай пара,
жегьилар,
Гьерекьадив чIурмир дигай
гуьгьуьлар.
Ийиз тамир виневай кьил агъузар!
Твамир кIвале итим квахьай
агьузар!
* * *
Лугьумир хьи, алдатмишда
за ажал.
ГьикI хьайитIан жагъурда вун авай
кIвал.
Рахадайд туш вахъ галаз ам
гьавая,
Са куьнивни хъийиз тадач даваяр.
Чуьнуьхна вун туртIани гьакI
сандухда,
Ажалди ам суьгьуьрдивди ачухда.
Дуьньядал я вирибур чун
мугьманар,
Гьалзавайд я гьарда вичин
замана.
* * *
Минет-суьнет авуналди Худадиз,
Бажагьат ван къведа а ви
шаздадин.
* * *
Лугьумир хьи, уьмуьр хьанва
куьруь ви,
Вахтундилай вилик хквеч
суьруь ви…
Мусадин кьиса
Ацукьнавай кимел Муса,
Гъиле аваз яргъи аса.
Ийиз вичин гадад тариф,
Фейи уьмуьр лугьуз гьайиф.
— Урусатдиз фенва гада,
Чидач гьеле авай чка.
Амма вацра хквезва пул,
Гададиз зи лап чухсагъул.
Мусад гада тир лап жегьил,
Къачагъари элкъуьрна кьил.
Тухвана ам чпихъ галаз,
Пул ийидай рекьер къалаз.
ИкI гададиз хьанач хабар,
Вегьенвайди вичел лабар.
Эхир са къуз касдиз залум
“Дустарин” рехъ хьана къалум.
ЦIуд йис гана, атIана кар,
Мусадилай аватна чIар.
НиштIер хьана и кар рикIе,
Мусади чан гана рекье…
Хтай чIавуз гада хуьруьз,
Къакъатнавай хизан вири.
Бубад кIвалел алай дапIар,
Гадад инал кIасна тупIар…
