Пис чешнейрикай сад
Лондондин мэр Садикь Хана США-дин президент Д.Трамп “фашиствилин рахунар” ийизвайвиляй бегьем критика авуна. Идан гьакъиндай “The Guardian” чешмеди хабар гузва.
Ханан гафарай, вичин терефдарар санал кIватIун патал Америкадин регьберди “ХХ асирдин фашистрин” хьтин чIал ишлемишзава. Лондондин мэрди чпин фикирар раижун патал цIийи жуьредин “няс” къайдаяр ишлемишзавай сиясатчийрин тIварар кьуна. Абурун жергеда Венгриядин премьер-министр Виктор Орбан, Италиядин МВД-дин кьил Маттео Сальвини, Франциядин “Милли садвал” партиядин регьбер Марин Ле Пен ва Великобританиядин аслу туширвилин партиядин виликан регьбер Найджел Фарадж ава. “Трамп дуьньядин къурхулувал артух хьунин акьалтIай пис чешнейрикай сад я”, — малумарна Хана.
Майдин эхирра Трампа, эгер Мексикади къанунсуздаказ США-диз ахмиш жезвай агьалияр акъвазар тавуртIа, а уьлкведай гъизвай вири метягьрал вад процентдин кири эцигун хиве кьунай. Малумарайвал, процентдин кьадарни гьар вацра артух жеда ва 2019-йисан октябрдиз адан кьадар 25 процентдив агакьда.
Маса гудач
Россияди Ирандиз С-400 комплексар (ЗРК) маса гудач. Идакай “BIoomberg” чешмеди хабар гузва.
Чешмедин делилралди, Мукьвал тир Шаркь пата четин гьалар арадал атунин хаталувал себеб яз, Москвади ихьтин къарар кьабулна.
Къейдзавайвал, Ирандиз ишара авунин мураддалди Вашингтонди США-дин яракьлу къуватрин тади гьерекатрин жавабдар зонадиз женгинин Abraham IincoIn гими кьиле авай ва бомбаяр вегьедай самолетрин дестеяр рекье тунва.
17-майдиз малум хьайивал, США-дин ВМС-рин кьве къуватлу гими Персидский заливдиз гьахьна, 15-майдиз лагьайтIа, Америкади Иракда авай чпин кьушунар тамамвилелди женгиниз гьазур хьанвай дережадиз акъудна. Гьа юкъуз Трампа Ирандихъ галаз дяве тухуз кIанзавачирдакай малумарнай.
Ирандин терефди къалурзавай аксивилер себеб яз, США-ди Иракда авай чпин аскерар вини дережада женгиниз гьазурайдакай малумарнай.
Зеленскийди баянар гана
Украинадин президент В.Зеленскийди США-дин сенатор Р.Портманахъ галаз гуьруьшмиш хьайи вахтунда Верховный Рада чукIурунин себебдикай баянар гана. Идан гьакъиндай “Интерфакс” чешмеди раижна.
“Эгер кIвалах тийизвай и парламент гележегдани амукьнайтIа, чна гьукумат декабрдиз тешкилдай. Чавай гуьзлемишиз жедач. Чаз кьве дяве ава — Россиядихъ галаз тухузвайдини Украинадин экономика патал хаталувал арадал гъизвай коррупциядиз акси яз тухузвай дяве”, — малумарна ада. Ада рагъакIидай патан союзникривайни Россиядиз акси санкцияр мадни авун тIалабна. Адан фикирдалди, ихьтин серенжемри гьалар ислягь хьуниз ва Москвадин терефди Минскдин икьрарар лазим тирвал тамамаруниз таъсирда.
Къейд ийин, Верховный Рада чукIурунин гьакъиндай Зеленскийди вич президентвилин къуллугъдив шад гьалара эгечIай юкъуз малумарнай. Адан гафарай, Украинадин агьалийри парламентдиз агъуз дережада ихтибарзавайвиляй ам чукIурунин къарардал атана. Зеленскийди вичин командадин эвелимжи тапшуругъ Украинадин есирда кьунвай аскерар, морякар азад хъувун яз гьисабзава.
Телефон себеб яз
Таиланддин Накхонратчасима вилаятда 22 йисан яшда авай жегьил итимди ксай месик мобильный телефон сетдик кутуна ва токди ягъуникди вич кьена. Идакай “DaiIy MaiI” чешмеди хабар гузва.
Таиланддин агьали кIвале тек тир, ада багъри кас вилив хуьзвай. Жегьилдин мобильный телефон бес кьадарда электричестводив ацIанвай. Ток къачудай тадаракар кутуна, ам вич ахварал фена. Телефон месин пипIел алай. Тайинариз тахьанвай себебдалди, телефондин тадаракдай жегьил токдив яна, ам гьастяда кьена.
Жегьилдин мукьва-кьили кIвалив агакьайла, адаз рак ахъайнач ва зенгинизни жаваб ганач. Пис кар хьанвайдакай аян хьайи багъри кIвалин ракIар хаз эгечIна. Адаз ам месел кьенваз жагъана, адан гъилерал кайи хирер алай. Кьенвайдан гъиле гьеле розеткадик кумай телефондиз ток гудай тадарак амай. Пагь атIана амукьай итимди полициядиз ва духтурриз эверна. Экспертизади къалурайвал, Таиланддин агьали адан багъри кас патав къведалди вад сятдин вилик кечмиш хьана.
2018-йисан декабрдизни марфар авай ва цIайлапанар язавай вахтунда телефондив къугъвай Индонезиядай тир ругуд йисан яшда авай аял кьенай. Телефон электричестводик квай.
Ял ягъун теклифзава
Яргъи уьмуьр кьиле тухуз ва сагъламвал хуьз кIанзавай инсанри йисан къене агъа кIан пуд гьафтеда ял ягъун герек я. Идакай “Новости” РИА-ди хабар гузва.
2016-йисуз Калифорниядин университетди ва медицинадин мектебди ахтармишунин тежрибаяр кьиле тухвана. Къанни цIудалай пудкъадал кьван яшара авай вишералди дишегьлияр Калифорниядин ял ядай чкадиз ракъурна. Аниз ракъурдалди виликни, хтайдалай кьулухъни абурулай иви къачуна, гуьгъуьнлай абурувай чпин гьалар гьикI гьиссзаватIа, гьадакай йисан къене пуд сеферда хабарар кьуна. Малум хьайивал, ял ягъуни абурун психикадиз хъсан таъсир авуна, гьикI хьи, ахтармишунра иштиракайбурун руьгьдин гъалабадин дережа агъуз аватна. Адалайни гъейри, беден кьуьзуь жезвай гьал къалурзавай биомаркеррин кьадарни тIимил хьана. Ял ягъунин хъсан таъсир цIуд вацран къене къуватда амукьна.
Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев
