А.Меркела малумарай шартI

Германиядин канцлер А.Меркела малумарайвал, эгер Минскдин икьрарар кьилиз акъудунин крар вилик фейитIа, гьа чIавуз Россия “ЧIехи ирид” международный клубдиз (алай вахтунда аник Великобритания, Германия, Италия, Канада, Франция, США ва Япония ква) хкиз жеда. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.

“Германиядин патай яз, за гъавурда акьадайвал малумарнай хьи, Россияди “ЧIехи ирид” клубда иштиракунин гьакъиндай мад сеферда рахунар кьиле тухун патал чаз Минскдин икьраррин жигьетдай вилик финин игьтияж ава”, — лагьана Меркела.

Адан гафарай, “ЧIехи ирид” клубдик квай муькуь уьлквейрини Германиядин и фикирдин тереф хвена. Идалай вилик малумарайвал, клубда иштиракзавай уьлквейрин регьберри аниз Россия хкунин фикир инкарна. Гьа са вахтунда клубдин регьберар Россиядихъ галаз алакъаяр хъсанарун патални рахазва. США-дин президент Д.Трампа къейд авурвал, Россия клубдик ахкахьунин тереф са шумуд уьлкведин кьили хуьзва.

Къейд ийин, 2014-йисуз Крым Россиядик акатайдалай кьулухъ “ЧIехи муьжуьд” клубдикай Россия хкатуникди адакай “ЧIехи ирид” хъхьана. А чIавуз муьжуьд уьлкведин иштираквал авай саммит Россиядин Сочи шегьерда кьиле фин лазим тир. Амма бязи уьлквейрин регьберри фикир дегиш хъувуникди, Россиядин иштираквал авачиз, ирид уьлкведин регьберри нубатдин саммит Брюсселда кьиле тухванай. Саммитда Евросоюздин векилрини иштиракзава.

Вахчуникай фикирзава

Украинадин президент В.Зеленскийдиз Россиядихъ галаз алакъаяр хъсанариз жедай рехъ теклифна. Ихьтин фикир международный крарин­ рекьяй Федерациядин Советдин комитетдин член, Крым региондин патай­ сенатор С.Цекова “Новости” РИА-диз раижна.

Адан гафарай, Украинадин регьбердивай Крымдиз талукь гьалариз дуьздаказ, терефкарвал авачиз къимет гуз жезвач. “Ахьтин фикирдал къвезва хьи, сиясатдин месэлайрай кьил акъудиз жезвай ксариз и кар (хейлин себебралди) садрани кьилиз акъат тийидайди чизватIани,  Зеленскийди Крым Украинадик кухтаз жедайдакай рикIивайни фикирзавай хьтинди я”, — къейдна сенаторди.

Ада алава хъувурвал, Крым Россиядик экечIунин кьилин себебрикай сад полуостровдин агьалийри а месэладин патахъай чпин разивал, ашкъилувал къалурун хьана.

Цекова ихтилатзавайвал, Зеленскийдиз Крым Россиядинди тирди хи­ве кьаз четин жеда, гьавиляй ада, са бязи истемишунрилай гъил къачу­на­, кьве падни рази авунин икьрардал къведай къайда жагъурун герек я. Ук­ра­инадин кьиле авайбуру Крым Россиядин составдик квайди яваш-яваш­диз хиве кьунин, и кар тестикьарунин махсус план туькIуьрайтIа хъсан я.

Аял хуьз тахьунай — жаза

Австралиядин Сидней шегьердин судди аял гьалдай фидалди яхунарай диде-бубадиз 300 сятда жемиятдин кIвалахар авунин жаза гана. Идакай “Lenta.ru” чешмеди хабар гузва.

2018-йисуз чпин пуд йисан яшда авай аялдин сагъламвилиз зарар гана лугьуз, тIуьнин еринда як ишлемишуниз аксивалзавай, анжах чиляй­ экъечIзавай затIарин хуьрекар незвай дидедикни бубадик тахсир кутуна­. Малум хьайивал, гьайвандин як инкарзавай диде-бубади чпин гъве­чIи рушазни набататрин тIуьн гуз хьана. Герек тир витаминар ва микроэлементар агакь тавурвиляй, йисни зур хьайилани аялдиз сарар экъечIнач.

2018-йисан мартдиз заланвал вад килограммдивни агакь тавунвай бейгьал аял азарханадив агакьарайла, ам къутармишунин кардик гьукум­дин къуллугъчияр къаришмиш хьана. Аялдин пIузаррин рангарни адетсуз­, хъипи тир, капашар ва дабанар — къайи. Идалайни гъейри, кальцийдин, шекердин дережани агъада авай. Назик кIарабар ва дакIур кIва­чер себеб яз аялдивай чарадан куьмек галачиз ацукьиз жезвачир. Диде-бубади тайи­нарай пегьриз (диета) себеб яз, пуд йис хьанвай аял чIалални акьалтнач.

Гуьгъуьнлай аялдиз сагъламвал гуьнгуьна хтун патал талукь тир дарманар гана. Ам фад чIехи жез, сарарни экъечIиз башламишна. Гила аял маса мукьва-кьилийрихъ ва чIехи стхайрихъ галаз яшамиш жезва.

Аялдин иесияр судди диде-бубавилин ихтияррикай магьрумна ва абур аялар тербияламишунин рекьяй чирвилер къачудай курсариз р­а-къур­на. Аялдихъ гелкъвейди адан диде я лугьуз, суддал буба вичик тахсир квачирди тестикьариз алахъзавай. Амма судьяди ам патал къарар кьезиларнач. Абуруз анжах тайинарнавай вахтунда аялдин кьилив фидай ихтиярар гана.

Мумкинвилер екебур я

Вилик квай 10 йисан къене Россиядихъ ядерный яракьрин авай мумкинвилер метлеблудаказ артух жеда. Идан гьакъиндай, “Новости” РИА-ди хабар гузвайвал, ООН-дин къвалав гвай США-дин гьамишан векилдин везифаяр тамамарзавай Жонатан Коэна Хатасузвилин Советдин заседанидал малумарна.

Адан делилралди, Россиядихъ стратегиядинбур тушир кьве агъзур­дав агакьна ядерный яракьар ава. Ада гьисабзавайвал, РФ-ди ядерный яракьрин жигьетдай вичихъ авай мумкинвилер цIийи ва мадни гегьенш хъийизва.

Гьа са вахтунда, дипломатдин гафарай, США-дихъ алай вахтунда авайди анжах стратегиядинди тушир са яракь — В-61 бомба я.

“Искендар-М” комплексдин халисан мумкинвилер гуя чуьнуьхзава лугьуз, яни ракетадихъ 500 километрдин мензилдиз ваъ, 5500 километрдиз гьерекатдай къуват авайдакай малумаруналди, США-ди Россиядик тахсир кутазва.

1987-йисуз СССР-дин ва США-дин арада кутIуннавай икьрардал асаслу яз, 500 километрдилай 5500 километрдал кьван мензил атIудай ракетаяр арадал гъунал ва ишлемишунал къадагъа алай. А икьрар 2019-йисан 2-августдиз официальнидаказ къуватдай аватна.

Гьазурайди — К.Ферзалиев