РД-да авай госавтонадзордин территориальный отделди (ам Рос­­транснадзордин СКФО-да авай МТУ-дик акатзава) хабар гузвайвал, эхиримжи вахтара Россиядин Федерациядин законодательст­вода кьиле фенвай дегишвилерал, цIийивилерал гзафбуру­ амалзавач, рекьерин гьерекатрин иштиракчияр тир гзафбуруз абуру­кай хабар авач ва я лазим тегьерда фикир гузвач. Им, тийи­жирвиляй, абуру къанун чIурай дуьшуьшра абур жавабдарвилиз чIугвазвач лагьай чIал туш. Гьаниз килигна чна мад сеферда агъа­дихъ галай дегишвилерал агьалийрин фикир желб хъийизва…

Лицензийриз талукь яз

РФ-дин алай вахтунда къуватда авай законодательстводал асаслу яз, улакь гьалзавайди квачиз, 8 ва адалай гзаф пассажирар гьакьдай автобусра аваз, гьам коммерциядин бинедаллаз, гьамни хсуси игьтияжар патал инсанар санай масаниз тухунин кIвалах кьилиз акъуддайла, лицензия къачун чарасуз я. 2020-йисан 7-октябрдиз РФ-дин Гьукуматдин тестикьарнавай къарардалди, лицензия къачудай къайда тайинарнава.

ИкI, документдал асаслу яз, лицензия къачузвай касди (государстводин къуллугърин Сад тир порталдикай менфят къачуналди)  Рос­транснадзордин территориальный органдиз арза ва лазим амай документар рекье тун лазим я. Мадни автобусдин госрегистрациядин нумраяр дегиш, са касдиз авай автобусрин кьадар тIимил ва я гзаф хьайи вахтундани лазим делилар лицензиатрин Реестрда тун патал арза гана кIанзава.

Къейд. 2023-йисан 23-январдилай къуватда авай, РФ-дин Гьукуматдин къарардал асаслу яз, пассажирар ва маса ксар санай масаниз тухудай автобусриз лицензия къачун патал госкъуллугърай пул (пошлина) йисан эхирдалди гудач. Лицензия авачиз пассажирар санай масаниз тухунай РФ-дин КоАП-дин («Кодекс об административный правонарушениях») 14.1.2 статьядин 1-паюна къалурнавайвал, 50 000-далай 400 000 манатдал кьван жерме авуналди, административный жавабдарвилиз чIугвада. Административный и къайда чIурун тикрар хъувур дуьшуьшра лагьайтIа, транспортдин такьат вахчуда ва я пассажирар санай масаниз тухунин кIвалах 3 вацран муьгьлетда акъвазарда (РФ-дин КоАП-дин 14.1.2-статьядин 2-пай).

Лицензиатрин Реестрдик кутун тавунвай автобусра аваз пассажирар санай масаниз тухун лицензийрин тIалабун чIурун я. Идай РФ-дин КоАП-дин винидихъ тIвар кьунвай статьядин 3-паюна, 100 агъзур манатдин жерме авуналди, жавабдарвилиз чIугун къалурнава. Идалайни гъейри, лицензиатрин Реестрда гьат тавунвай автобус авария­дик (ДТП) акатна, инсанар кьейи дуьшуьшни, лицензийрин тIалабун ве­къи­даказ чIурун я. Идай РФ-дин КоАП-дин винидихъ тIвар кьунвай­ статьядин 4-паюна къалурнавайвал, жавабдар кас ва ИП (индиви­ду­альный предприниматель) 75 агъзур манатдин кьадарда аваз жерме­ ийида (юрлицо — 200 агъзур манатдин ва я 90 суткадин муьгьлетда кIвалах акъвазаруналди, административный жавабдарвилиз  чIугвада).

*  *  *

Алай йисан 1-мартдилай Россиядин транспортдин министерстводин 2022-йисан 28-августдиз кьабулай 390-нумрадин приказ къуватда гьатнава. Ана рекьерин чар (путевой лист) ва ам туькIуьрунин (ва я арадал гъунин) къайда тайинарнава. Гила ам гьам чарчел, гьамни электронный документ яз туькIуьриз жезва. Амма…

Улакь гьалзавайди рейсиниз экъечIдалди, рейсинилай кьулухъни адан гьал ахтармишуниз талукь делилар медицинадин работникди чарчин документда вичин гъилелди кхьин лазим я. Эгер рекьерин чар электронный къайдадин документ ятIа, электронный жуьредин къулуналди тестикьарна кIанда.

Мадни. Улакь (ТС) рекьерин чар галачиз ва я ам лазим тIалабунрал амал тавуна, рейсиниз акъудунай пассажирар санай масаниз тухузвай кас РФ-дин КоАП-дихъ галаз кьазвайвал, административный жавабдарвилиз чIугвада.

*  *  *

Республикадин рекьера аварийрихъ галаз алакъалу гьалар пайгардик ква лугьуз четин я. ЧIехи пай вахтара улакьар гьалзавайбуру пассажирар санай масаниз тухунин кIвалахда зегьмет чIугунин ва ял ягъунин къайда (режим) чIуруни аварияр хьунал гъизва.

Транспортдин такьатра аваз пассажирар санай масаниз тухузвай ксарин зегьметдин ва ял ягъунин вахтунин гьакъиндай малумат­ РФ-дин Зегьметдин Кодексда 329-статьяда къалурнава. Абурун зегьметдин ва ял ягъунин шартIариз талукь малуматни – 2020-йисан­ 16-ок­тябр­диз РФ-дин транспортдин министерстводи тестикьарнавай 424-нумрадин приказда ава. ИкI, къайдаяр чIуруниз рехъ тагунин, чIуру нетижаяр арадал татунин  мураддалди Ространснадзорди улакьар гьалзавайбуру амал авун лазим тир Руководство туькIуьрнава. Ана мажбуридаказ кьилиз акъудун лазим тир тIалабунар, кьабулна кIанзавай тайин серенжемар къалурнава. Адахъ галаз Ространснадзордин интернет-сайтда (Госавтонадзор/Деятельность/Профилактика паюна) таниш жедай мумкинвал ава.

Мадни. РФ-дин КоАП-дал асаслу яз, зегьметдин ва ял ягъунин къайдаяр чIуруниз талукь яз, гьам улакьар гьалзавайбурун, гьамни пассажирар санай масаниз тухунал машгъул компанийрин хиве административный жавабдарвал гьатзава.

Чи мухбир