Авазар я лепеяр, рикIел къугъвазвай… Хъсан маниди муркIадин къаябарни кваз цIурурда. Амма композиторар, шикилчияр, шаирар кIелна чирвилер къачуналди арадиз къвезвайди туш. Абурукай агъзурдакай сад — Аллагьдин патай илгьамдикай пай ганвайди — хкатна аквада. Ахьтин инсандихъ малаикриз талукь лишанарни жеда: чина — берекат, рикIе — гьерекат, михьивал…
Заз инал ихтилат гьахьтин инсанрин жергедай тир гьуьрметлу чи вах Майина Саидовна Абдулмуталибовадикай ийиз кIанзава. Майина Саидовна гзафбуруз манийрин устад, михьи рикIин дегьнейрай булахар хкатзавай ва мецелай, чарчардиз элкъвена, авазрин сел авахьзавай зурба композитор яз чида. Адаз нотаярни герек къвезвайди туш, адан нотаяр рикIе арадал къвезва ва винел акъатзава… Абур дердер, гъамар пара акур инсандин кузвай рикIин ялавар я, манидиз, я шиирдиз элкъвена, винел пайда жезвайбур.
ГьикI ятIани, зун са сеферда Майина вахаз мугьман хьана. Адахъ галаз зун лап аял чIавалай таниш тир, гьавиляй ам акуна кIанз зи рикI акъатзавай. Ада зун чина хъвер аваз кьабулна, гьасятда хваш-беш авуна, заз суфра ачухна, тIямлу хуьрекарни вилик гъана.
Гьа и бередани Майина вах явашдиз авазрив рахазвайди за кьатIизвай. За адавай, вичин ширин сес са кIус хкажна, са кьве мани лугьун тIалабнай. Ваъ талгьана, ада зун вичин цIийиз кхьей манийралди лап гьейранарнай, за абур телефондизни къачунай. Гьар рикI гъарикI хьайи чIавуз за абуруз яб гузва, зи рикIиз кьезил жезва.
Майина Саидовнадин гъиликай вишералди гуьзел манияр хкатнава, абур манидарри тамамарни ийизва. Адан авазрин дад шербетдилайни ширин я. Заз чиз, и манийрин ван тахьай, абур бегенмиш тахьай кас амаз хьун мумкин туш. И манийри инсандик лувар кутазва, рикIелай серин алудзава. И авазрин автор акьалтIай ажайиб, умун инсан тирди садазни сир туш. Ам рикIе авайди акъудна лугьудай, масадаз хъсанвал хьана кIандай, чарадан дерди-баладикай хабар кьадай гзаф мергьяматлу, гьуьрметлу инсан я. Адан рикIин нур чинал къугъвазва. Майина Саидовнадин уьмуьрдин ктабдихъ зурба заланвал ава. Заз инал а ктабдай са бязи чинар ахъайиз кIанзава. ДАССР-дин культурадин лайихлу къуллугъчи хьайи вичин буба Алиметов Саид Алиметовичан тербиядал чIехи хьанвай рушан кьисмет масакIа хьун мумкинни тушир.
Гьар са кар дикъетдалди чирзавай руша Дагъустандин медицинадин училище, Дагуниверситетдин филологиядин факультет куьтягьна. Гьи кIвалах гъиле кьуртIани, ам вини дережада аваз тамамариз хьана. Гьа икI, Майина ваха, Кьасумхуьруьн духтурханада аку-шервал ийидайлани, ЦIийихуьруьн мектебда муаллим яз тарсар гудайлани, райондин культурадин отделдин заведующий яз къуллугъдайлани, гуьгъуьнлай райондин яшайишдин рекьяй агьалияр таъминардай идарадиз регьбервал гудайлани, вичелай гьукумат ва халкь рази жедайвал кIвалахна. Гьавиляй гьукуматди ва халкьди адаз лайихлу къиметни гана, лап екез гьуьрметни ийизва. Майина Саидовна “Зегьметдин ветеран”, “РСФСР-дин соцобеспеченидин отличник”, “РФ-дин соцобеспеченидин лайихлу работник”, РФ-дин журналистрин Союздин член, “Куьредин ярар” культурадин центрадин Гьуьрметлу член” тIварарин ва гзаф грамотайрин сагьиб я. Майина вахакай лап хъсан веледрин диде, бадени хьана. Вичин вири веледриз хъсан тербия гана, вирибурув кьилин чирвилер къачуз тунва. Абур чпин кеспийрин иесияр я. Къе абуруни халкьдин патай гьуьрмет къазанмишнава. Баркалла ихьтин хизандиз!
Инал заз мад са месэладикай рахаз кIанзава. Гьайиф хьи, чи манидарри манияр сегьнедилай тамамардайла, манидин ва гафарин авторар вужар ятIа лугьузвач. Бес им дуьз кар жезвани?
Майина ваха вичин хурун девлет пул патал ваъ, халкь патал серфзава, амма манидарри лагьайтIа, сегьнедал чпин зегьмет гьунар хьиз кьуна, сив акьализ-ахъайиз, инсанар алдатмишзава, “фонограммайралди” зурба пулар къазанмишзава. Концертриз къвезвай инсанар хиперай кьун дуьз туш эхир. Гьа икI чкайрал ачухнавай телевиденидин каналрани и къайдасузвал тикрар жезва. Чаз, тамашзавай ксариз, гьар са мани тамамарзавай касдин тIварцIелай гъейри, а манидин аваздин ва гафарин авторар вужар ятIа чир хьун герек я. И карда жавабдарвал гьисс тийизвай са бязи манидарри чпин манийра эдебсуз, милли шииратдихъ галаз кьан тийир къакъраярни язава. И кардал эхир эцигун ва ихьтин ягь-намус квахьнавайбур негь авун герек я.
Квез элкъуьрзаватIа аку садра дуьнья! Гьарда вичин гъиляй вуч атайтIа, гьам ийизва. Ихьтин уьмуьрдин гьаларал шадвал ийиз хьун мумкин яни?
Накьан регъуьхбанни вич шаир ва я композитор я лугьуз экъечIзава. Бязибуру тамамарзавай авазар гьа регъуьн ванциз, манияр лагьайтIа, жанавурдин ав чIугуниз, гафарни терхеба рахунриз ухшар жезва. ИкI хьунин себеб акатай ни хьайитIани вич машгьур музыкантдай, манидардай ва халкьдин шаирдай кьун я. Гьелбетда, яратмишдай кардал машгъул жедай ихтияр виридаз ава. Амма халкьдин вилик сегьнедиз экъечIдалди вилик фагьумна кIанда: зун вуч гваз экъечIзава, завай гьа дережадин агалкьунрин кIарцIиз хкаж жез алакьнавани, авачни? Маса халкьдин авазар чуьнуьхиз, абур са тIимил дегишариз, жув композитор я лугьун, чарадан цIарар, фикирар чуьнуьхна, “зун шаир я” лугьун, фонограммаяр кутуна, халкьар алцурарун эдебсуз кIвалахар тирди яраб чизвач жал и крарал машгъул хьанвайбуруз?
Чун вахтуналди и дуьньядиз мугьманвилиз атанва. Чи буржи и гуьзел дуьнья мадни гуьзелариз алахъун, гьар са касди вичиз Аллагьди ганвай уьмуьр намуслувилелди, баркалладин нурарик кваз кьиле тухун герек я. Пулуни ягъалмишарнавайбур тагькимарна, бейнийра дуьз къайда тваз алахъна кIанда. Абурув дуьньядин дуьзгуьнвал барбатI ийиз туна виже къведач.
Чна ягъалмишвилин рехъ чаз кьисмет тахьун патал Майина Саидовна хьтин мергьяматлу инсанрилай чешне къачун герек я. Майина вах неинки са манийриз авазар кхьинал машгъул я, ада гьакIни мана-метлебдиз гзаф дерин макъалаяр, очеркарни кхьизва. Адан гъиликай хкатнавай манийрин “Авазрикай храй уьмуьр” кIватIал, очеркрин ктабар — “Милли культурадин месэлаяр” ва биографиядин очерк “Илгьам” кIелзавайбур патал, культура вилик тухунин, дуьзгуьн тербия гунин къуват авай яратмишунар я.
Къуй ви авазрин ван чи япара эбеди яз амукьрай, чан Майина вах! Аферин ваз!
Саират Агьмедпашаева
