Гьатта Кавказдин Албания уьлкведилай машгьур Фияр Ахцегь районда къадим ва девлетлу тарих авай чIехи хуьрерикай сад я. Ата-бубайрилай эгечIна анжах куьчери хипехъанвилел кьил хуьз хьайи ина, 1886-йисан переписдин гьакъикъи делилралди, 233 кIвале-хизанда 1464 (абурукай 820 — эркекар ва 644 — дишегьлияр) кас авай, гила анжах 500-дав агакьна инсанар ама.
Кьакьан дагъларин къужахдай авахьзавай Фияр вацIун гуьтIуь дередин эрчIи пата, чубарукдин муг хьиз, тик рагарик ккIанвай и чIехи хуьр райцентрадикай анжах 35 километрдин хкатнаватIани, тик дагъларин гуьтIуь, къулайсуз рекьерай аниз фин, иллаки муьгъ алачир вацIай экъечIна, тик жигъирдай хкаж хьун гьамиша четин тир. Фийивийри чпин къуватралди кьере мукьвал-мукьвал рехъ дегишарзавай гурлу вацIал вахтуналди тир муькъвер эцигзавайтIани, абуру яргъалди дурум гузвачир — вацIу тухузвай. Муькъуьн патахъай хуьруьнэгьлийрин шикаятарни тIалабунар ва хиве кьунар гзаф хьана, амма сакIани и кардив гъил агакьзавачир. Анжах гила «Ахцегь район» муниципалитетдин кьил Абдул-Керим Палчаев фийивийрин яшайишдихъ галаз алакъалу важиблу месэладив жавабдарвилелди эгечIна, ингье муьгъ эцигзава.
– Жуван 48 йисан яшда заз ван жез хьайиди хуьруьн муькъуьн четин месэладикай я, – ихтилатзава 2015-йисалай фийивийрин патай Ахцегь райсобранидин депутат Леонард Атлуева. – Иллаки суьруьяр куьчардайла, гьакI хийир-шийирдин дуьшуьшра жемят жаздандал къвезва. Асул гьисабдай гьа рехъ, муьгъ себеб яз хуьре жегьилар акъваззавач. Рекьин, муькъуьн месэла гьялун патал за хуьруьнвийрин мецелай низ чида гьикьван арзаяр кхьенатIа. Гьатта СССР-дин къуватлу девирдани хиве кьунар тапарар хьана. Гила чи месэладиз дикъет гузвай Абдул-Керим стха сагърай!
Абдул-Керим Палчаеван хсуси гуьзчивилик кваз Фиярин хуьруьн кьере октябрдин вацралай башламишна кIвачин мягькем муьгъ эцигзава. Яргъивилел 111 метр, гьяркьуьвилел 1,5 метр алай, мягькем чахчахар галай дурумлу муькъуьн эцигунар пудратчи тир Мегьарамдхуьруьн «Капстрой» ООО-ди (кьилин устIар — Г.Перимов) кьиле тухузва. Санлай къачурла, къимет 5 миллионни 300 агъзур манатдиз (ам райондин бюджетдай чара ийизва) барабар тир имарат гъилевай йисан ноябрдиз куьтягьна, ишлемишиз вахкудайвал я. Алахьай гуьлуьшан йикъарикай менфят къачуналди (дагълух атIугъай шартIара ина садлагьана кьуьд хьун мумкин я), ял ягъун авачиз, гьакъисагъвилелди кIвалахзавай устIарринни фялейрин гафаралди, эцигунар вахтунилай фадни бегьемарда.
Якъин, и муьгъ ва рехъ (гьамни вижевайдаказ туькIуьр хъийизва) ва цIи бинедилай ремонтнавай школа себеб яз, фийивийриз яшайишдин къулайвилер артух жезва. Мал-хеб къахкъудна, дуьзенриз куьч хъжез гьазур хьайи жегьил хизанарни акъваз хъхьанва. Дагъустанда туризм артмиш жезвай шартIара райондин руководстводи дагълух хуьруьн жемятдин дуланажагъ, гьал-агьвал хъсанаруниз дикъет гун важиблу, лишанлу кар я. Аллагьдиз шукур хьуй, им Фиярин хуьруьхъ гележег ава лагьай чIал я. Гьавиляй фийивийри райондин кьиле авайбуруз чухсагъул лугьузва.
Дашдемир Шерифалиев
