Ахцегь райондин — 90 йис

 

Дагъустанда тIвар-ван авай

Район я, шаксуз, Ахцегьар…

(Хуьруьг Тагьир)

За лугьун Ахцегьрин тегьер,

Гьар затIуни гуда бегьер,

Дердинин дарман я и хуьр…

(Ахцегь Гьажи)

2019-йисан 5-октябрдиз Ахцегьа милли медениятдинни тарихдин метлебдин кьетIен мярекатар хьана — райондин 90 йисан юбилей, “Ахцегьрин ичерин ­сувар” ва Муаллимрин  югъ — суварни къейдна.

Ахцегьар суварин либасда ава. Пайдахар, транспарантар, шикилар… Райцентрадин кьилин куьчедин кьве патани райондин машгьур ксарин чIехи портретар куьрсарнава. Куьчеяр, майданар безетмишнава. Райондин культурадин управленидин коллективди и кIвалахар устадвилелди кьилиз акъуднава.

Сятдин пакаман иридаз КIелез хивяй сегьерар ягъуни, халкь суварикай хабардарзава, адак иштиракун теклифзава. Су­ва­рин кьилин серенжемар тешкилзавай В.Эмирован тIварунихъ галай багъда хуьрерин гурлу майданар къурмишна, анрал демер кутазва, адетринни милли хуьрерин ва гъилин-тупIун сеняткарвилерин чеш­неяр къалурзава. Игит лётчикдин памятникдин вилик квай майдандал чкадин сортарин ичеринни чуьхверрин выставкаяр ала, жемятдиз ичер, чаярни шишкабабар ва милли маса тIуьнар теклифзава. Багъдин къене лагьайтIа, аялрин яратмишунрин кIвалин, искусстводин, художест­венный школайрин, жегьил натуралистрин­ станциядин коллективрин ва райондин художникрин яратмишунрин выставкаяр ава.

Сятдин цIуд. Гъурун кIамун майдан­дал­, кьиле  О.Абдулкеримов аваз, райактивдин дестеди, зуьрне-далдам гваз атанвай гьевескар артистри ва гъилера цуькверин кIунчIар авай аялри багьа мугьманар — РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель Рамазан Жафаров, общественный по политический деятель Имам Яралиев, республикадин Кьилин ва Гьукуматдин ад­министрациядин руководителдин заместитель Текрар Агьмедов, эменни-малдин ва здравоохраненидин министрар тир Агъара­гьим Къагьиргьажиевни Жамалудин Гьажи­ибрагьимов, РФ-дин Госдумадин депутат Абдулмажид Ма­гьрамов, РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Рафик Асланбегов, Дербент, До­къузпара, Рутул, Су­лей­ман-Стальский  районрин кьилер тир Фуад Ши­хиев, Агьмед Агьмедов, Ибрагьим­ Ибра­гьимов, Нариман Абдулмуталибов, машгьур скульптор Шариф Шагьмарданов, илим­рин докторар Эмирбег Эмирбегов, За­мир Закарияев ва маса ксар къаршиламишзава.

Гурлу гуьруьш-тебрикдилай кьулухъ машинрин цIиргъ Ахцегьихъ ахмиш жезва. Анжах и сеферда, гьамиша хьиз, Ленинан куьчедай ваъ, Идрисован тIвару­нихъ галай цIийи шегьредай яна, центр галайвал. Рекьера мугьманар са шумуд чка­дал музансамблрин коллективри тебрикзава. Дагъустандин халкьдин шаир Хуьруьг Тагьиран гуьмбетдал цуьквер эцигна, А.Гъаниеван тIварунихъ галай ДЮСШ-дин майдандал спортдин милли жуьрейрай кьиле тухузвай акъажунриз ва Ленинан куьчеда симинин пагьливанрин гьунарриз  килигна, мугьманар ва вири же­мятни суварин кьилин серенжемар кьиле тухузвай паркуниз хкаж хъжезва. Ина халкьдин халис сувар къурмишнава: ма­ни­-макьам, пулсуз тIуьн-хъун, тамашуниз лайихлу стендарни выставкаяр. Гьар са хуьруьн майдандал атайла, гуя вун гьа хуь­руьз суварик мугьман хьанва…

Сувар, тебрикдин гаф рахуналди, “Ахцегь район” муниципалитетдин кьил Осман Абдулкеримова ачухзава: — Гьуьрметлу районэгьлияр, играми мугьманар! Ахцегь район тешкилайдалай инихъ 90 йис алатнава. И девирда халкьдин майишатдин хилера, агьалийрин яшайишдин ва культурадин уьмуьрда еке агалкьунар  хьана. Ахцегьар алимринни пагьливанрин, общественный деятелринни артистрин, бажарагълу багъманчийринни пешекаррин зурба  макан я. Абурун жергеда Социализмдин Зегьметдин Игит Саимат Ферзалиева, Ленинан кьве ордендин сагьиб Межмедин Ризаев, орденрин сагьибар Гьажимегьамед Пашаев, Агъаверди Агъаев, Межид Межидов, Зейнал Эфендиев ва гзаф маса ксар ава. Алай вахтунда, РД-дин руководстводи те­реф хуьналди, районда милли проектрин сергьятра аваз 5 школа ремонтнава, “Набережный” парк туькIуьрзава, М.Айдинбегован парк цIийи хъийизва, рекьера къир цазва, райбольницадин эцигунар давамарзава, Луткунрин школа эцигзава ва икI мад, — лагьана райондин девлетлу тарихдикайни агалкьунрикай докладда. Ахпа райондин руководстводин, депутатрин собранидин патай ада районэгьлийриз суварар мубаракна, мугьманар тебрикна.

Гила гаф РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель Рамазан Жафарова къачуна. — 90 йис идалай вилик Да­гъустанда 19, гьа жергедай яз,  Ахцегь районни арадал атана. За квез жуван, республикадин руководстводин ва вири дагъустанвийрин патай и лишанлу вакъиа  рикIин сидкьидай мубаракзава…

Чими келимайрилай гуьгъуьниз ада ­Да­гъустандин Кьил В.Васильеван тебрикдин чар кIелзава: “Гьуьрметлу Осман Магь­­му­дович, районэгьлияр! Ахцегь район Да­гъустанда лап гуьзел пипIерикай сад я. Та­кабур Шалбуз дагъдин этегрик квай гуьзел дагъларинни гурлу вацIарин ва баркаван дерейрин макан тир — ина лап зурба ва дерин­ тарихдин, девлетлу медениятдинни хъсан адетрин ватанда — зегьметкеш­, бажа­рагълу, жуьрэтлу инсанар яша­миш­ жезва. Ина ма­йишат артмишун, яшайиш па­тал­ лап къу­лай шартIар ава. Ахцегьрин тIямлу ичер, кьетIен ярж яз, республикади­лай къецени машгьур я. Гьар йисуз кьуд па­тай гзаф инса­нар Ахцегьрин машгьур къеледиз, му­зей­риз, Абумуслима къван эцигай миск­Iин­диз, чарх алай надир муькъвериз килигиз, кудай дармандин ятара сагъламвал мягькемариз, лезгийрин игитвилин “Шарвили” эпосдин суваррик иштиракиз къвезва.

Мублагь Ахцегь чили республикадиз бажарагълу гзаф инсанар гана: Советрин Союздин Игитар тир Валентин Эмировни Гьасрет Алиев, Социализмдин Зегьметдин Игит Саимат Ферзалиева, Дагъус­тандин скульптурадин бине кутур Аскар Сарыджа­, Да­­г­ъустандин халкьдин пи­са­тель Къияс Ме­жидов, Россиядин халкьдин ар­тис­тар тир Рагьимат Гьажиева, ­Му­радхан Къухма­зов, Шамси Къухма­зо­ва, композиторар — Гьасанагъа Мурсалов, Эльза­ Ибрагьимова, алимар — Агьед Агъа­ев­ни Эмир­бег Эмирбегов, зурба пагь­ливан Руслан Ашуралиев, РД-дин ла­йихлу муал­лим Магьмуд Абдулкеримов ва гзаф масабур. Райондин ру­ко­вод­ст­во­дин гьунар яз, ина эхиримжи йи­сара “Самур” комплекс, просвещенидин центр “Люминари”, як гьялдай кархана эцигнава. Хайи Ватан вилик ­тухунин ва же­гьи­лар дуьз тер­бияла­ми­шунин карда квехъ чандин сагъвал, къуватар ва мад­ни еке агалкьунар хьурай!”.

Ахпа Рамазан Жафаровича райондин са жерге къуллугъчийрив гьукуматдин чIехи наградаяр вахкана. ЦРБ-дин духтур Саният Урдуханова — РД-дин ла­йихлу духтурвилин, Ахцегьрин 1-нумрадин школадин муаллим Сефият Къа­ла­бе­гова — РД-дин куль­­турадин лайихлу работниквилин, РД-дин лайихлу муаллимвилин, музшколадин муаллим Селимат Велиева “ТIури” ансамблдин художественный руководитель Зульфия Велиева — РД-дин культурадин лайихлу работниквилин, архивдин заведующий Гьавизат Мамедова РД-дин муниципальный къуллугъдин лайихлу работниквилин тIва­рариз лайихлу хьанва. Ахцегьрин 1-нум­радин школадин директор Сафинат Мамаевадиз, 2-нумрадин школадин директор Гьайдар Эльдароваз, райадминистрацияда финансрин управленидин начальник Анвар Мирзоеваз Дагъустан Республикадин Гьукуматдин патай гьуьрметдин грамотаяр гана.

Муниципалитетдин патай наградаяр гун патал трибунадихъ Ахцегь райондин кьил Осман Магьмудович атана. Ада общественный деятель Имам Яралиеваз, зегьметдин ветеранар тир Магьмуд Абдулкеримоваз, Зейнал Эфендиеваз “Ахцегь райондин сейли инсан” гьуьрметдин тIвар, Агъаверди Агъаеваз, Къардаш Мамалиеваз, Эмирбег Эмирбеговаз, Низами Дагълароваз “Райондин вилик лайихлувилерай” лишан гана. Райондин хъсан ра­ботникрикай яз АТВ-дин директор Таира Мегьарамова, Ахцегьрин I-школадин завуч Шарафутдин Миспагьов, А.Гъаниеван тIварунихъ галай спортшколадин муаллим Бубахва Нурагьмедов, хуьруьн майишатдин хиле Сегьерназ Сулейманова къейдна. Райондин культурадин управленидин начальник Къистер Гъаниевадив муниципальный къуллугъдин Гьуьрметдин грамота, азаддиз кьуршахар кьунай 2019-йисуз жегьилрин арада дуьньядин чемпионвилин тIвар къазанмишай Анвар Аллагьяровав районэгьлийрин патай пулдин савкьат вахкана.

РФ-дин Госдумадин депутат Абдулмажид Магьрамовани районэгьлияр тебрикна ва вичин патай са жерге районэгьлийриз — А.Абдулкъадироваз, Н.Бабаеваз, Э.Шириноваз, В.Мегьтиеваз, И.Насироваз, Л.Атлуеваз, Р.Абакароваз РФ-дин Госдумадин гьуьрметдин грамотаяр гана.

Суварин и юкъуз райондин руководстводин ва агьалийрин тIварцIихъ тебрикдин хуш келимаяр гьакI Дербент райондин кьил Фуад Шихиева, РФ-дин лайихлу, Дагъустандин халкьдин художник, про­фессор Шариф Шагьмарданова ва масабуруни лагьана.

Зурба концертдин кьве паюникай ибарат гегьенш программа (ам 4 сятда давам хьана), устад тамада Сулейман Сулейманова кьиле тухвана. Къейд ийин хьи, чкадин­ пешекар ва гьевескар артистрилайни музыкантрилай гъейри, Дагъустандин гзаф пи­пIерай артистар, манидарринни кьуьлердайбурун дестеяр атанвай — Лезгийрин СтIал Сулейманан тIварунихъ галай госмуздрамтеатрдин векилар, Махачкъаладай Даггосфилармониядин солистар, Къизлярдай терский казакрин манийрин ансамбль, Дербентдай манийринни кьуьлерин “Каспий”, Новолак райондай — “Кази-Кумух”, Буйнакскдай “Темирхан шу­ра”, ЧIародадай “Манийрин ЧIарода” ансамблар, гьакI “Къарахи”, “Магарамкент”, “Къаякент”, “Агъул”, “Ру­тул”, “Докъузпара”, “Табасаран” музколлективрин векиларни. Халкьди абурун маниярни кьуьлер, гьакI РД-дин халкьдин артисткаяр тир Роза Максумовадин, Зерифа Къухмазовадин, Дагфилармониядин артистка Гуьлнара Алиевадин, Бакудин “Сувар” ансамблдин солистка Жавагьир Абдуловадин, ашукь Шемширан, Седакъет Саидова­дин­­, Гуьлмира Алиевадин, Ахцегь РДК-дин устадар тир Цуьквер Мамедовадин, Рубаб­а Къурбановадин, Зульфия Велиевадин, Та­и­­ра Мегьарамовадин, Назлу Шагьбановадин, ашукь Расиман, Эмирсултан ва Мад­рид Бигееврин, Фаргьад Гьашумован, Исмаил Ризаханован манияр гурлу капар ягъуналди кьабулна.

Шад жедай кар ам я хьи, сифте яз икьван гзаф чкайрай атанвай музколлективар ина сегьнедал экъечIна. И юкъуз Х.Тагьиран,  В.Эмирован тIварарихъ галай ял ядай паркар, тарихдин музей, Ленинан куьче шад инсанрив ацIанвай. Суварин мярекатар нянин сятдин муьжуьдаз КIе­лез хивяй цавуз гужлу фейерверкар ягъуналди ва къунагъламишуналди давам хьана.

Дашдемир Шерифалиев

Шикилар  — Юсиф САРКАРОВАННИ Саида ДАНИЯЛОВАДИНБУР