Дагъустан хьтин республикадиз — гзаф халкьарин, са шумуд диндин, йисаралди гьял тийиз кIватI хьанвай хци месэлайрин, хейлин рекьерай гуьгъуьна амай, виликан­ руководителрин татугай кIвалахар се­беб яз, гьукуматдин органрихъ ихтибар тийиз­май республикадиз регьбервал гун регьят­ кар туш. И вири татугайвилерикай тамам малуматар авайтIани, Сергей Алимович Меликов Дагъустандиз хтана, адаз куьмек­ гуз, вилик тухуз, агьалийриз яша­йиш­дин шартIар тешкилиз, федеральный  ва республикадин бюджетрай ахъайзавай пулар гьакъикъи, менфятлу крариз, ре­кье­риз харждай пайгар гьалар арадал гъиз…

Республикадин кьилиз атай цIийи касдилай, четинвилер гьар са камуна гьалт­заватIани, гьатта кIвалахриз кьецI гузвайбур аватIани, хейлин крар алакьнава. Гзаф ва важиблу крар гьеле вилик кума.

РД-дин Кьил Сергей Меликован ругуд вацран кIвалахдин

нетижайрикай республикадин тIвар-ван авай инсанрин фикирар, къейдер.

Муртазали  Рабаданов, Дагъустандин госуниверситетдин ректор:  — Зур йисуз республикадиз регьбервал гуни успатзавайвал, Сергей Меликова лап кар алай месэлаяр гьялуниз кьилин фикир гузва. Вахт куьруьди я ва гьавиляй зурба нетижайрикайни рахун дуьз жедач. Гьа са вахтунда Сергей Меликован алахъунар да­гъус­танвийрин уьмуьрдин дережа хкажунихъ, яшайишдинни экономикадин ва жемиятдинни сиясатдин месэлаяр комплекснидаказ гьялунихъ галаз алакъалу я.

Образование ва илим вилик тухуниз гузвай фикир кьетIендаказ къейд ийиз кIанзава. Сергей Меликов Дагъустандин кьилин вузрин ректоррихъ галаз гуьруьшмиш хьана ва кьилин образование гунихъ галаз алакъалу гьалар, ам вилик ту­хуна гьалтзавай четинвилер, нукьсанар веревирдна. Вузар куьтягьзавай жегьил пешекарар кIвалахдалди таъминарзавай месэладиз талукь ихтилатар авуна. Вири и крари анжах а кардин гьакъиндай ша­гьид­вал­зава хьи, Сергей Меликова Дагъустандин ва гьар са дагъустанвидин гележегдикай, гьал-агьвалдикай фикирзава. Республикадин промышленность, хуьруьн майишат, туризм вилик тухунихъ галаз сад хьиз, вузрин кIвалах мадни хъсанарун, инвестицияр кардик кутун важиблу тирди аннамишзава. Кар алакьдай, гъавурда авай пешекарар гьар са хиле хьайила, кIвалахарни вилик фида эхир. Зун инанмиш я, Сергей Меликова кьунвай рехъ дуьзди я. Хъсан крар, нетижаярни пара жеда. Абур хьун па­тал гьар са дагъустанвидини вичин зегьметдин пай кутуна кIанда.

Руслан  Гереев, Кеферпатан Кавказдин исламдин рекьяй ахтармишунардай центрадин директор, гражданвилин общество ва инсандин ихтиярар хуьнин рекьяй РД-дин Кьилин къвалав гвай Советдин член: — Сифте нубатда, Сергей Меликова яшайишдин метлеб авай месэлаяр гъиле кьуна. ТIугъвалдихъ галаз женг чIуг­­вадай, чиркин целай зегьерламиш хьайи аялриз куьмек гудай, Тарки поселокда наркотикар маса гунихъ галаз ала­къалу чуьруькдин гьалар пайгардик кутадай оперативный штабар тешкилна.

Виле акьадай вакъиа яз, Сергей Меликов  РФ-дин Федерациядин Советдин заседанидал рахун, сенаторриз республикадин яшайишдинни экономикадин ва регион вилик финиз кьецI гузвай крарикай рахун гьисабиз жеда. Сенаторри республикадиз куьмек гудай къарарар кьабулнава.

Идахъ галаз сад хьиз, “Газпром” ПАО-дихъ галаз икьрар кутIунуналди, 2025-йисалди вири хуьрериз газдин линияр тухуда. Федеральный маса министерствойрихъ, ведомствойрихъ галаз меслят хьуналди, Дагъустандин электросетар къайдадиз гъида, цIийибур тухуда, хуьруьн ма­йишатдин суьрсет маса гудай майданар тешкилда, промышленный карханайрив военный заказар агакьарда.

Акай  Муртазаев, РАН-дин член-корреспондент, РАН-дин Дагъустандин ахтармишунардай федеральный центрадин председатель: — Региондин руководстводи аннамишзава хьи, алай аямдин важиблу са месэлани илимдин мумкинвилер желб тавуна гьялиз жедач. Гьавиляй республика илимдинни технологиядин жигьетдай  вилик тухудай стратегия туькIуь­ру­­нал илимдин векилар желбунин тапшуругъ ганва.

Икьван гагьда республикада арадал гъайи татугай гьалар себеб яз, Дагъустандин бажарагълу гзаф жегьилар уьлкведин маса регионриз, гьатта къецепатан уьлквейриз физва. Жуьреба-жуьре программаяр кардик кутуналди, чи жегьилрин чирвилер, алакьунар республика патал ишлемишна кIанда. Шадвалдай кар ам я хьи, РД-дин Кьил и месэладин гъавурда хъсандиз ава. РД-дин Кьилин къвалав илимдин ва образованидин рекьяй совет кардик кутун лап важиблу яз гьисаб­зава. Советдин сад лагьай заседанидал илимдиз, фундаментальный илимдиз талукь месэлайриз килигна, Дагъустандин илимдин обществоди федеральный “Приоритет — 2030” программа уьмуьрдиз  кечирмишунин мумкинвиликайни веревирдер авуна. Ихьтин серенжемри, са рахунни алачиз, республика яшайишдинни экономикадин, инновациядин, технологиядин жигьетдай вилик финиз ва республикадин вилик акъвазнавай маса важиблу месэлаярни гьялиз куьмек гуда.

Хиби  Алиев, Махачкъала шегьердин Собранидин председателдин сад лагьай заместитель: — Сад лагьайди  ва кьилинди­ ам я хьи,  везифайрив эгечIай гьа сифте йикъалай Сергей Меликов республи­када йисаралди гьял тийиз кIватI хьанвай месэлайрив гъавурда аваз гатIунна. Рес­пуб­ликадиз талукь важиблу вири месэлайриз анализ гайидалай гуьгъуьниз абур фе­деральный дережадиз акъудна. ГьикI ла­гьай­тIа, региондихъ абур тамамардай мум­кин­вилер, такьатар авач. РФ-дин Феде­раль­ный Совет Дагъустандин къаршидиз экъеч­I­на ва инанмиш я, Сергей Меликован алахъунар себеб яз, регионда хъсан патахъ гзаф дегишвилер жеда.

Дагъустанвийрин лап чIехи паюниз якъин­ хьанва, республикадиз ам мадни абад, аваданлу ийидай, агьалийрин гьал-агьвал хкаждай, пакадин йикъахъ умуд артухардай, Дагъларин уьлкве патал зегьмет чIуг­вадай халис регьбер хтанва. Идан гьа­къин­дай адан крари шагьидвалзава. Гьа­­­йиф къвезвай кар ам я хьи, Сергей Меликова Гьукуматдихъ, Халкьдин Собранидихъ, зегьметчи намуслу инсанрихъ галаз санал ийизвай кьван хъсан крар такваз, итIи-би­тIийра къекъвез, нукьсанар жагъуриз, руководителдин  менфятлу, хийирлу гьар са серенжемдиз тикъетар язавай, адак квачир тахсирар кутазвай, ам дагъус­танвийриз пис рангаралди къалуриз алахъзавай ксарни авачиз туш. Социальный сетриз акъудзава къундармайриз килигайла, ахьтин фикирдал къвезва хьи, абуруз мад республикадин кьиле азарлуйриз дарманар къачуниз, етимриз кIвалер, чи аялриз бахчаяр, школаяр эцигуниз, рекьер, куьчеяр туькIуь­риз, хуьрер, шегьерар аваданламишуниз ахъайзавай пулар тIуьр, тарашай хьтин къачагъар акъвазна кIанзава. Мукьвал вахтара абуруз ахьтин югъ ахквадач.

Сергей Меликов вичи кьунвай дуьз, гьахълу ва баркаллу рекьяй кьил вине кьуна фида ва уьлкведин регионрин арада Дагъустандин дережа хкажда. Вичи авунвай, ийизвай ва гележегдин крарикай  ада 14-апрелдиз телеэфирдай дагъустанвийриз ихтилатда ва абурун дердийрихъ, истемишунрихъ галаз алакъалу суалриз, чин кьун тавуна, гьакъикъи жавабар гуда.

Яшамишрай Дагъустан ва адан къайгъуда авай гьар са руководитель, пешекар, зегьметчи!

Нариман  Ибрагьимов