2021-йисан августдин вацралай Россиядин мулкунал са жерге цIийи законар къуватда гьатзава. Государстводин Думадин официальный сайтда (duma.gov.ru)  къейднавайвал,  цIийи законар неинки чIехи пай россиявийриз талукьбур, гьакIни фадлай гуьзлемишнавайбур  я.

Пенсийрин кьадар гьисабда

2021-йисан 1-январдилай геж тушиз пенсиядиз экъечI­навай, гьа са вахтунда кIвалах­далди таъмин тир агьалийрин пенсия  1-августдилай  индексация ийида. Идалай вилик, алай йисан сифте кьиляй пенсийрин кьадар анжах кIвалах тийизвай агьалийриз хкажнай, гьикI лагьайтIа, абуруз вахт-вахтунда къвезвай къазан­жи, яни мажиб  авачир.

Индексациядин вахтунда Пенсийрин фондуни кIватI хьанвай тежрибадин йисар  ва  страхование патал­ ма­жибдикай кьур пулар гьисабда кьада. Мажиб гьикьван екеди ятIа, алава хъийидай пулунин кьадарни гьа­кьван екеди жеда. Индексация вич-вичелай кьилиз акъудда, яни и кар патал арзаяр гун лазим туш. Алава хъийидай пулдин такьатар гьисабдайла пенсийрин ин­дивидуальный коэффициент фикирда кьада. Адан вини кьилин кьадар вацра 279 манатдилай виниз жедач. Официальнидаказ тушиз кIвалахзавай пенсионерриз и цIийивал талукь жедач.

“Спортдин” вычет

1-августдилай  Россиядин агьалийривай спортдал  машгъул хьуниз ийизвай харжийрин 13%, амай жуьре вычетрихъ галаз санал йиса вини кьил 120 агъзур ма­нат­­ элкъвена вахчуз жеда. “Спортдин” вычетдин вини кьилин кьадар 15,6 агъзур манат жеда. Ам налогар гуз­­вай  агьалидиз 2022-йисан 1-январдилай атай къа­зан­жийриз талукь яз ишле­мишда. Ам къачун патал  физ­культурадинни сагъламардай къуллугъриз харжияр авунвайди тестикьарзавай документар (икьрардин копия ва кассадин чек) агакьарна кIанда. “Спортдин” вычет неинки жув, гьакIни аялар патални къачуз жеда. Госдумадин Председатель Вячеслав Володина къейд авурвал, алай вахтунда сагъар хъувуниз, чирвилер къа­чуниз, мергьяматлувилиз, юзан тийидай эменни ма­са къачуниз ийизвай харжийриз талукь налогрин вычетар кардик ква. Абуру вирида, ада гьисабзавайвал, яша­йишдин еридиз хъсан патахъай таъсирзава.

Дальний Востокдин 2-гектар

Чил нетижалудаказ ишлемишзавай, ам хсусиятдиз ва я яргъал йисаралди  кирида къачунвай  “Дальневосточный гектар” программадин иштиракчийривай  гила алава участок — кьвед лагьай гектар къачуз жеда. Идалай са тIимил вилик, июлдиз  программадик  Арктикадин мулкарни кутунай. Гила Арктикада яшайишдин кIвал эцигун, майишат­ кьиле тухун  патал участок къачунин кIва­лах авайдалай асант жеда.

Гъуьрчехъанвилин законда дегишвилер

1-августдилай “Гьайванрин гьакъиндай” ва “Гъуьр­чехъанвилин гьакъиндай” федеральный законрик кухтунвай дегишвилер къуватда гьатнава. Гила гъуьрч ийи­дай гьайванрин жуьреяр, вахт, ишлемишдай ихтияр авай яракьар ва маса сергьятвилер, РФ-дин тIебиат­дин министерстводихъ галаз веревирд авурдалай кьулухъ —  регионрин кьилеривай чпивай тайинариз жеда. ГьакIни гьайванрин алемдиз талукь государстводин кадастрдин гьакъиндай къарар  кардик кутазва. Гъуьрч авунал къадагъа эцигда, эгер гъуьрчехъанвилин ресурсрин государстводин мониторингди и ва я маса  жуьре гьайванрин кьадар эхиримжи пуд йисан вахтунда датIана тIимил жезвайди ва ида абурун санлай къачур кьадар 50 процентдилай гзаф терг хьунал  гъанвайди тестикьарайтIа.

ОСАГО — техосмотр галачиз

22-августдилай ОСАГО къайдада твазвай закон къу­ватда гьатзава. Гила адетдин автомашинрин иесийри чарасуз тир автогражданвилин жавабдарвилин полис къачун патал машин­ тамамдаказ ахтармишнавайди (техосмотр) тестикьарзавай диагностикадин карта къалурунин лазимвал авач. Гьа са вахтунда ТО карди­кай хкуднавач, ам, виликдай хьиз, кьиле тух­вана кIан­­за­ва. 2022-йисан 1-мартдилай башламишна, карта­ (талукь яз техосмотр) тахьун себеб яз 2 агъзур манат­дин жерме ийида. Ихьтин дегишвилер КоАП-дик кутунва. Документ авани, авачни рекьерал эцигнавай махсус камерайрин куьмекдалди ахтармишда, жерме лагьай­тIа, суткада са сеферда  ийида.

Страховщикрин жавабдарвал

22-августдилай башламишна,  къецепатан уьлквейрай тир страховой тешкилатри ва абурун  къуллугъчийри страхованидин ачух икьрар кутIунуникай бине авачиз кьил къакъудунай ва я, икьрар кутIундайла, ватандин страховой компанийрихъ галаз сад хьиз, алава къуллугъар илитIунай жавабдарвал чIуг­вада.

Гражданвал авачир ксариз

24-августдилай башламишна, Россиядин мулкунал алай маса уьлквейрин агьалийриз абуруз талукь делилар авай шагьадатнамаяр 10 йисан вахтуналди  гу­да. Документ къачурдалай кьулухъ адан иеси кIва­лах­дин 7 йикъан вахтунда вич яшамиш жезвай чкада гьисабда акъазун лазим я.

Эгер касди  къецепатан уьлкведин гражданвал ва я маса уьлкведа яшамиш жедай ихтияр (ВНЖ) къа­чуртIа, документ къуватдай аватда, адан иеси лагьай­тIа, 15 йикъан вахтунда Россиядай экъечIун  чарасуз  я. ГьакIни вахтуналди тир шагьадатнама, тапан, къалп делилар агакьарун себеб яз, тагун ва я къуватдай вегьин мумкин я.

Налогрин жигьетдай

Культурадин тешкилатри къазанжийрилай налогар гудай вахт дегишарнава. Ихтилат библиотекайрикай, архиврикай, музейрикай ва культурадин са жерге маса объектрикай физва. 2020  ва 2021 лагьай йисарин налогрин вахтунин  гьакъи 2022-йисан 28-мартдилай геж тушиз гана кIанда. ГьакIни и тешкилатар 2020-2021 лагьай йисарин къазанжийрилай  гузвай налогдин авансдин пул  гуникай азаднава.

Регионриз гила интеллектуальный хсусиятдилай жезвай къазанжийрал илитIзавай  налогдин ставка агъу­зардай ихтияр ава.

Ван ийидай рекламадал къадагъа эцигда

25-августдилай дараматрин къаварал ва цларал ал­кIурзавай, звукотехникадин тадаракар­ иш­лемишу­налди чукIурзавай рекламадал къадагъа эцигунин гьакъиндай закон къуватда гьат­да. И  къарардин макьсад  агьалияр икрагьардай,  кIевиз ван ийидай рекламадикай  хуьн я.

Мажбурнамаяр гегьеншарнава

25-августдилай кархана ва я ИП регистрация авунин гьакъиндай ганвай арзадин къул гьакъикъиди тирди тестикьарай нотариусри  ам ва лазим тир маса документар регистрация ийидай органдиз гьа и юкъуз, къул тестикьарунихъ галаз сад хьиз ийизвай  нотариальный са гьерекатдин сергьятра аваз рекье тун чарасуз я. Маса дуьшуьшра нотариусдивай документар регистрация ийизвай органдив арза гузвай касдин тIалабунал­ди агакьарайтIа жеда. И гьерекат электронный форматда аваз  ийида.

Асант къайда жеда

25-августдилай къецепатан уьлквейрин туристриз  Россиядин виза зур йисан вахтуналди­ гуда. И кар патал сад тир сиягьдик квай ва классификация авай мугьманханайра чка виликамаз кьун ва я сад тир сиягьдик квай туроператордилай атанвай теклиф къалурун лазим я.

«Лезги газет»