«Дидеяр хуьх»

Дидедиз веледрин патай авай кIа­­ни­вал, вафалувал, ширинвал лу­­гьуз те­жер­ди я. Мус кIеве гьатай­­тIани, тIарвал хьайитIани, мецел “ди­де” гаф къведа. Вахтар гьикьван­ фейи­тIани, дидедин кинерни, туьмерни, суьгьуьрдин хкетар хьиз, ри­кIелай алатдач.

Камаллу ксари ла­гьайвал, дидедин рикI акьалтI тийир­ аламатрив ацIанвай чеш­ме я.­ Ве­ледрин патай дидедив гьикьван ­галайвилер агакьайтIани, абур уьмуьр­лух дидедиз буржлу яз амукьда, гьикI хьи, дидедин кIаниви­­лив, вафалувилив, жумартвилив, веледар патал чанни къурбанддай гьасретдив гекъигдай, абур алцумдай маса уьлчмеяр, терезар авач.

Гьакъикъат икI тирди чаз Россиядин писателрин Союздин член, Да­гъустан Республикадин лайихлу муаллим, шаир  Гъулангерек  Ибрагьимовадин  и мукьвара  чапханади акъуднавай “Дидеяр хуьх” ктабда гьатнавай таъсирлу, кесерлу, дидедихъ рикI кузвай, арабир шел гъизвай, руьгьда дарихвал твазвай ва михьи рикIел­ди дидедал дамахзавай шиирри успатзава­.

Гъ. Ибрагьимовадин вад лагьай ктабда чи вилик вичин балайрин бахтаварвал паталди гьар са азиятдиз таб гузвай халис лезги дидедин къамат пайда жезва. Ди­де! Ам веледар­ патал шем хьана кузва. Ада, Дан­коди хьиз, балайриз виликди фидай рехъ къалурзава. Дидедин рикI балайрин уьмуьрдин рекьериз нурар чукIурзавай, абуруз датIана чим, къуват гузвай рагъ я. Гьавиляй шаирди кхьизва:

Къацу гатфар ала къецел,

Бес вучиз мурк ала рикIел?

…Зун гъавурда акьунва къе:

Амач зи рагъ — ширин диде.

Шаир ва публицист Билал Адилова къейдзавайвал, дидедиз авай кIанивал хайи чIалаз, багъри чилиз авай кIани­вални я. Шаирди “чандиз мелгьем дарман тир” хайи чIал багьаз кьунин, ам хвена, къвезвай несилрив агакьарунин важиблувал къалурзава. Дидени Ватан сад-садавай къакъуд тийиз, дидеди чирай, кье­пIи­нин кьилихъ манияр, лайлаяр лагьай чIал хуьн патал “чанни гуз гьазур я” ам:

Бахтавар хьуй вун авай

Гьар са хуьрни кIвал.

Чан асиррин зар алай

Чан зи лезги чIал!

Диде авачир дуьнья зиндандив ге­къиг­завай шаирдиз адан ван япара авачир гьар са гуьлуьшан югъни мичIи я.

Зун, диде, вахъ, вун акунихъ цIигел тир,

Амма зун вав, кьисмет хьанач, ахгакьнач.

Агьузардин цIай багъишна кьисметди,

Хажалатдин таж кьилелай алатнач.

Йисар алатзаватIани, шаирди “гъам чIуг­вазма, диде фадлай адан “хиялрин шагьдиз” элкъвенва.

Вахтар фена… Диде ама рикIе зи,

Ада чрай фан дадни кваз сиве зи.

Гила са хьар кваз акурла вилериз,

АкI жеда заз мугьман я руш дидедиз.

Гьар са цIарцIяй аквазвайвал, Гъ.Ибрагьимова халкьдин тарих, адетар, меде­ният, фольклор хъсандиз чизвай, этнографиядал рикI алай, абурукай гъавурда аваз менфят, ил­гьам къачузвай шаир я. Гьавиляй гьар са шиирни пара таъсирдайди, руьгьдал звал гъидайди, мад сеферда кIел хъийидай ашкъи кутадайди  я.

Дидеяр хуьх! Тавакъу я

ГъвечIи-чIехидаз.

Чи бахтарин шагь я диде —

Чир хьухь виридаз,— кхьизва шаирди.

Абад Азадов