Инсандин кьисмет вичелай, девирда кьиле физвай вакъиайрилай, гьа чIаван шартIарилай, бахтуни гунилай, тагунилайни аслу я. КIириви Мегьамедшафидин хва Гьамидаз школада кIелзамаз гагь муаллим, гагь юрист, вичин ими, Советрин Армиядин офицер Муьгьуьдин (гуьгъуьнлай адакай генерал-майор хьана) хьиз, военный жез кIанзавай. Жаванди вичин мурадар кьилиз акъудун патал алахъунарни авуна, амма кьисметди адан рехъ масанихъ элкъуьрна.
Школада кIелдайла, Гьамидан физикадални рикI алай. Ам датIана шнуррихъ, ракьарихъ галаз къугъваз жедай. “Жаван техник” ва “Радиотехника” журналар къачузвай гадади вичи вичиз телефондин, радиодин аппаратар туькIуьрдай.
Дахдин сифтегьан куьмекчи тир Гьамидани вичел тапшурмишай гьар са кар фад кьилиз акъуддай. Гьа са вахтунда муракаб, гуж алай крар кьезиларун патал месэладив рационализатор хьиз эгечIдай.
Мегьамедшафиди са мертебадин кIвалерал кьвед лагьай мертебани хкаж хъувун кьетIна. Къванер, палчух, накьвар гурарай винелди ялун пара четин акъваззавай. Гьамида фикирна, икI хьайитIа, чан акъатда. Гадади кIарасрикай подъемный кран туькIуьрна ва ам токдик кутуна. Хцин гъилери авур кIвалах акурла, дах тажуб хьана амукьнай. Эцигунардай вири материалар къавал, цларал хкажунни хейлин регьят хьана. Гьа вахтунда дахди лагьанай: “Чан хва, вун са затI хкатдай кьегьал я”.
Юкьван школа куьтягьайла, Муьгьуьдин имиди хтул вичи къуллугъзавай Белоруссиядиз тухвана ва адан документар Белоруссиядин госуниверситетдиз вугана. Гьайиф хьи, кар туькIвенач ва ам кIвализ хтуниз мажбур хьана. Инани ам яргъалди амукьнач. Советрин Армиядиз рекье гьатна. Прикарпатский военный округда къуллугъна хтай гада комсомолдин путевкадалди Вирисоюздин эцигунрал Набережные Челны шегьердиз, “КамАЗ” автогигант эцигиз фена. Ина ада Советрин уьлкведин кьуд патахъай атанвай жегьилрихъ галаз санал гьевесдивди зегьмет чIугуна.
Хуьруьз хтайла, Тажидин имиди гададиз кIелуникай, кьилин образование къачуникай ихтилат кудна. ИкI, чIехидан меслят кьуна, Гьамид Махачкъаладиз фена. Гьелбетда, ам урус чIал бегьем чин тийизвай виликан хуьруьн гада яз амачир. Профессор Ражидин Гьайдарова хуьруьнвидин чирвилер ахтармишна, разивал къалурна ва лагьана: “Сочиненидин экзамен кьабулзавайбур урус яшлу преподавателар я. Абурувай куьмек тIалабунни жедай кар туш. Гьавиляй хъсандиз гьазур хьухь”.
— Экзаменда “За чешне къачузвай зи игитар…” азад тема къачуна, — рикIел хкизва Гьамид Гьамидова.- Лезги халкьдин дамах, Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейманан ва Советрин Союздин Игит Эсед Салигьован уьмуьрдикай ихтилат авуналди, абур за чешне къачузвай игитар тирди къалурна. Дуьзгуьн къиметни атана заз. Филфакдик экечIзавайбур гзаф тир — гьар са касдин кьилел 14 кас. Муькуь экзаменрайни хъсан къиметар къачуз алакьна залай.
Госуниверситетдин филологиядин факультетда кIелзавай гададиз жаванвилин техникадал машгъулвилерикай хийир хкатна. КIелни ийиз, ада вуздин общежитида дежурный электрикдин везифаярни кьилиз акъудна. 2-курсуниз акъатайла, адакай вуздин газетдин корреспондентни хьана. Пешекарвилин вердишвилер артухарун патал азад вахтунда журналиствилиз талукь лекцияр кIелзавай общественный факультетдизни фена.
Гьамид секинвал тийижир, гьамиша цIийи кардихъ къекъвезвай инсан я. 3-курсуна кIелдайла, ада Алиев Абдула кьиле авай экспериментальный лабораторияда кIвалахна. Физикри “Самур” тIвар алай робот ва сирлу маса аппаратар туькIуьрзавай. Лабораториядин къуллугъчийри лап мичIи вахтунда самолетар ацукьардай стенд арадал гъана. Москвади и жуьредин аппаратриз еке къимет, университетдиз вичин изобретенидал мадни машгъул жедай грант ва иштиракчийриз медалар гана, гьа гьисабдай яз — Гьамидовазни.
Гъиле диплом гьатай гада хайи макандиз рекье хтуна, ам райондин “Дагъдин булах” газетдин редакциядиз корреспондентвиле кIвалахал кьабулна. Са акьван вахт алатнач, жегьил, пешекарвал хкажиз, КПСС-дин обкомдин къвалав тешкилнавай курсариз рекье туна. Ина адаз госуниверситетда чизвай муаллимрини тарсар гузвай. Абурукай сад Дагъустандин тIвар-авай фольклорист Александр Назаревич тир. Ада Гьамидоваз университетдиз вичин гъилик (НИИФЛИ) кIвалахиз теклифна. Идалайни гъейри, ада са шумуд йисуз криминалистикадин лабораториядин заведующийдин везифаярни тамамарна.
Кьисметдин, яшайишдин месэлайрай кьил акъудун арабир лап четин акъвазда. Гьар са кардиз итиж ийизвай, къуллугъдин везифаяр хушвилелди кьилиз акъудзавай кас са бязибурун фитнейрик акатна. И кар себеб яз ам университетдай экъечIунизни мажбур хьана. Гьиниз фида? Ам кIвалерин патав гвай 24-нумрадин СПТУ-да муаллимвиле кIвалахал акъвазна. Ада III-Интернационалдин тIварунихъ галай фабрикадиз пешекарар гьазурзавайди тир. Фабрикадин директордин теклифдалди Гьамидов эцигунрихъ галаз алакъалу “Дуствал” кооперативдин председателвиле тайинарна.
Зиреквал, дирибашвал ивидик квай итим вичин везифайрив акI эгечIна хьи, 1990-йисуз ада гъиляй вегьенвай куьгьне гьамам алай чкадал фабрика патал кIвалер эцигиз гатIунна. Эцигунардай материалар лап кьит тир. Гьамида вичин стха Давид Шевченкодиз рекье туна. Ада анай са шумуд вагон къванер агакьарна. Акваз-акваз цIийи кIвалер арадал атана. Квартирайрин са пай фабрикадин нубатда авай рабочийриз, амайбур кооперативдин членриз гана.
1992-йисуз Гьамида вичин жаванвилин мурад кьилиз акъудна: Ростовдин госуниверситетда кIелна, юриствилин кеспи къачуна. Гьа и пешедай меркезда кIвалахни авуна. 2011-йисуз ада “Дагестанский правовой вестник” журнални акъудиз гатIунна.
Гьамида вичин кьуд веледдизни кьилин образование къачудай мумкинвал гана. 25-сентябрдиз хизандихъ, багърийрихъ, дустарихъ галаз ада вичин 70 йисан юбилейни къейдда. Мубаракрай, мягькем сагъламвал хьурай!
Хийир Эмиров