Девирдин сусар

Мехъер гьар са касдин уьмуьрда ри­кIел аламукьдай шад вакъиайрикай сад я. Жегьилри мехъерарзава, цIийи хи­зан арадал къвезва. Абурун кьилин ве­зифа сад-садаз вафалу, арада гьуьрмет аваз яшамиш хьун, чпин несил кутун я.

Вилик йисара, руш гъуьлуьз гудайла, рушал алукьни тавуна, диде-бубади ам атай илчидиз гудай. Гележегда абурухъ чешнелу хизанарни жедай. Хуьрера яшамиш жезвай хизанри мал-къара хуьдай, хсуси майишат кьиле тухуз жедай, гам, гибе храдай. Дишегьлидин везифа къул къени авун тир. Гьайиф хьи, девирар дегиш­ хьанва. Амма уьмуьрдиз вил вегьейла, девирар дегиш хьанвайди туш, дегиш хьанвайбур инсанрин  къилихар, абуру цIийиз кутазвай адетар я. Алай вахтунда руш гузвай дидени буба сифтени-сифте илчийрин варлувилизни девлетдиз килигда. Абуруз акI я хьи, же­гьил­рин бахтлувал гуя гьа девлетда ава. Бес кесиб хизан­рай тир жегьилри вуч авурай? Муьгьуьббат девлетдилай аслу ту­шир гзаф михьи гьисс я эхир. Гьадахъни вичин къанунар авайди я.

Инал заз ихьтин са дуьшуьшдикайни лугьуз кIанзава. Гатун чими вахт тир. Хуьрера  межлисрин залар авай вахт тушир. Вичин хциз цIийиз ме­хъерарнавай са танишдивай, кимел атайла за мехъерар гьикI кьиле фена лагьана хабар кьуна. Ада заз, гьайиф чIугвазвай хьиз, икI жаваб гана:

— Валлагь, муаллим, жуван зегьметдин пулунихъ къачунвай­ гзаф кьадар про­дуктар вара-зара хьана. Салан кьиле эгъуьннавай 2 фур чIур хьанвай дул­майрив, чранвай балугърив ацIанва. Ни ацалтнавай якIарикайни, салатрикай мад зун рахазвач. За кайванидиз и чими береда икьван хуьрекрикай вучда ла­гьай­ла, вирида гьакI ийизвайди я лагьана, жаваб гана. Зал гьалтнайтIа, за а пулунихъ кIвал-югъ кутун патал жегьилриз герек шейэр къачудай…

Гьелбетда, веледрин мехъерар гьар са диде-бубади чпин вири уьмуьрда гуьзлемишзавай шад вакъиа я. Чна гьар сада чи веледар вири патарихъай бахтлубур, камаллубур хьун патал зегьмет чIуг­­вазва.  Амма… Алай вахтунда чарх маса патахъ элкъвенва…

Рушан илчивилиз атанвайбурухъ галаз сифтени-сифте рахазвайди, кIвалин иеси, буба, туш, вири жавабар гузвайди рушан диде я. Адан сифте гафни — чеб чпихъ галаз рахурай. Им атанвайбурун рикI секинарун, амма гьакъикъат лагьай­тIа, масад я. Са арадилай рушни гада дуь­шуьш жезва (алай вахтунда сотовый телефонрин гьерекатни гзаф я). Руша лу­гьузва:

— Эгер вун за лугьузвай шартIарал рази ятIа, зун ваз къведа, тахьайтIа — ваъ.

— Абур гьихьтин шартIар я? — хабар кьазва гадади.

— Зун анжах шегьерда яшамиш жеда. Заз куь кIвале хеб-мал такурай. Завай абурухъай къвезвай ни эхиз жедач. Завай тIанурда, хьра, сачуна фу чраз, хуьрекар гьазуриз жедайди туш. Шегьерда яшамиш хьайитIа, и крар герек къвезвач.

— Я руш, чи муьгьуьббат, вафалувал, бахтлувал гьа и шартIарилай аслу яни? — хабар кьазва гадади.

— Заз чидач, кIандатIа, рази хьухь, кIан­дачтIа, — ваъ.

— Я руш, бес чи ата-бубайрилай инихъ вирида маларни, хиперни, балкIа­нарни хвейиди я. Гьатта незвай фуни чи бубайринни дидейрин гъилералди гьасилайди тушни? Бес гила гьикI хьанва?

— Абур гьа девирар тир, гила вахтар дегиш хьанва. Гила зун зи ихтиярда ава. КIан хьайитIа, къведа ваз, тахьайтIа, — ваъ.

Руша мадни давамар хъийизва:

— Эгер зи гъилиз аял атайтIа, ваз чир хьухь: адаз туьквендай маса гузвай аялрин тIуьн я гудайди. Адаз хуру гайитIа, зи “фигура” чIур жеда. Низ герек я?

— Бес ваз йисан къене нек гайи ви дидедин фигура вучиз чIур хьанач? Экуь­нилай няналди кIвалин вири кIва­лахар гьадан хиве авачирни? Ша вун Аллагьдиз килиг.

— Зи шартIар гьа ихьтинбур я. Рази ятIа къведа, тахьайтIа…

И гафарин ван хьайи гада курпашман яз хтана, дидедиз вири ахъайна.

— Чан хва, ам чи сивин ем туш. Чна ваз чаз кутугай хьтин свас аквада. Гьеле тагъанмаз, чи вилик шартIар эцигзавай ада низ чида пака, гъайила, чи кьилел гьихьтин цIаяр къурдатIа, — лагьана, дидеди гада секинарна.

Вучиз чи жегьилар икьван дегиш хьанва? Яраб им девирдин тахсир ятIа, та­хьайтIа, тербия гуз тахьай диде-бубадин?!.

Гьелбетда, чIуру ниятар, шартIар гваз чарадан кIвализ физвай са рушни бахтлу жедайдак умуд кутаз жедач.

Гьажи Къазиев