(Макъала за дидедин веси кьилиз акъудун яз кхьизва)
Дидеди заз мукьвал-мукьвал лугьудай: “Чан руш, вуна педучилище куьтягьнава. ЖедатIа, са макъала кхьихь, чун 3 аял — зун ва зи кьве стха дяведин вахтунда ва дяведилай кьулухъ гьикI яшамиш хьанатIа…
Буба рагьметдиз фейила, чун хизанда 4 аял авай. Абур диде Селминазан хиве гьатна. Буба заз эсиллагь чидач. Дяве башламиш хьайила, зи 13 йис тир. За Кьасумхуьрел кIелзавай. Зун гьар ял ядай юкъуз, фу хутахиз, тамай яна, гъвечIи мензилдай кIвализ Гилийрал хкведай. За кIелни ийидачир жеди, амма дидеди мажбурдай. ЧIехи стха Мегьамед (ада географиядин тарсар гана Гилийрин мектебда, са вахтунда директорни тир) дяведиз тухвана. Дяведилай кьулухъ гъвечIи стха Тарикъулиди буругъра кIвалахна. Гьайиф хьи, чIехи вах Гьажиханум рагьметдиз фена. Диде Селминаз лагьайтIа, мартдин вацра къуьл регъвез фена, мекьи хьана, стIалжем азардик кьена. Вири и крар кьиле физвай вахт руфуна фу, тандал партал алачирди тир.
Дяведай чаз стха Мегьамеда чарар кхьизвай. Дяве куьтягь хьайила, ам хтана. Зун ва гъвечIи стха пара шад тир. Чун дидедин сурал фена, шехьна, гъвечIи стхади са къванни кутуна, гележегда ам кучукнавай чка чир жедайвал, мумкинвал, такьат хьайила, тIвар алай къван кутун фикирда аваз. Ахпа чаз чи хизанар, аялар хьана. Сурарни ацIузвай, гзафбур кашакди рагьметдиз физвай. Чна къван кутур чка чаз чир хъхьанач.
За 10-класс, лезги тарсар гудай кьве йисан курсарни заочнидаказ Ахцегьа акьалтIарна. Заз райондай юлдаш Гь.Муталимова эверна, Махачкъаладиз пединститутдиз кIелиз фин теклифна. Зун кIелиз физ гьазур тир. Амма анжах са касди, зи талукь мукьва Мирзебалаев Мирзебала халуди (ам колхоздин председатель тир) заз эверна ва лагьана: “Са кIелунни авач. Вун чна колхозда ичер кьабулдай ларекда кIвалахал эцигда. Ваз гьар вацра мажибни гуда. Стха Мегьамедаз кIел хъийидай, яни институт куьтягьдай мумкинвал це. ГъвечIи стхадални ви гъил алаз кIанда. Амни чна гьакI тадач, кIелрай, са кIвалах гуда”.
Стхадиз Бакуда нафтIадин буругъра кIвалахун кьисмет хьана. ЧIехи стхадиз мехъерарни авуна, диде-бубадилай амай гимишдин камарини чIехи стхадин сусаз пишкешна. Буругърай пул вичи хкана, мехъерар гъвечIи стхадини авуна. ГъвечIи стхади гайи сят за аманат яз хуьзва. Зани 1949-йисуз хизан кутуна.
Лугьуз кIанзава: рагьмет хьурай Мирзебала бубадиз! Ада чи хизан кашакай хвена. Вичин багърияр вири сагъ-саламат хьурай! Авур хатур за садрани рикIелай алудайди туш. Мирзебала халудин тIвар алай хтул Мирзебаладин мехъерикни зун зи стхадин руш Абасова Фазила галаз фейиди я. Гьайиф хьи, жегьилзамаз рагьметдиз фена хтул Мирзебала. Вичин балайриз Аллагьди яргъи уьмуьрар гурай! Халкьди дамахдай балаяр хьурай!”
Диде 2006-йисан ноябрдин вацра чавай къакъатна. Адалай инихъ гзаф йисар алатайла, заз дидедин веси кьилиз акъуддай мумкинвал хьана.
В. Дадашева,
Гилийрин хуьр
