Россиядин Федерациядин вири регионра 9-Майдиз ЧIехи Гъалибвилин 76 йис тамам хьуниз талукьарнавай мярекатар ва 32 шегьерда военный парадар кьиле тухвана. Гьа гьисабдай яз —  Каспийск шегьер­дани.

Туьтуьнихъ кьван яракьламиш хьанвай, аскерринни яракьрин жигьетдай хейлин артуханвал авай кьушунар гваз атай, Советрин Союз, адан халкьарни дуьньядилай михьиз терг ийиз кIанзавай чапхунчийрал лап четин шартIара къазанмишай Гъалибвилик дагъустанвийрини чпин пай кутуна.

Малум тирвал, 1941-1945-йисара Дагъ­ларин уьлкведай фронтдиз 180 агъзурдалай виниз дагъустанвияр фена. Абурукай гьар кьвед лагьайда Ватандин азадвал, аслу туширвал ва Гъалибвал патал чпин чанар къурбандна. Абур Россиядин, Украинадин, Белоруссиядин, Молдавиядин, Латвиядин, Эстониядин ва Европадин хейлин уьлквейрин, гьакI Германиядин чилерал къизгъин женгера телеф хьана. Яру Армияди чи Ватанни хвена, Европадин халкьарни фашизмдикай азадна. Им тарих я ва и гьакъикъат садавайни чIу­риз жедач, бязи политиканрин дестейри гьикьван алахъунар авуртIани.

Дагъустандин кьегьал хва, Россиядин Игит (1996-йисуз ганай адаз и баркаллу тIвар) Абдулгьаким Исмаилова Рейхстагдин кукIвал Гъалибвилин пайдах акIурай­далай инихъ 76 йис алатнава. Фашистрихъ галаз чIугур къати ва инсафсуз женгера кьегьалвилер къалурай 59 дагъустанвидиз Советрин Союздин Игитвилин тIвар гана. Ирид кьегьал Баркалладин ор­дендин  пуд дережадизни лайихлу хьана­. Ахьтин дирибаш бубайрин рухвайри къе Россиядин Яракьлу Къуватра викIегь­ви­лелди къуллугъзава. Сириядин халкьдизни куьмек гузва. Чна чи бубайрал, рухвай­рал, къенин несилдал дамахзава.

9-Майдин сувар, Гъалибвилин сувар чи уьлкведин гьар са агьали патал пакди, лишанлуди, ватанпересвилин руьгь мягь­кемарзавайди я. Гьар йисуз ам чна гьейранвилин, дамах авунин гьиссеривди къаршиламишзава, къейдзава. Ахьтин Гъалибвал патал чи чIехи бубайри, имийри, бадей­ри, дидейри, халуйри фронтда къизгъин женгер чIугуна, далу пата зегьметчийри фронт яракьралди, суьрсетдалди ва герек маса шейэралди таъминарун патал югъди-йифди кIвалахна. Виридаз баркалла!

Махачкъала

Дуьньядиз чкIанвай тIугъвалди чи гзаф крариз манийвал гузва. Адакай авай хаталувал фикирда кьуна, цIи Дагъларин уьлкведин меркездани суварин мярекатар гегьеншдаказ тухун тавунин къарар акъудна. Амма дяведин ветеранриз сувар­ чпин кIвалера, гьаятра тешкилна. Гьайиф хьи, чи ветеранрин жергеяр йисалай-суз кьери жезва. Эгер ЧIехи Гъалибвилин 66 йисан сувар къейддайла, республикада­ Ватандин ЧIехи дяведин 1143 иштиракчи амайтIа, къе абурун кьадар 48 касдал ахватнава. Абурукай 21 ветеран Махачкъалада яшамиш жезва.

РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликован тапшуругъдалди РД-дин Халкьдин Собранидин депутатри ва РД-дин Гьукуматдин членри гьам меркезда, гьамни районра амай вири ветеранрал кьил чIугуна, абурув Сергей Алимовичан патай тебрикар, пишкешар ва пулдин такьатар агакьарна.  Сергей Меликов вич 9-майдиз дяведин ветеранар тир Мегьамед Шагьгьуьсейноваз ва Къурбан Къурбановаз мугьман хьана, абуруз Гъалибвилин югъ рикIин сидкьидай мубаракна, кьегьал, уьтквем агъсакъалриз вичин патай пишкешарни гана.

Ихьтин пишкешар ва тебрикар Амина Ашимовадив, Алихан Арабовав, Муса Багьа­диновав, Михаил Галкинав, Саид Гусейнаевав, Гьажи Инчиловав, Калерия Казаковадив, Георгий Кендрачуковав, Кьасум Кубатовав, Мегьамед Къудаевав, Та­мара Матлашенкодив, Асадулла Мегьа­медовав, Муцалхан Муцалхановав, Валентина Оверинадив, Юрий Петрухинав, Галина Пономаревадив, Гьасан Ражабовав, Ибрагьим-Паша Садикьовав, Людмила Салминадив, Нина Сахнинадив, Тагьир­ Тагьировав, Ольга Якимчукав ва масабурувни агакьна ва вирида  республика­дин руководстводилай рикIивай разивална.

Республикадин гьукуматди абурун гьа­къиндай датIана къайгъударвал чIуг­вазва. Гьар йисуз дяведин иштиракчийриз РД-дин Кьилин патай 20-30 агъзур манат ва шегьеррин, районрин администрацийрини чпин патай савкьатар пишкешзава. Хейлин ветеранар ва дяведин иштиракчийрин хендедаяр кIвалерин сертификатралди таъминарзава.

2021-йисан 9-Май. И сеферда тIе­биат­ди вичин чин са акьван ачухнач. Цав циферин къужахда гьатнавай. ЯтIани, серин ва гар квай гьавадилай инсанрин гуьгьуьлар чIуриз алакьнач. Абур хушвилелди игитриз ва дяведа телеф хьайибуруз хкажнавай памятникрин, обелискрин, мемориалрин патарив фена, анрал цуьквер эцигна, Ватан патал чанар къурбанд авур дирибаш рухваяр ва рушар рикIел хкана.

1941-1945-йисарин зулуматдин ва къурбандрин йисар республикадин руководстводини рикIел хкана. Кьиле РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликов аваз, РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидова, РД-дин Гьу­куматдин Председатель Абдулпатагь Амирханова, РД-дин Кьилин Гьукуматдин Ад­министрациядин руководитель Алексей Гьасанова, Махачкъала шегьердин администрациядин кьил Салман Дадаева, Каспийскдин флотилиядин командующий, контр-адмирал Александр Пешкова, къайдаяр хуьдай­ органрин, министерствойрин ва ведомствойрин руководителри, общественный организацийрин векилри Ленинан Комсомолдин тIварунихъ галай паркуна авай Азадвал къачур аскердин памятникдал цуьквер эцигна.­

Инлай республикадин руководство Яру Армиядин аскерар (абурук Советрин Союздин Игитарни ква) кучукнавай сурарал  фена ва “Аскервилин баркалла” обелискдал, аскеррин сурарал (Ватандин ЧIехи дя­веда иштирак авур агъзурдалай гзаф кьегьалар кучукнавай) цуьквер эцигна, гьуьрметдин караулди яракьрай салют гана.

Иниз шегьерэгьлиярни къвезвай. Абуру сурарал цуьквер эцигзавай, чпин талукь ксар рикIел хкизвай.

— Гьава серинди ятIани, сувар экуьди, чаз виридаз мукьвади, багьади я, — лагьана Сергей Меликова. — Эгер гьа Гъалибвал та­хьа­найтIа, чаз къенин югъни аквадачир, я чи несилрихъ гележегни жедачир. Чаз и гуьзел сувар багъишай ветеран­риз, къе аскервилин жергейра авайбуруз, зегьметчи коллективра кIвалахза­вай­буруз, жегьил несилдиз аферин!

Зун а кардал шад я хьи, Дагъустандин вири пипIера и сувар пара хушвилелди къейдзава. Дагъустанвияр аскеррин сурарив, обелискрив, памятникрив гьи­кьван зерифвилелди, гьуьрметдалди эгечI­­заватIа, аквазва.

Каспийск

Махсус совещанидал РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликова военный парад Каспийск шегьерда кьиле тухунин гьакъиндай малумарайла, ина, гежел тевгьена, гьазурлухвилин кIвала­хар гъиле кьуна. Шегьер­диз кефердихъай гьахьзавай кьиляй Ленинан куьчеда авай сквер къад йикъан къене цIийикIа туькIуьр хъувуна. И кардик РД-дин тIебиат­дин ресурсрин ва экологиядин министерстводи, меценатри ва шегьердин администрацияди чпин пай кутуна, вири кIвалахриз 40 млн манат харжна. Прос­пектдин майданда 200 къелем акIурна, 6 агъзур кв м. чиле газон туна, аял­рин майдан, чамарардай жигъирар туь­кIуьрна. Идахъ галаз сад хьиз шегьер­дин чIе­хи маса куьчеярни, кьилин майданни суварин къайдадиз гъана.

Майдан параддиз гьазур хьанвай аскеррин дуьз жергейра акъвазнавай дестейри кьунва. “9-Май — Гъалибвилин Югъ” зурба пла­кат виридаз яргъалайни аквазва. Майдандин къерехар тирвал инсанрив, мугьманрив ацIанва. Военный оркестрди маршар язава. Радиодай военный ма­нияр лугьузва. Инсанри сада-садаз шад­диз сувар мубаракзава, дуьньяда ва республикада ислягьвал хьун алхишзава.

Трибунадиз РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликов, РД-дин Халкьдин Собранидин Председатель Хизри Шихсаидов, РД-дин Гьуку­матдин Председатель Абдулпатагь Амирханов, РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин руководитель Алексей Гьасанов, РД-дин МЧС-дин министр Нариман Къазимегьамедов, Милли гвардиядин управленидин начальник Мегьамед Баачилов, республикадин военком Дайтбег Мустафаев, Каспийск шегьердин администрациядин кьил Борис Гонцов, Каспийскдин флотилиядин командующий, контр-ад­мирал Александр Пешков, Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчияр Ибрагьим-Паша  Са­дикьов, Гьажи Инчилов, РД-дин Халкьдин Собранидин депутатар, къайдаяр хуьдай органрин, министерствойрин ва ведомствойрин руководителар, общественный организацийрин векилар хкаж жезва.

Гъалибвилин парад Каспийскдин Яру пайдах авай флотилиядин гьуьлуьн пияда кьушундин офицерри ачухзава. Абуру Россиядин Федерациядин Государстводин ва Гъалибвилин пайдахар гваз майдандилай цIар илитIзава.

Радиодай дикторди 76 йис идалай вилик Рейхстагдал Идрицкий 150-дивизиядин сержант Михаил Егорова, младший сержант Мелитон Кантарияди, гвардиядин 8-армиядин аскерар дагъустанви Абдулгьаким Исмаилова, украинви Алексей Ковалева ва белорус Леонид Горычева   30-апрелдин йифиз рейхс-канцеляриядин минарадал пайдахар хкажайвал рикIел хкизва.

Махачкъаладин гарнизондин кьушунриз команда гузвай Каспийскдин флотилиядин командующийдин заместитель, контр-адмирал Сергей Екименкодивай Каспийскдин флотилиядин командующий, контр-адмирал Александр Пешкова па­рад кьабулзава. Аскеррин, морякрин, кадетрин, юнармиядин дестейрин гьурради майдан къачузва.

Майдандал хкажнавай чIехи экрандилай вирида Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путинан Гъалибвилин сувар тебрикзавай гафарихъ яб акалзава. Са декьи­кьада кисна акъвазайдалай гуьгъуьниз дагъус­танвийриз сувар Сергей Меликова тебрикна.

“Им чи уьлкве, Россиядин гьар са хизан патал чIехи сувар я. Адан манада шадвални, квахь тийидай баркаллувални ва куьтягь тежедай гьайифвални ава.

И суварин тарихдин метлеб вахтариз муьтIуьгъди туш. Ада чи чIехи бубайрин, бубайрин игитвиликай, викIегь­виликай лугьузва. Абурун мягькем руьгь, къаст, жуьрэтлувал, кьегьалвал, Ватан кIанивал себеб яз, чун къе ислягьвилелди яшамиш жезва. Чна жуван чилел зегьмет чIугвазва, дидед чIаларал рафтарвалзава, азад ва зурба уьлкведа аялар чIехи ийизва.

Ватандин ЧIехи дяведа къачур Гъалибвили инсаниятдин гележегни тайинарна. Ам, гьикьван вахтар алатайтIа­ни, тарихда лап зурба вакъиа хьиз амукьда. Чи бубайри дуьнья нацизмдикай хвена, Европа лукIвиляй акъудна, халкьар михьиз терг хьу­никай къутармишна. Гьавиляй и сувар неинки чи уьлкведа, гьакI гзаф маса государствойрани къейдзава.

Душмандихъ галаз кьиле фейи къиз­гъин женгера, хирер алаз госпиталра телеф хьайибуруз, далу пата, чан эцигна, зегь­мет­ чIугурбуруз чна къе юкь агъуз­на икрамзава ва абур рикIел хкизва.

Гьуьрметлу юлдашар! Советрин Союздин вири халкьарин векилрихъ галаз, гъил-гъиле вугана, дагъустанвийрини дяведин мусибатриз дурум гана, душмандиз ри­кIелай тефидай ягъунар кьуна. Ча­вай­ къе и кардал лайихлудаказ дамахиз жеда. Чи ватанэгьлийри Москва, Сталинг­рад, Кавказ, Курск, Киев, Крым, Ленинград патал кьиле фейи зурба женгера иштиракна, партизанрин дестейра викIегь­вилер къалурна, Берлиндин кIвалерин къаварал Гъалибвилин пайдахар хкажна.

Гьуьрметлу ветеранар!  Къе чна Гъалибвал къазанмишай, душмандин хура ле­кьер хьиз акъвазай, далу пата фронт патал зегьмет чIугур виридаз баркалладин гафар лугьузва. Сагърай куьн! Куьне душман барбатIна, чаз экуь уьмуьр, азадвал, ислягьвал багъишна. Куь уьмуьр, крар, женгер ватанпересвилин, Ватандиз къуллугъ авунин жигьетдай лап хъсан чешнеяр я. Гъалибвилин аскерри чи Ватан гьикI хвенатIа, гьакI хуьн чи пак тир буржи я. И карни къенин армиядин кьушунри лайихлувилелди успатзава.

Гьуьрметлу юлдашар! Чи халкьди къазанмишай Гъалибвал пакдаказ чи рикIера хуьзмай кьван гагьда Россия къудратлуди, къуватлуди, садавайни магълубиз тежедайди яз амукьда.

Фашизмдин винел Гъалибвал къачур игитриз, гзаф миллетрин чи халкьдиз  баркалла!

ЧIехи Гъалибвилин сувар мубаракрай квез!”

Рахунрилай гуьгъуьниз Россиядин Гимн яна, артиллеристри салют гана.

Ахпа кIватI хьанвайбуруз параддин гьунар акуна. Каспийскдин кьилин майдандилай Каспийскдин флотилиядин офицеррин, Белграддин гимийрин 73-бригададин, цин винелай фидай  гимийрин 106-бригададин, ракетайрин 51-дивизиондин, гьуьлуьн пияда кьушунрин 177-полкунин, гвардиядин 77-дивизиядин, ФСБ-дин пограничникрин управленидин, Россиядин МЧС-дин военный къуллугъчийрин, аскеррин, подразделенийрин дестеяр ва 30-далай виниз военный техника фена.

Нариман Ибрагьимов