США-дин истемишунар кьабулзавач
Анкаради Америкадин Patriot комплексдин зенитный ракетаяр къачунин гьакъиндай фикирзава, амма Вашингтонди чпин шартIар вилик эцигиз хьайитIа, и кар кьилиз акъудиз хьун мумкин туш. “Reuters” чешмеди хабар гузвайвал, идан гьакъиндай Туьркиядин къецепатан крарин министр Мевлуьт Чавушогълуди малумарна.
Адан гафарай, Россиядин С-400 ракетаяр маса къачунин жигьетдай савдадин икьрардиз талукь яз Туьркияди США-дин са гьихьтин ятIани истемишунар кьабулдач.
Январдин сифте кьилера хабар гайивал, Америкадин делегациядин векилри Туьркиядин МИД-диз ва Миноборонадин министерстводиз чпин шартI малумарна — С-400 ракетаяр къачунин месэла кьулухъ элкъуьрун, абурун еринда Patriot ракетаяр къачун.
Туьркиядиз зенитный ракетаяр агакьарунин гьакъиндай Москвадини Анкаради 2017-йисан сентябрдиз икьрардал къулар чIугунай. 2,5 миллиард доллардин къимет авай икьрар С-400 системадин кьуд дивизион маса гунихъ галаз алакъалу я. Туьркияда са шумудра малумарнай хьи, ракетаяр маса къачунин къарар кьулухъ элкъуьриз жедайбурукай туш.
США-ди ва НАТО-дин маса членри Анкаради Россиядивай ракетаяр маса къачунин кардиз аксивалзава. Вашингтонди Анкарадиз санкцийралди къурху гузва.
Дяве кIанзавач
Украинади Россиядихъ галаз къизгъин дяве арадал атунин хаталувал аваз гьисабзавач. Идакай Украинадин генерал-лейтенант Василий Богдана “Факты” чешмедиз малумарна.
Адан гафарай, Украинадин президентдин сечкияр кьиле фидалди уьлквейрин арада дяве арадал къведач, гьикI хьи, Кремлди Украинадин сиясатдин гьалар хъсанвилихъ дегиш хьуник умуд кутазва. В.Богдана гьатта сечкийрилай кьулухъни гегьенш гьужумар арадал атуникай фикирзавач. Ада къейд авурвал, Киевди гуя неинки Москвадин, гьакI Минскдин патайни гьужумар гуьзлемишзава. “Кремль Белоруссия “туькьуьниз” алахънава, гьавиляй Украинади исятда къунши Белоруссиядин часпар хуьниз еке фикир гузва”, — къейдна В.Богдана.
Военный экспертди хабар гузвайвал, Украинадин яракьлу къуватрин (ВСУ) генштабди Донбасс Украинадин гуьзчивилик кухтунин план гьазурнава. Киевди военный операцияр арадал атунин мумкинвилизни килигда, амма гзафни-гзаф дипломатвилин рекьяй гьалар пайгардик кухтунин месэладал дикъет желбда.
Алатай йисан декабрдиз Россиядин къецепатан крарин министр С.Лаврова Украинадихъ галаз арадал атун мумкин тир дяведикай малумарнай. Адан гафарай, Москвадиз Украина бейтереф уьлкве хьиз амукьна кIанзава. Москвадиз лагьайтIа, Украинада вири къулай гьалара яшамиш хьун я кIанзавайди.
ДуркIун маса гана
Китайдин агьалиди мобильный телефон ва AppIe планшет къачудай пул хьун патал вичин дуркIун маса гана. ДуркIундикай магьрум хьуникди алай вахтунда ам азиятдик ква. Идакай “DaiIy MaiI” чешмеди хабар гузва.
2011-йисуз вичин 17 йис тамам хьайила, адаз iPhone ва iPad маса къачуз кIанзавай. Диде-бубадихъ ихьтин багьа затIар къачудай пул авачир. Гьавиляй интернетдай жегьилди инсанрин органралди алверзавайбур жагъурна. Са дуркIун маса гайитIа, абуру жегьилдиз хъсан гьакъи гун хиве кьуна. Гуьгъуьнлай, диде-бубадихъай чуьнуьх хьана, гада маса вилаятдиз фена. Ина духтурри адан дуркIунрикай сад акъудна, ам са азарлудаз эхцигна. Адахъ гададиз 10 агъзур доллар ва 150 агъзур юан гана. Гъиле пул гьатай жегьилди гьасятда вичин эрзиман мурад кьилиз акъудна — iPhone 4 ва iPad маса къачуна.
Са тIимил вахтундилай гададин сагъламвилин гьал пис хьана. Гуьгъуьнлай амай дуркIунни тамамдиз пайгардикай хкатна. Къайдаяр хуьдай органрин къуллугъчияр законсуз операция тешкилай пуд арачидихъ ва кьве духтурдихъ къекъвена. Нетижада абур 3 йисалай 5 йисал кьван муддатда дустагъна. Духтурар лагьайтlа, 3 йисуз дустагъда жеда. Зиян хьайидан хизанди эвездин такьатар яз 1,47 миллион юан (14,4 миллион манат) къачуна.
Умуд кутунва
США-дин президент Д.Трампа Вашингтондинни Москвадин алакъаяр хъсан хьун вилив хуьзва. Идакай ада мукьвара вичин Twitter-аккаунтда малумарна.
“За са шумуд сеферда лагьанай хьи, Россиядихъ галаз туькIуьн пис ваъ, хъсан я”, — кхьена Америкадин регьберди.
Идалай вилик Трампа Россиядиз талукь яз вичи кьиле тухузвай мягькем сиясатдин тарифарнай. Адан гафарай, США-дин кьиле акъвазай Барак Обамадилай, Жорж Бушалай, Билл Клинтоналай тафаватлу яз, Россиядиз ва Китайдиз талукь алакъайра вич виридалайни мягькем ва адалатлу регьбер я. Алатай йисан ноябрдиз Белый домдин кьили тарифдивди малумарайвал, президентдин къуллугъдал алаз, Трампа къазанмишай агалкьунар себеб яз, США-дивай Россиядин, Китайдин ва маса уьлквейрин патай гьуьрмет къазанмишиз хьана.
Газ хъиткьинна
И йикъара Ростовский областдин Шахты шегьерда, яшайишда ишлемишзавай газ хъиткьинуникди кIвалерин кьве мертеба чкIана. Идакай, региондин МЧС-дин делилрал асаслу яз, ТАСС-ди хабар гузва.
Агьвалат 14-январдин экуьнахъ хьана. Дараматдин муьжуьд ва кIуьд лагьай мертебайрин кьуд квартирадиз хасаратвал хьанва. Вад агьали къутармишна. КIвалера яшамиш жезвай 140 кас вахтунда масаниз акъудиз алакьна.
Чешмеди кхьизвайвал, сагъламвилиз зиян хьанвайбурукай малуматар авач. Амма “Новости” РИА-дин векилдин гафарай, тIебии газ хъиткьинуникди вад касдиз зарар хьанва.
РикIел хкин, 31-декабрдиз Магнитогорск шегьердани газ хъиткьинунин нетижада гзаф мертебайрин кIвал чкIанай. А мусибатдикди 39 кас кьена.
Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев
