Мукьвал тир йисара, малум хьайивал, республикадин  ракьун рекьерихъ галаз алакъалу са жерге цIийивилер  жедайвал я. РД-дин Гьукуматдин Председател­дин заместитель Ризван Гъазимегьамедова хабар гайивал, 2027-йисан эхир­далди Махачкъаладин ракьун рекьерин станция цIийикIа туькIуьр хъувунин кIвалахар кьиле тухуда.

«Саки вири уьлкведин мулкунал ракьун рекьерин къурулуш цIийикIа туь­кIуьр хъийизва. Иллаки Дагъустандин чилел. Иник Азербайжандихъ галаз сер­­гьятдал станция эцигун ва цIийикIа туькIуьр хъувун акатзава. Адан проект­дин кIвалахар тамам къуватралди­ кьиле физва. Идалайни гъейри, ракьун рекьин «Махачкъала» станция цIийикIа туь­кIуьр хъувун пландик кутунва. Махачкъаладин гьалкъа гьуьлуьн порту­нихъ галаз алакъалу я. Ана портуниз­ физвай рекьер алай аямдин истемишунриз жаваб гудайвал  туькIуьр хъийи­да. Алай вахтунда проектар туь­кIуьр­зава ва 2027-йисан эхирдалди вири кIвалахар акьалтIарун лазим я», — лагьана Р.Гъазимегьамедова Минеральный Ятар шегьердин выставкайрин «МинводыЭкспо» центрада  кьи­ле фейи «Россиядин Кьиблепата ра­кьун рекьерин логистикадин нетижалувал хкаждай рекьер»  элкъвей столдилай гуьгъуьниз.

Гъазимегьамедован гафаралди, ко­­ронавирусдин тIугъвалдин вахт алатайдалай гуьгъуьниз ракьун рекьерай тухузвай парцин кьадар йиса 12-17 процентдин, гьуьлуьн портунай тухузвай­ди — 12-25 процентдин ва автомашинра аваз чIугвазвай парцин кьадар 25-30 процентдин гзаф жезва.

«Гьаниз килигна, эгер 5 йис идалай вилик чна йиса 12 миллион тонн пар тухузвайтIа, умуд кутазва, алай йисуз  и делил 17 миллион  тонндиз бара­бар жеда ва 2025-йис алукьдайла 20 миллион тонндив агакьда. РФ-дин экономикадин ва мулкар виликди тухунин, гьакIни транспортдин министерствойрин проектрал асаслу яз, 2030-йис алукьдайла  «Кеферпад – Кьиблепад» рекьяй 30 миллион тонндив агакьна пар тухуда», — лагьана РД-дин вице-премьерди. Ада къейд авурвал, между­народный транспортдин «Кеферпад — Кьиблепад» рекьин игьтияж иллаки екеди хьанва ва уьлкведин руководст­води вилик 2050-йис алукьдалди и рекьяй тухудай парцин кьадар йиса 100 миллион тонндив агакьарунин мес­эла эцигнава лагьайтIа жеда.

Элкъвей столдин кIвалах акьалтIа­райдалай кьулухъ Махачкъаладин гьуь­луьн алишверишдин портунин ген­дирек­тордин заместитель Гьажи-Му­рад Абашилова малумарайвал, РЖД-ди Да­гъус­танда ракьун рекьин сортировкадин парк эцигунин месэладин тереф хвена.

«Чи планар РЖД-ди и жигьетдай кьунвай чкадилай, яни абуру кьиле тухузвай къени, гележегдихъ элкъуьрнавай сиясатдилай аслу я. Къейд ийин, РЖД-дин руководстводи ракьун рекьин сортировкадин парк эцигна куьтягьдайла, алава тир ракьун рекьин хел тухунин фикирдин тереф хвена – чи саки вири планар абуру тадиз кьабулзава ва транспортдин «Кеферпад — Кьиб­лепад»  рехъ туькIуьрунин жигьетдай государстводи чи вилик эцигнавай месэлаяр­ таъминариз куьмек гузва», — лагьана ада.

«РЖД» ОАО-ди цIийиз туькIуьрза­вай «Самур-2» станция Россиядинни Азербайжандин сергьятдиз лап мукьув эцигдайвал я. Ам международный транспортдин «Кеферпад – Кьиб­лепад» рекьин рагъакIидай патан хилехъ галаз алакъалу жеда ва международный стандартриз, яни  алай аямдин истемишунриз жаваб гудайвал, тадаракламишда. 2025-йисан эхирдалди уьмуьрдиз кечирмишун лазим тир и проектди йиса 15 миллион тонн (алай вахтунда авайдалай саки кьве сеферда гзаф) пар чIугвадай мумкинвал гуда.

Инал къейд ийин, РФ-дин экономикадин ва мулкар вилик тухунин министерстводи, РЖД-ди ва Дагъустандин руководстводи Махачкъаладин аэропортунай Дербентдиз фидай ракьун рекьин хел туькIуьрунин месэлани веревирдзава. И рекьяй, фикирзавайвал,  самолетраваз республикадиз къвезвай пассажирривай (туристривай ва мугьманривай) электропоездраваз къадим шегьердиз  физ жеда.

«Чна пассажирар  «Уйташ» аэропортунай­ Дербентдиз кьван тухунин кIвалах тешкилунин месэла  РЖД-дихъ галаз веревирдна. Фикир гъавурда гьатдайди я — пассажиррин платформа аэропорту­нив кьван агакьдайвал­ туькIуьрун, и рекье (Дагъустандин­ Огни, Дербент шегьеррин мулкарал) гьалт­завай платформаяр цIийикIа туь­кIуьр хъувун ва поездри гьерекатзавай къайда авайдалай хъсанарун», — лагьана РФ-дин Экономикадин ва мулкар вилик тухунин министрдин замес­титель Сергей Назарова и йикъара кьиле фейи Каспий гьуьлуьн къерехда,  Да­гъустан Республикадин мулкунал, туристар патал йисан кьиляй-кьилиз ял ядай, сагъламвал хъсанардай мумкинвилер яратмишуниз талукь стратегиядин сессиядин вахтунда.

Ада малумарайвал, РЖД-ди цIийи рекьяй алай аямдин электропоездар ахъаюн теклифна – абуру аэропортунай Дербентдиз кьван  рекье (и рехъ турист­ри иллаки гзаф ишлемишзава) пассажирриз къулайдаказ къуллугъ авун таъминардай мумкинвал гуда. «Ам­ма ина четин са месэла гьалтзава, ам чна веревирд авун лазим я: шегьеррин арада пассажирар тухун тешкилун – им субъектдин хиве авай везифа я. Гьаниз килигна, чна и месэла Сергей Алимович Меликовахъ,  РЖД-дихъ галаз санал веревирд авун, вири мумкинвилер ахтармишун ва и кар гьикI гъиле кьадатIа килигун лазим я», — алава хъувуна ада.

Къейд ийин, са тIимил вахт идалай вилик Кеферпатан Кавказдин ракьун рекьерин начальникдин заместитель Захар Адамова аэропортунай Дербентдиз кьван  рехъ 1 сятни 10 декьикьада давам жедайдакай  хабар ганай.

Жасмина Саидова