Коронавирус сифте яз Китайда пайда хьана. Виридуьньядин здравоохраненидин тешкилатдин (ВОЗ) делилралди, коронавирус 64 уьлкведиз чкIанва. Къурбандрин кьадар са шумуд агъзурдав агакьнава.

3-мартдиз Дагъустан Республикадин премьер-министр Артем Здунован регьбервилик кваз кьиле фейи совещанидал республикадиз цIийи коронавирусдин азар гъуниз ва чукIуруниз рехъ тагунин серенжемар веревирдна. Идан гьакъиндай “Лезги газетдиз” РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин пресс-къуллугъди хабар гана.

Алай вахтунда арадал атанвай гьаларикай рахадай чIавуз муьштерийрин ихтиярар хуьнин ва инсандиз къулайвилер авунин рекьяй гуьзчивалдай Федеральный къуллугъдин РД-да авай управленидин регьбердин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Ирина Алжанбеговади и барадай кьиле тухузвай серенжемрикай гегьеншдаказ хабардар авуна.

ИкI, государстводин сергьятдилай ахъайдай пунктара — “Махачкъала (Уйташ)” ВПП-да, “Махачкъала” МПП-да, “Ярагъ-Къазмаяр” МАПП-да, “Тагьирхуьруьн-Къазмаяр” МАПП-да, “ЦIийи Филер” МАПП-да, “Гарагъ” АПП-да чи уьлкведиз къвезвай ксар тепловизионный тадаракрин куьмекдалди махсусдаказ ахтармишзава. Государстводин сергьятдилай ахъай­дай пунктара коронавирусдин азар галукьнавай ксар дуьздал акъудай дуьшуьшда и тIегъуьндиз акси серенжемар кьабулунин тайин планар ва хабардар ийидай махсус къайдаяр кардик кутунва.

Ахъайдай “Аэропорт — Махачкъала” пунктуна изолятор ремонтзавай девирда (и кIвалах 5-мартдиз акьалтIарда) азар акатнавай кас дуьздал акъудай ва я инфекция акатнавайдан патахъай шак фенвай ксар авай чIавуз и тIегъуьндиз ак­си серенжемар кьиле тухудай вахтуналди тир план туькIуьрнава.

Региондин гигиенадин ва эпидемиологиядин центрадин лаборатория ОРВИ, пневмония ва цIийи коронавирусдин инфекция акатнаватIа чирдай ахтармишунар кьиле тухун патал гьазурун таъминарнава (махсус 200 ахтармишун кьиле тухун патал герек къведай  кьве тест-система къачунва). Гьакъикъатда авай гьалар ахтармишунин серенжемар кьиле тухузва.

Гьавадай, гьуьлелай ва автомобилра аваз ахъайдай пунктарин, автовокзалрин, транспортдин карханайрин администрацийрин тIварцIихъ дараматра ва пассажирар тухудай улакьра дезинфекциядин се­ренжемар кьабулун, гьава хатасуз авун, вентиляциядин системаяр ахтармишун, къуллугъчияр чеб махсусдаказ хуьдай та­­кьатралди таъминарун тапшурмишзавай махсус чарар ракъурнава.

Государстводин сергьятдилай ахъайдай пунктара государстводин патай гуьзчивалдай органрин къуллугъчияр ва авиакомпанийрин векилар патал хсуси хатасузвал таъминардай серенжемар гьихьтинбур ятIа къалурнавай памяткаяр туь­кIуьрнава.

Сергьятдилай ахъайдай международный пунктара коронавирусдин инфекциядиз талукь яз эпидгьалар муракаббур хьайи шартIара государстводин гуьзчивалдай органрин къуллугъчияр кIвалах тешкилунин барадай нубатдилай къецяй тир гъавурдик кутунин кIвалах тухвана. Гриппдин ОРВИ-дин, цIийи коронавирусдин инфекциядин вилик пад кьунин рекьяй хабардар авунин серенжемар гужлу авунва.

Идалай гъейри, республикадин Мин­здравдихъ галаз санал ОРВИ-диз ва пневмония акатуниз талукь яз арадал къвезвай гьалар гьар юкъуз ахтармишунин кIва­лах тешкилнава. Роспотребнадзордин де­лилралди, республикадин медицинадин идараяр ООИ акатуниз талукь яз шак фенвай ксар кьабулиз, тIегъуьндиз акси серенжемар кьиле тухуниз гьазурвилин дережа разивал ийиз жедай хьтинди яз гьисабнава­.

Республикадин здравоохраненидин ми­нистерстводи региондин мулкарал хаталу инфекция чукIунин вилик пад кьунин барадай кьабулзавай серенжемрикай Жамалудин Гьажиибрагьимова гегьеншдаказ суьгьбетна.

Адан гафаралди, къулайсуз гьалар авай чкайрай хквезвай азарлуяр кьабулуниз медицинадин идараяр  гьазур яз хьун таъминарнава, медицинадин идарайра дарманар, кьилди къачуртIа, гъиле-гъил аваз азардин вилик пад кьун ва ам сагъар хъувун патал герек, вирусдиз акси препаратар, гьакIни ишлемишдай материалар бес кьадарда гьазурнава. Идалайни гъейри, коронавирус акатнавайвилин пата­хъай шак фенвай ксар масадбурухъ галаз ала­къада гьат тавунин, абурал гуьзчивалдай ксарин сагъламвилин гьал ахтармишунин месэлаяр веревирднава, лабораторийра диагностика кьиле тухунин къайда тайинарнава. Гьа са вахтунда медработникриз махсус чирвилер ганва.

“Республикадин медицинадин вири  ида­­раяр азар арадал атай дуьшуьшда ­иш­ле­­мишдай медкомплектралди таъ­ми­нарнава, мулкар санитариядин жигьетдай хуь­дай, махсусдаказ тадаракламиш­навай, санай-масаниз физ жедай медработникрин бригадаяр тешкилнава. Азарлуяр гзаф кьадарра агакьардай кьван чкадал къвез хьайитIа, абур кьабулиз жедайвал медицинадин вири организацийра махсусдаказ гьазурвилер акунва ва алава яз койкаяр чара авунва. Микроорганизмайрихъ галаз кIвалах тухун патал дезинфекциядин махсус пуд камера къачудайвал се­ренжемар кьабулзава. Идалайни гъейри, чумадиз акси парталар, махсус капсу­ла­яр, жигерриз искусственнидаказ гар ядай алава аппаратар маса къачун пландик кутунва. Хци респираторный азарар акатнавайбуруз куьмек гудайвал, махсус та­даракрал кIвалахун патал пуд духтурдиз — реаниматологриз талукь тир жуьредин чирвилер ганва”, — малумарна министрди.

Идалайни гъейри, активнидаказ  тешкиллувилинни методикадин кIвалах тухузва. Республикадин медработникар коронавирусдин инфекция пайда хьанвайди малум хьайи дуьшуьшда куьмекар гуз жедайвал гьазурзава.

Алай вахтунда, РД-дин минздравдин делилралди, республикадин мулкарал цIийи хаталу вирус акатнавайвилин са дуьшуьшни гьелелиг малум хьанвач.

РикIел хкун лазим я хьи, коронавирусдин инфекциядин вилик пад кьунин серенжемрик гьар са касди михьивилер авунин къайдайрал амал авун (гъилер чуьхуьн, махсус антисептикар, бакте­рий­рин вилик пад кьадай ламу салфеткаяр ишлемишун) акатзава. Дараматар михьи­даказ хуьни, анра гьава мукьвал-мукьвал­ дегишаруни, транспортдин салонра ва инсанар гзаф кIватI жезвай чкайра гьава хатасуз ийидай махсус алатар ишлемишуни коронавирус акатунин хаталувилин дережа агъузардай мумкинвал гузва. Коронавирус себеб яз къулайсуз гьалар арадал атанвай уьл­квейриз финикни кьил кутун тавун ва­жиблу я.

«Лезги газет»