Лезги театрдин сегьнеда Россиядин машгьур режиссёр-постановщик Дмитрий Павлова (художественный ва музыкадин рекьяй туькIуьрайдини гьам я) Гоголан пьесадай “Эвленмиш хьун” тамаша эцигнава.
РикIел хкин: Н.В.Гоголан яратмишунриз Лезги театрдин репертуарда икьван гагьдани чка гайиди я. ИкI, 1938-йисуз режиссер Агъабалаева художник М.Османовахъ галаз санал “Эвленмиш хьун” тамаша эцигнай. 40 йис алатайла, актер ва режиссер Багъиш Айдаевани и пьеса сегьнеламишнай.
Ингье гила Д.Павлова вичин устадвал къалурун кьетIна. Лугьун лазим я хьи, ада классикадин сюжетда гьам къаматриз, гьамни инсанри кьабулунин тегьердиз талукь яз цIийивилер тунва, амма Гоголан тIебиатдиз вафалувал хвенва, алай аямдиз хас гьаларни алава хъувунва.
Перде. Ярумчух мичIивал. КьетIивал, инанмишвал авачир камар, манидихъ галаз язавай макьам гужлу жезва. Сегьне дикъетдивди тамашзавай Подколесина ачухзава. На лугьуди, ам кеферпатан шегьердин кикIарай чилелай галчIур жез физва. Тамашада Надворный советникдин роль Гьемзебег Эмиралиева тамамарзава. Ада вичин игитдин кичIевал, рикIин къалабулух ва тарихдин яргъал тир сергьятдал алай мехъерин шадвал куьлуь-шуьлуьярни кваз, кьилиндини, вичин игитдилай са карни алакь тавун къалурзава. Сегьнедал вилерикай карагзавай адахъ галаз къугъвазвай ва адак кичI кутазвай рушарин къаматри тамашачийрин фикирар яргъариз акъудзава. Цаварилай атанвай къаматар Гоголан эсерриз адетдин, хас хьанвай кар я. Гь.Эмиралиева Подколесиназ таниш уьмуьрдин тегьер — субай итимдин гьамиша сад хьтин уьмуьрда кьве рикIин хьунухь, суствал, бушвал, къецепатан вакъиаяр гьисаба кьун тавун инанмишвилелди къалурзава. Ам, на лугьуди, гьавада куьрс хьанва, вичел илитIзавай эвленмиш хьуникай хкатдай са гьихьтин ятIани хъсанвал акваз чалишмиш жезва. Сегьнеда Кочкарёв пайда хьуникди виридал садлагьана чан акьалтзава. Ада Фекладивай (Фекла Ивановнадин роль Фаризат Зейналовади тамамарзава) илчидин роль ягьсуздаказ ва векъидаказ къакъудзава. Казбек Думаева Кочкарёван роль итижлудаказ тамамарзава, адан къилихдин ерияр — вичел кьенерар вегьез тун тавунин кьетIивал, муьтIуьгъариз тежервал, итимдиз хас тушир жуьредин хьтин къайгъударвал галай-галайвал агакьариз алакьзава. Адан хизандин уьмуьр са акьван шадвал авайди туштIани, вичин дуст-юлдаш эвленмишунив ам рикIин хушвал аваз эгечIзава. Амма адахъ тайин са макьсад ва кьил-кьилел алаз фикирнавай план авач. Подколесиназ къарши къилихдин кас яз, Кочкарёв активный къаматрикай сад хьанва. Адахъ ажайиб къилих ава. Ада гъиле кьур гьи кар хьайитIани, акьалтIай регьятвилелди, кIусни гуж ацалт тавуна, кьилиз акъатзава: Подколесин вичин гъута кьуна, “пехилвал ийидай хьтин” чамарик кичI кутуна, свас чIалал гъана, мехъер саки тешкилна, амма эвленмиш хьун сакIани кьилиз акъатзавач.
Амалия Керимовади тамамарзавай Агафья Тихоновнадин къамат гуьгьуьл хкаждайдаз элкъвенва. Адав аялдиз хас тир наз, дугъривал ва са гьихьтин ятIани гьевеслувал ва туьнтвал гва. Ада вичин гъвечIи кIвач чиле эцяда ва лугьуда: “Ваъ, ахьтинди заз кIандач!” Гьихьтинди вичиз кIан ятIа, адаз вичизни чизвач. Дворянвилин дережадиз хкаж хьун патал ада вичин кьисмет ахтармишун кьетIзава: Никанор Иванович, Балтазар Балтазарович, Иван Павлович, амма садазни адан чам хьун кьисмет жезвач…
Тамашада, санлай къачурла, Гоголан гьар са игитдин къамат театрдин устадри тамашачийрин фикир желбдайвал ачухарнава. Сюжетдик хъуьруьнарни, мистикани, бедбахтвилин тахни ква эхир. Декорациядин гьар са элементдини итижлувал артухарзава. Са гафуналди, тамашачийриз сугъулвалдай вахт гузвач.
Дильшад Велиева,
Лезги госмуздрамтеатрдин къуллугъчи
