Россияда кьилин образованидин цIийи къурулуш къуватда гьатун патал къуллугъриз пешекарвилин дережадин жигьетдай ийизвай истемишунрик дегишвилер кухтун лазим я. Идакай РФ-дин илимдин ва высший образованидин министр Валерий Фалькова малумарна.
«Образованидин къурулушда дегишвилер тунихъ галаз сад хьиз, чун пешекарвилин дережадин рекьяй Милли советдихъ ва Россиядин промышленникрин ва карчийрин союздихъ галаз икьрар хьанва. Чна къуллугъриз пешекарвилин жигьетдай ийизвай истемишунар дегишарун чарасуз я. Образованидин цIийи къурулуш — им къуллугъриз пешекарвилин жигьетдай ийизвай цIийи жуьредин истемишунар я», — лагьана ада, Федерациядин Советдин илимдин, образованидин ва культурадин рекьяй комитетдин заседанидал рахадайла.
В. Фалькова гъавурда турвал, исятда кардик квай къурулушди, пешекарвилин дережадиз ийизвай истемишунар себеб яз, бакалаврдин дережа магистратурадилай аслувиле тунва. Алай вахтунда «бакалавр» дережадин образование тамам тушир высший яз гьисабзава ва и карди са жерге, кьилди къачуртIа, государстводин секторда къуллугърал кьабулдайла, сергьятвилер арадал гъизва.
2023-йисан 12-майдиз Президент Владимир Путина Россияда высший образованидин хиле реформаяр кьиле тухун патал 2023-2026-кIелунин йисара МАИ-да, МИСиС-да, МПГУ-да, Санкт-Петербургдин дагъдин университетда, Балтикадин И. Кантан тIварунихъ галай федеральный университетда ва Томскдин госуниверситетда ахтармишунин проект кардик кутунин гьакъиндай буйругъдал къул чIугунай. ЦIийи къурулушда бинелу ва махсус рекьихъ элкъуьрнавай высший, гьакIни пешекарламишнавай образование — аспирантура тайинарнава. Махсус рекьихъ элкъуьрна гьазурунин къайдадин бинеда магистратура, ординатура ва ассистентура-стажировка ава.
Гьар жуьре дережайра чирвилер къачунин вахтни тайин я: бинелу высший — 4-6 йис, магистратура — 1-3 йис.
Аспирантура (адъюнктура) — им пешекар образованидин вини дережа я, ам илим ва илимни тежриба патал кадрияр гьазурунихъ элкъуьрнава. Нивай экечIиз жеда адак? Бинелу высший образование (амма 5 йисалай тIимил тушиз кIелна) къачунвайбурувай ва я магистратура акьалтIарнавайбурувай.
Идалай вилик В.Фалькова бинелу высший образование тамамди яз гьисабдайдакай ва ихьтин диплом гвай касдивай сергьятвилер авачиз кIвалахиз жедайдакай хабар ганай.
РикIел хкин, Президентдин буйругъдин бинедаллаз, образованидин цIийи къурулушдал Россиядин вири мулкунал 2025-йисалай элячIдайвал ва 2026-йисан эхирдалди проект тамамдиз кьилиз акъудна акьалтIардайвал я.
Жасмина Саидова
