Парламентриз уьлкведин Президентдин, республикадин кьилерин гьар йисан чарар чна гьамиша дикъетдивди кIелзава, гьелбетда, халкь патал хъсанвилер, кIвалахдай чкаяр гзаф хьун, санлай экономика виликди фин гуьзлемишзава. ИкI Владимир Путинан цIинин Чарчени яшайишдинни экономикадин жигьетдай виликди финикай, майдин указдикай, милли проектрикай, яшайишдин ери хъсанаруникай, и ва маса крари, месэлайри чавай виридавай, вири къуватар эцигна, зегьмет чIугун истемишзавайдакай галай-галайвал лагьанва. Эхь, чун виликди фин лазим я.
Амма и Чарче зун гзафни-гзаф шадарайди, чIехи уьлкведин Кьил, Президент яз, Владимир Владимирович жавабдарвиликай, гьахълувиликай рахун я: “Инсанри кьве чин хьун, чпиз гьуьрмет тавун ва гьар гьихьтин хьайитIани адалатсузвал, гьахъсузвал хцидаказ гьиссзавайди я, — лагьанва Чарче. — Абуруз бюрократвилелди кар галчIурун, багьнаяр акъудун, алазни алачиз чарарин парцик кутун итижлу туш. Абуруз гьакъикъатда вуч авунватIа ва ида абурун ва хизандин уьмуьр гьикI хъсанарзаватIа, гьа кар важиблу я. Са мус ятIани — ваъ, гила, исятда. Чна виликан цIуд йисарин гъалатIар тикрарун лазим туш… Хъсанвилихъ гьалар исятда дегишарна кIанда”.
Буьркьуьдан эрзиман мурадни экв акун тушни мегер! Дугъриданни, мад инихъ-анихъ галтад, суст жедай вахт амач. ЧIехи СССР чукIурна, тапан демократияни “перестройка” лугьудайди илитIайдалай инихъ ингье саки къанни цIуд йис алатнава. Вири халкьдин пай квай еке девлетар кьилдин ксарин гъиле тунва. Халкьдин саки 80-90% гьабуруз килигиз ама. Чаз вуч аквазва?! Экономика барбатIнава, виридаз кар-кIвалах авай колхозарни совхозар, гзаф фабрикарни заводар, консервиярдай цехар тахьай мисалнава. Чи гьихьтин хуьрер ичIи жезва. Ихьтин гьалара исятда, садлагьана халкьдин яшайиш, уьмуьр гьикI хъсанардайди ятIа, гьа механизмани акунайтIа, хъсан тир. Нацпрограммаяр, нацпроектар лагьайтIа, абурукай рахаз тIимил йисар туш.
Зи фикирдалди, сифтени-сифте экономикадал чан хкидай, гьар сана кIвалахдай чкаяр артухардай, шей гьасилдай, гьахълувили, адалатлувили агъавалдай, тарашчийрин, луту-птуйрин, халкь ягьсузвилелди алдатмишзавайбурун вилик пад кьадай, жавабдарвилиз чIугвадай серенжемар кьабулна кIанда. Б.Ельцина сифтени-сифте халкьдин контроль тергнай. Гьа идалай тарашчийриз — фасикьриз рехъ ачухна. Гьамиша герек и важиблу къурулуш кардик кухтуртIа, хъсан я. Халкьдин контроль амайтIа, месела, пак чка тир оборонадин министерстводай, “Восточный” космодромдай ва гьакI масанрай гзаф пулар тарашиз, миллиардалди пулар къецепатан уьлквейрин банкариз акъудиз, вишералди чилин участокар чпин хсусибуруз элкъуьриз (ва икI мад) жедайни мегер?! Гьахълувал патал тарихда миллионралди инсанри женг чIугваз хьайиди я. Гьавиляй ингье хейлин камаллу мисаларни майдандиз акъатун дуьшуьшдин кар туш. Гьахълувал вири авайвал къалурзавай гуьзгуь я. Гьахъ гафунихъ тIямни ава, къуватни. Гьахъ халкьдиз сифтени-сифте ва гьамиша герек я. Гьахъ хъсан я, дуван аваз хьайитIа. Гьахъ вахтуналди чуьнуьхиз хьайитIани, квадариз жедач. Гьахъвал еке къанун я, эгер адал амал ийиз хьайитIа. Гьахълувал гьамиша багьаз гьатда. Гьина законар къуватда аватIа, абурал амалзаватIа, гьана гьахъни ава.
Талукь ксари виринра абурал амал иийз хьайитIа, адалатни жедай. Президентди лагьай гафари умудлу ийизва.
Шихмурад Шихмурадов
