Девирдин лишанар я

Гьамиша лугьузва за жуваз, вуна гьич са затIунизни фикир гумир, телевизордиз килигмир, ван хьайидини хьанач лагьана, чуькь тавуна, ацукь, жуван­ нервияр барбатIмир. Ваъ, акъвазиз жезвач, гьикI хьи, рикIе авайди лагьайла, са затIни  арадал татайтIани, регьят жез­ва. Чуькьни тавуртIа, жув чан алай ме­йит­диз элкъвезни кичIезва.

Са пакамахъ “Вести” программадин журналистди зегьметчи дишегьлидиз, куьне усадьбадай хьайи яр-емиш гьиниз ийизва лагьана суал ганай.

А кесибди, ухьт аладарна, жаваб гузва­.

Гьиниз ийида кьван, жува незва, къуншийриз, чирхчирриз пайзава. Амайбур, банкайра туна, кIевирзава, цик кутазва, компотар, мурабаяр ийизва…

— Маса вучиз гузвач, муьштерияр авачни?

— Ава, амма  маса гуникай хийирдилай зиян гзаф жезва. Абур базардал ту­хуз, рекьиз пул це, маса гудай чкадиз 300 манат це, югъди кIвачел акъваз, югъ куьтягь хьайила, вун анжах 150-200 манатдин иеси хьайитIа. Мад беса, беса, суалар гумир. АтIа базарда къайда тур, ана алверзавайбур вужар ятIа аку.

И арада зи рикIел ихьтин мисал хтана. Малла Несредина гьар юкъуз базардай 10 кепекдай какаяр маса къачуз, ран­гар ягъиз, 9 кепекдай маса хгузвалдай.

— Я Малла, вуна акI вучиз ийизва, ваз вуч хийир жезва? — лагьана хабар кьурла, ада жаваб ганалдай: — Зун хийир­­дихъ галайди туш. За, кар-кеспи авачиз, кIва­ле ацукьна вучзава? КIанза­вайди ал­вер я, жувни халкьариз виле аквада…

Яраб, лугьузва за, советрин девирда­ хьиз, зегьмет чIугуна арадал гъайи за­тIар,  са манийвални авачиз, базарда ма­са га­на, кIуф хъуьрез хкведай вахтар хъже­дач­ жал? Зегьметчийрин иви фи­тIин­за­вай зилиярни мус кьери же­датIа, абур тух мус жедатIа? Иштягь фу недай­ла къвезвайди я лугьуда. А “кесибарни” пул, девлет хьурдавай мадни къа­них жез­ва, манатдикай кепек хкудиз кIан­завач, манатдал манат эхцигун лап еке алакьунай гьисабзава.

Чи девирда чун Ленин бубадин веси рикIеваз чIехини хьана, яшамишни. Ада чаз хъсандиз кIелунин веси туна. ГьакIни лагьанай: “Ни кIвалахда, неда буллух, ни кIвалахдач — чавай кьулухъ”.

Гила гзафбурун рикIера Ельцинан ве­си гьатнава, мягькемдиз чкаярни кьунва. Ада лагьанай: “Низ гьи­кьван азадвал кIан­заватIа, гьакьван къачу, нивай гьикI алакь­датIа, гьакI къазанмиша”. Им гзафбурун рикIин мурад тир кьван. Агакьна, агакьзава абур чпин мурадрив. КIанза­вай­ди пул я. Инсанвал, ягь-намус та­хьай­тIани жезва кьван! Мад вучда, девир я ман, муьтIуьгъ жезва. Са капуни вандач. Вири авай рехъ  уьлчуьдай гьисабиз, яд фидайвал пер язава зани. Маса патахъ кIан хьайитIани фидай рекьер агал хьанвайди хьиз   ава заз.  Девирдин лишанар я.

Инсанвилер алатзава рикIелай,

Къенин юкъуз кьилинди пул, девлет я.

Бязибурун нагъв кими туш вилелай,

Бязибуруз сагьиб амач — хевлет я.

Шагьабудин Шабатов