Докъузпара райондин агьалийрилай,  газдин месэладиз талукь яз, мукьвал-мукьвал къвезвай  суалар ава. Абуруз жавабар жагъурун патал чун  “Газпром Межрегионгаз Махачкала”  ОО-дин  Ахцегь ва Докъузпара рай­онрин абонентрин пунктунин начальник  ­Амаханов  Ниязи  Вагьидовичахъ  галаз гуь­руьш­миш хьана.

• Ниязи Вагьидович, къенин юкъуз До­къузпара район газдалди гьикl ва гьикьван  майданра таъмин я?

— Лагьана кIанда, райондин хуьрерикай  анжах  пуд хуьруьз газдин линияр тухванва. Турбаяр агакьнавай хуьрерани, къейд ийин, вири кIвалер газдик кутунвач, бязи агьалийри тIебии газдикай менфят къачузвач. Амма газдалди таъмин тир Усугъчайда  чахъ -304, ЦIийи Къара-Куьреда — 206 ва Мискискарин хуьре  53 абонент ава. Амай хуьрериз газдин турбаяр тухванвач.

• Ишлемишнавай газдин гьакъи дуьздаказ гунин къайда гьихьтьинди я?

— Ишлемишнавай газдин гьакъи  календардин варз акьалтIдалди ва гуьгъуьнин вацран 10-югъ алукьдалди гайитIа, дуьз жеда, адал жерме илитIдач. Им законди тайинарнавай къай­да я. Ишлемишнавай газдин гьа­къи  Усугъ­чайда авай кассадин куьмекдалди, та­хьайтlа,  сбербанк-онлайн приложенидин ва я  мобильный телефонрин куьмекдалди “Зи ГАЗ” приложение (https://мойгаз.смородина.онлайн) ачухна, “Хсуси кабинетдай” гуз жеда. За абонентриз газдин гьакъи кассадиз гун меслятзава. И жуьре виридалайни умудлуди я.

Счетчикар эцигнавайбурун фикирдиз гъизва: алатзавай вацран эхирралди счетчикри къалурзавай рекъемдикай хабар гун чарасуз я. Эгер абонент вичин кlвале вахтуналди яшамиш жезвачтlа, ада вичи газ иш­лемиш­завач ва вич флан чкада яшамиш жеда лагьана, чаз арза кхьин лазим я. А касдин лицевой счетдай чна гьисабунар кьиле тухудач.

• Агьалийри ишлемишнавай газдай чи район гьикьван буржлу хьанва?

— Къейдна кlанда хьи, газдин сетдик Докъузпара райондай 563 абонент ква. Ишлемишнавай газдин гьакъи гунин кIвалах чIуру гьалда ава лагьайтIа жеда: анжах 20 процент абонентри гьахъ-гьисабар  вахт-вахтунда  ийизва. Им лап татугай гьал я. Районда ишлемишнавай газдин буржарин кьадар, бязибурун вахт алат­наватlани, 3 миллион манатдилай артух хьанва. Гзаф ксари чпин газдин счетчикра авай де­лилар вахт-вахтунда агакьарзавач. Гьавиляй ишлемишзавай вили ялавдин пулни гузвач. Ихьтин дуьшуьшра чна кьилдин ксарихъ галаз кьилди-кьилди кlва­лахзава, гьа жигьетдай яз, суддин къайдаярни ишлемишзава.

• Буржлу ксар гьихьтин дуьшуьшра суддиз вугузва?

— Эгер яргъал пуд вацран вахт алатдалди­ ишлемишнавай газдин гьакъи тагайтIа, счетчикдик хуькуьрайтIа (адан пломба алу­дайтIа ва я тlимил пул акъатун патал кьу­лухъ­ди эл­къуь­райтlа), буржлу хьанвай кас чна суддив вугуз­ва. Амма чун кьетlен серенжемар кьабул тавуниз мажбур жезва, або­нентриз буржарикай хкечlдай вахтни эцигзава.

• Куь контролерри счетчикрин делилар ахтармишзава, абур гьихьтин месэлайрал расалмиш жезва?

— Агьалияр газдалди таъминарзавайбуру  счетчикар пуд вац­ран къене са сеферда,  гьакl­ни кьилдин абонентдилай арза атай чlавуз  ахтармишзава.  Ам­ма контролердивай и кар гьар вацра авуртIани жезва. Ахтармишна, ада акт туькlуьрзава. Ана ада счетчикдин рекъемар, виле акьазвай кимивилер, пломбаяр авай гьал къа­лурзава. Эхирдай абонент актунихъ галаз танишарзава, къул чlуг­ваз тазва. Са экземпляр абонентдив гумукьзава.

• Газ гьисабдиз къа­чуз­­вай­ прибордин шикил вуч паталди язава?

— Гьакъикъатда, контролерди арифмометрдин шикил язава, счетчикдин делиларни галаз. Эхиримжи вахтара счетчикрик хуькуьрзавай дуьшуьшар гзаф жезва. Идахъ галаз алакъалу яз, контролерри, шикил ягъуналди пломба авай гьал, счетчик газдин турбадихъ гал­кlур­навай чкаяр ахтармишзава.  Пломбайрик ва счетчикдик хуькуьрай дуьшуьшар гьи саягъда чуьнуьхриз алахъай­тlани, винел акъатзава.

• Бязи дуьшуьшра счетчик ва пломба чеб-чпелай кардикай хкатзава. А чIавуз абонентди вуч авун герек я?

— Дуьз рекье авай абонентри татугайвилер кьилел атун гуьзетдач. Виридалайни кьилинди  рикlел хвена кlанда: эгер абонентди са гьихьтин ятlани хасаратвал кьатlан­ва­тlа, адакай чарасуз гьалда “Газпром межрегионгаз Махачкала” ООО-дин  абонентвилин  пунктуниз хабар гун лазим я. Арза рекье тур йикъалай пломба эхцигдай йикъалди ишлемишнавай газдин кьадар кваз кьадач. Счетчикди кlва­лахзавай къайда гуьзчивилик кутур ва пломбайрин гьал ахтармиша. Абур, ян тагана, ши­кил­диз къачуртlани жезва.

• “Газпром межрегионгаз” ООО-ди СМИ-дин такьатрай  абонентриз  чарасуз тир  ТО ВДГО-дин икьрарар кутlунуниз мукьвал-мукьвал  эвер гузва. Квелди ам важиблу я ва адакай хкечlайтlа, гьихьтин зарар ава?

—  Газдин сетдин абонентар патал ам важиблу документ я. А икьрар кутlунун адан хиве ава. РФ-дин законодательствода гьакl къалурнава. Газдин тадаракар авай гьал ахтармишунин мураддалди махсус тешкилатдин работникар йиса садра кIвалба-кIвал къе­къвезва. Кlвалерин иесийри абуруз, чарасуз тир техобслуживание тамамарун патал, приборрин патав фидай рехъ ачухун лазим я. Гьавиляй газ ишлемишзавайбуруз ТО ВДГО-дин, яни кIвалин къене авай газдин приборриз къуллугъ авунин гьакъиндай  икьрарар кутlунун хийирлу я. Газдин приборар хатасуз гьалда хьайила, инсанрин кьилел бед­бахтвилерни  къведач, газдикди  зегьерламиш хьайи дуьшуьшарни жедач. Пешекар газовикрин буржи абонентрин уьмуьрдин хатасузвал хуьн я. Винидихъ къейднавай икьрардикай хкечlай  кьилдин ксар ва карханаяр тайин кьадарда аваз жерме ийизва:  кьилдин ксар — 1-2 агъзур манатдин, карханаяр — 40-100 агъзур манатдин.Икьрардал къул чlугун тавур абонентди вичин ва гьам къуншийрин хатасузвилиз кьецl гузва. Гьавиляй гьар са хизанди, чпин сагъламвал хуьнин му­раддалди, ТО ВДГО-дин икьрарар кутlу­нун чарасуз я.

• Квез абонентриз гьихьтин меслятар гуз кlанзава?

— Ишлемишнавай газдин пул гунин рекьяй са гьихьтин ятlани суалар ва месэлаяр аваз хьайитlа, чахъ галаз алакъада хьун мес­лят­зава. Чи абонентвилин пункт Ахцегь хуьре кардик ква. Абонентривай ишлемишнавай газдилай къвезвай гьакъи вахт-вахтун­да гун тlалабзава. Эгер абонентдихъ алай вацран пул гудай мумкинвал авачтlа, адавай счетчикдин делилар ага­кьарна, гьакъи алукьдай вацран 10-югъ алукьдалди гайитIа жеда. Мадни ТО ВДГО-дин икьрарар кутlунунин чарасузвал ава. Эхирки, куь гьерекатрилай куь къулайвални аслу жезва.

Алибуба  Эмирсултанов,

“Эренлардин сес” газетдин кьилин редактор