Социализмдин Зегьметдин Игит Сейфедин Къулиеван — 110 йис
Ихьтин ксар чахъ гзаф авач. Кьве гъилин тупIаралди гьисабиз жеда. Кьисметди абур, лап адетдин зегьметчи инсанар, гъетерив кьван хкажна. А кьакьан аршарай абур эбеди яз чаз, чилинвийриз, умудар гуз, рекьер къалуриз, хъуьрез амукьда.
Миллиардралди гъетерин гапIалрай чаз абуру артухан экв, чим гудай хьиз я, датIана чун абурухъ галаз руьгьдай рахаз жеда.
Ихьтин инсанрикай — Гъетерикай сад и йикъара вичин 110 йисан юбилей къейдзавай Социализмдин Зегьметдин Игит, къурушви хва, зегьметчи инсан, хуьруьн панагь ва амадаг, несилриз чешне, руьгьдиз чешме Сейфедин Рамазанович Къулиев я.
Сифте гуьруьш
Сифте яз адахъ галаз зун рагьметлу писатель Гьажиев Межида Дагъустандин писателрин Союзда, вичин кабинетда танишарнай. Шикилрай акунвайтIани, патавай адахъ галаз раханвачир. Хурудал Игитдин гъед, вичел къацу китель, галифе шалвар, гьахьтин рангунин яргъи миш галай шапка алай итим, са къуьн гъилевай асадиз яна, стулдал ацукьнавай. Гъилер гужлу тупIар алай гьяркьуьбур тир!
Суьгьбетрик кваз, ада теспягьрин са-са хат тупIалай ийизвай, са вуч ятIани рикIел хкизвай.
Къулиев тирди заз чир хьанвай, ятIани завай адан суьгьбет кьатIиз, рак ахъайна, кабинетдиз гьахьнавайвиляй, кьулухъни эхкъечIиз жезвачир.
— Куьн таниш тушни? — рахана Межид Гьажиев. — Им Сейфедин дайи, чи рикI алай къурушви я!
— Ацукь, хва, ацукь,-теклифна С.Къулиева. — Халудиз куьн хьтин мугьманар гзаф кIандайди я. ЧIаларин устIарар куьн ятIани, са бязи крар чахъни авайди я. Чаз Къурушдал и Союз тухуз кIанзава!
Межид хъуьрена: — Сейфедин дайидиз Къурушдал Дагъустандин литературадин чIехи межлис тухуз кIанзава. Меслят ийиз атанвайди я.
А чIавуз Къурушдал, кьиле Социализмдин Зегьметдин Игит Расул Гьамзатов аваз, Дагъустандин писателрин еке десте фенай. Къурушдал хьайи гуьруьшмишвилерин репортажар а чIаван (1983-йис) вири газетра чапнава. Расул Гьамзатова а межлисдал, къурушвийрин кьетIен агалкьунриз (дяведа ва зегьметда, дагъда ва аранда) къимет гуналди, къейднава: «Агъзур йисара кьакьан дагълара уьмуьр кечирмишай куьн дуьзенлухриз эвичIна, затIни авачир баябанлухар цуькверин багълариз элкъуьрна. Гила лагьайтIа, квез са Европа ваъ, вири дуьнья аквазва. Вири дуьньяни квез килигзава… И чIехи агалкьунрик зи чIехи дуст Сейфединан лайихлу пай ква».
Кьве дуст, Социализмдин Зегьметдин кьве Игит инал къужахра гьатнай. Сейфедин Къулиева хуьр дуьзендиз куьч хьайи 30 йисан къене Къурушдал хьанвай еке агалкьунрикай суьгьбетна. Абур регьятвилелди хьайи крар туширди къейдна. Кьве гъилелди, сифте йисара техникани авачиз, перералдини кацайралди кIвалахна, чил къарагъарна, къаналар эгъуьнна, чилихъ гелкъвена, гьекьедалдини кфадалди арадал гъанвай девлетар ва шартIар я. 1450 гектарда уьзуьмлухар хьанва, 800 гектарда зулун тумар, 50 гектарда салан майваяр цанва. Саки вири крар виринра гила механизмламишнава. Хуьре санани авачир хьтин культурадинни яшайишдин, дуланажагъдин шартIар яратмишнава…
Аламатрин уьлкведа
Зи рикIел машгьур журналист Александр Грача кхьенвай «Аламатрин уьлкведа» (Москва. «Советская Россия». 1975) ктаб хквезва. Ана авторди гзаф чIехи устадвилелди Къулиев вуж ятIа къалурнава. Заз хьиз, Александразни Къулиев сифте акур вахт ава эхир. ЦIийи Къурушдал ам тамам са юкъуз колхоздин председателдихъ къекъвена. Ам акунач лагьай кас адал гьалтнач, вирида ам инал алай, гила атIаниз фенва лугьуз, писатель рекье хутазвай. Эхирни, йифиз геж хьиз, ам адал колхоздин базадал, машиндай са вуч ятIа авай залан чувалар ахвудиз, гьалтна.
“Ихьтин председатель жедани?”- тажубвалзавай писателди. Амма Къулиева вичи адан суалар алудна: — Хуьре мехъер ава, къардаш, Комсомолрин мехъер! Жегьилар вири ана ава. Къе крар чна, яшлубуру, чи хивез къачунва. Жегьилриз куьмек гана кIанда…
С.Къулиевакай маса журналист ва писатель Якьуб Яралиева кхьенва: «Дагъвийри ам вад сеферда, чпин векил яз, чи уьлкведин меркездиз ракъурна. Сифте сеферда ам СССР-дин хипехъанрин съезддин делегат тир. Уьлкведин кооператоррин съездда ам вични кьилин органдиз хкяна. РСФСР-дин Роспотребсоюздин съезддин делегат хьунини адан тIвар мадни сейли авуна. Амма Къулиеваз иллаки гзаф хуш хьайи, чIехи таъсир авур са векилвал кьетIендиз къейд тавуна жедач. Амни КПСС-дин ХХII съезддин делегат хьун я… Сейфедин Рамазановича вичин уьмуьрда им иллаки кьетIен метлеб авай важиблу вакъиа яз рикIел хкизва». («Коммунист» газет, 1971-йисан 20-апрель).
Гьакьван кьакьан дережайриз хкаж хьайилани, ам къурушвияр патал адетдин инсан, халкьдин къайгъуда авай регьбер, тешкилатчи, тербиячи, насигьатчи яз амукьна. Зи гафар тестикьарзавай фикир Игитдин тIварунихъ Махачкъалада, «Ватан» тIвар алай поселокда, цIийи куьче ачухдай мярекатдал къурушви агъсакъал Шихмурад Аливердиевани лагьана: «Къулиев чаз буба хьиз тир. Гила ам амач, чун етимриз элкъвена».
И мярекатдал Игитдин гьакъиндай важиблу гафар мадни лагьанай. Инсанар иниз ЦIийи ва Куьгьне Къурушрин хуьрерай, Хасавюрт райондай ва шегьердай, Мегьарамдхуьряй, Дербентдай, Ахцегьай, масанрайни атанвай. Иллаки Махачкъаладин администрациядай, вузрайни колледжрай, мектебрай атанвайбурун кьадар гзаф тир. “Ватан” микрорайонда (ам Ленинкент хуьруьз мукьва я) виридалайни чIехи куьчедиз Социализмдин Зегьметдин Игит, хуьруьн майишатдин производстводин зурба тешкилатчи Сейфедин Рамазанович Къулиеван тIвар гунин къарар шегьердин администрацияди чкадин властрин Союздихъ галаз санал рейсадвилелди кьабулнавайдакай а мярекатдал а чIаван шегьердин администрациядин кьилин заместитель Х.М.Алиевади малумарнай. (“ЛГ”-дин 2001-йисан 22-ноябрдин нумрадай).
КьетIен гьисабар
Са сеферда зал Сейфедин дайи ЦIийи Къурушдал совхоздин гараждин варарал гьалтна. Ада вичив гвай гъвечIи книжкада гьи бригададай гьи машин гьикI хтанатIа, вуч хканатIа, къейдзавай. Идахъ вичин махсус гьисабар авай кьван! Совхозда гад агудунин крар маса са нивай ятIани ваъ, анжах гьа и касдивай хабар яхъ! Адаз хьиз, садазни чидач. Им а касди, жегьилрин насигьатчи яз, вичин вири уьмуьр халкьдин майишат вилик тухуниз бахшнавай инсан яз, гила пенсияда аватIани, вичин хивез къачунвай алава везифа тир. Адан гьисабунрихъ кьетIен метлеб авай. Гьар йикъан ва гьафтедин нетижайриз килигна, кIвенкIвечи бригадайриз, кьилдин рабочийриз, механизаторриз махсус премияр гузвай. КIвенкIвечийрин гьуьрметдай пайдахар хкажзавай, цлан газетар акъудзавай…
Бес! Гьахьтин къайгъударвал ийизвайвиляй инсанрик ина кьетIен ашкъи, гьевес квай. Вири Хасавюрт районди гьасилзавайдан са пай ципицIар ва салан майваяр битмишарзавай кьегьалри! Абурун зегьметдин гьунаррин еке адетрин кьиле ихьтин тешкилатчияр, гьевескарар авай эхир!
Къурушви шаир ва мухбир Ибрагьим Мурадова Сейфедин бубадиз бахшнавай са шиирда ихьтин цIарар ава:
Гафар тIимил яз, кIвалах гзаф тир,
Вун кIвенкIвечийрин жергеда хьана.
Зегьметдик ви пай уртах гзаф тир,
Машгьурвал вири уьлкведа хьана.
Халкьдин суфрадал бул хьун няметар —
Им хьана рикIин мурадрин мурад.
Инсанрин юкьва салам, гьуьрметар, —
Имни кьвед лагьай мурадрикай сад…
Гьамиша кIвачел кух галай чекме,
Вичиз бегенмиш къуват тир адан.
Кьуьзуьвилин ваъ, кIекIецни ингье,
Гьамни зегьметдин алат тир адан!…
(“Ваз кхьей чарар” ктабдин 15-16-чинар. Махачкъала, 2011-й.)
Игитвилин рехъ
Игитвилин дережадиз хкаж жедайвал, Къулиев Сейфединан рехъ гьихьтинди хьана? Гьакьван регьятвилелди фенани ам и кукIушдихъ? За адан уьмуьрдин юлдаш, гьа чIавуз (1992-йисан июль) Къурушрин хуьре яшамиш жезвай урус дишегьли Тамара Григорьевнадихъ галаз суьгьбетзава.
— Зал Сейфедин Рамазанович ада Куьрдемирда ветучастокдин духтур яз кIвалахдайла дуьшуьш хьана. За ана наборщицавиле кIвалахзавай. Кьисметар ачух хьана, чун эвленмиш хьана, — рикIел хкизва Тамара Григорьевнади. — Куьрдемирда С.Къулиева Ватандин ЧIехи дяведин лап четин йисара, гьадалай виликни кIвалахна. А йисара Куьрдемирдиз неинки са Дагъустандин, гьакI Ставропольедин, Краснодарский крайдин, Ростовский областдин майишатрин хеб-мални, рамагарни, абур душмандин гъиле гьат тавун патал, акъуднавай. Ибур лап залан йисар ва гьакьван четин шартIарни тир.
А йикъар Сейфедин Къулиевахъ галаз санал духтурвиле кIвалахай гилан Дагмедакадемиядин профессор Хейрудин Гьажиевани чIехи гьевесдивди рикIел хкизва. Жегьил пешекар яз, Куьрдемирдиз рекье твадайла, адаз вуч ийидатIа чизвачир. ДАССР-дин Совминдин а чIаван председатель Абдурагьман Даниялова лагьанай: «Вун алад, юлдаш Гьажиев. Ваз кичIе жемир. Тешкилатчи ана авазва — Сейфедин Къулиев».
Малар, хипер хуьз, иниз агъзурралди инсанарни акъуднавай,- рикIел хкизва духтурди.- Абуруз яшайишдин шартIарни яратмишна кIанзавай. Сейфедин Къулиева государстводин лап еке тапшуругъ кьегьалвилелди кьилиз акъудна…
А вахтар ДАССР-дин а чIаван чилерин комиссар Д.М.Мегьамедовани вичин “Дагъустан дяведин йисара” ктабда рикIел хкизва: “Дяведин йисара Дагъустандин хуьруьн майишатдиз акьалтIай четин ва хаталу вахт 1942-йисан гад ва 1943-йисан кьуьд хьана. Им душмандин кьушунар Дагъустандин сергьятриз мукьва хьанвай ара тир. И чIавуз чи республикадиз Кеферпатан Кавказдай, Ставрополдин, Краснодардин крайрай, Ростовдин областдай гзаф кьадар инсанар, гьайванар, техника акъуднавай. Гьукуматдин вилик ихьтин шартIара миллиондилай артух гьайванар хъуьтIяй акъудунин хци ва кар алай месэла акъвазнавай…
Авайбурулай алава яз 700 агъзур лапаг хъуьтIяй акъудун патал Азербайжан Республикадин властривай куьмек тIалабунин чарасузвал арадал атанвай. И месэла гьялунин карда Куьрдемирдин зонада чи республикадин векил яз тайинарнавай К.Марксан тIварунихъ галай колхоздин председатель С.Р.Къулиева кьетIен роль къугъвана”.
(“Къурушрин сес” газетдин 2008-йисан 8-майдин нумрадай).
Тамара Григорьевнади авур суьгьбет за генани давамарзава: «Кьисметдилай зун гьамиша рази я. Ахьтин итим гьалтайди пашман жедач. Ам чинай атIугъай инсан тир. Амма адахъ кьван рикIин жумартвал, мердвал, хайи халкьдихъ рикI кун масабурухъ бажагьат жеда. ЦIийи Къуруш арадал атун тамамвилелди адан тIварцIихъ галаз алакъалу я.
Ина хуьр кутун, цIийи майишат арадал гъун регьят хьайиди туш. Инаг акурвалди, за лагьайди я: Сейфедин, инаг неинки яшамиш жез, гьатта кьиникь патални рикIиз къайи чка я. Кьуд пад баябанлух я. Са тар, кул-кус кьванни аквазвач. ЧIагърани муг тийизвай ихьтин чкадиз вуч лагьана къвезва?..»
* * *
Чун гъавурда акьазва: Сейфедин ина жедай цIийи уьмуьрдихъ инанмиш тир. Ам вичин халкьдихъ, адан чIехи зегьметкешвилихъ инанмиш тир. Ада и чуьл, и баябанлух къулуьн таладиз, уьзуьмлухрин гегьенш майданриз элкъуьрна. Куьне садра фикир це: уьзуьмлухрин гьар са гектардай 200-250 центнер бегьерар вахчузвай. Ихьтин нетижаяр лап хъсан накьвар ва мумкинвилер авай Дербент райондани жезвачир.
Техилрин бегьерарни гьакьван зурбабур къачурди я. Сейфедин Къулиеван тежрибадикай гьеле 1954-йисуз «Советрин Союз» журналда кхьенва, гьа чIавуз ам кинодин лентинизни къачунай. Сейфединан тежрибадиз неинки чи республикада, гьакI Москвада, маса чIехи шегьеррани кьиле фейи мярекатрал яб гана. Са шумудра къецепатан уьлквейрин векилар Къурушдал атана.
Сейфедина ина маларин, хиперин цIийи жинсерни арадал гъана. Барамачивал, вакIарбанвал кутуна. ЦIийи меденият, цIийи марифат ва къанажагъ кIвачел акьалдариз, зегьмет чIугуна. Къурушдал яшайишдин кIвалерилайни вилик культурадин чIехи дворец, школадин дарамат, почта ва туьквенар арадал атуни чаз гзаф крар ашкара ийизва. Вирибуруз лазим шартIар сифте нубатда яратмишнавай. Гьавиляй Къурушар виликни фена, зурбани хьана. Ина сифтегьан 400 кIваликай гила 1400-далайни гзаф кIвалер хьанва! Та пенсиядиз фидалди, Сейфедин Къулиева Карл Марксан тIварунихъ галай колхоздиз, ахпа совхоздиз регьбервал гана. Хуьруьн Советдин председателвиле кIвалахна, халкьдин депутат хьана. Вири и йисара ам мугьманрини юкьва туна, мугьман галачир югъ адаз, белки, акунач. Сейфединан хва Къулиев Мамеда рикIел хкиз хьайивал, буба, мугьман акваз, кимел фидай.
Зи фикирдиз хтана: чун Къурушдал сифте дуьшуьш хьайилани, Сейфедин дайиди завай эвелимжи хабар кьурди, зун нин кIвализ мугьман хьанватIа, нин кIвале акъвазнаватIа, гьам тир. Агъсакъалди вичихъ галаз юкь шуькIуь армутI истикандай мехмер хьтин туьнт чай хъун тавунмаз, зун гьа совхоздин базадилайни рахкурначир. Мугьман кьабулун ва рекье хтун къурушвийрин кьетIен лишан тирди за гьа чIавуз генани дериндай аннамишнай.
* * *
За Сейфедин Къулиевахъ галаз санал кIвалахай, вич Ленинан ва Зегьметдин Яру Пайдахдин орденрин сагьиб тир Уружев Къагьриманахъ галаз суьгьбетзава.
— Сейфединаз Игитвилин тIвар гудай чIавуз зун адан бригадада звеновод тир,- лугьузва агъсакъалди. — Заз Зегьметдин Яру пайдахдин орден, адаз Къизилдин Гъед гана. А чIавуз чна ветеранрикай ибарат тир бригада тешкилнавай. Гьар са гектардай 208 центнердив агакьна ципицIар вахчузвай. Амай бригадайри чав агакьариз гьерекатзавай. Им цIийи тежриба тир. Адан кьилени Сейфедин авай.
Сейфедин Къулиеваз талукь тушир кар хуьре авачир. Етим-есирдиз, ялгъузриз куьмекар гун, алакь тийизвайдаз кIвалер эцигдай материалар чара авун, колхоздин патай пул гана, пешекарар гьазурун, машинринни механизмайрин парк ахцIурун, хуьр аваданламишун, эквер тун — ибур адан къайгъуяр тир. Сифтегьан гектарникар арадал атунни гьадан тIварцIихъ галаз алакъалу я. Ам вични гектарник тир эхир. Амайбуруз чешне къалурна. Адахъ галаз гектарникарвиле кIвалахай Мустафа Сагидован, Рагьим Рагьимован, Къияседин Гьажиеван, Кескин Къачаеван, Кескин Жаватован, Жамали Ниязовадин ва масабурун тIварар Къурушдал гилани гьуьрметдивди кьазва. Хуьруьз регьбервал гузвай саки вирибур а ксаривай насигьат ва чирвал къачурбур я.
Къурхуяр
Са карди Сейфедин Къулиевак къурху кутазвай: гележегдин несилри бубайрин ирс давамар тавунихъай, акьван зегьметралди арадал гъайи къулайвилер ва девлетар чукIунихъай, тар-мар авунихъай кичIезвай. И карни адаз жегьилар са къатда хуьряй пата-къерехдиз экъечIунай, шегьерра чирвилер къачурбур элкъвена хтун тавунай, идалайни артух, хуьре яшамиш жез, чилел зегьмет чIугван тийизвайбур къвердавай артух хьунай аквазвай. «Къурушдал стадион ала, анал спортсменар аквазвач, — лугьудай ада. — Культурадин чIехи дворец ала, анаг чими ийизвач, гьавиляй садни аниз физвач. Хуьруьн руководителрикай хейлинбурухъ чпи хуьзвай хеб-мал, битмишарзавай багъ-сал авач. Ибуруз хуьруьн зегьмет вуч ятIа чизвач… Хуьр гьикI хуьда ихьтинбуру?» — суал гудай рагьметлуда мукьвал-мукьвал.
И гафар касди вичин багърийризни, ярар-дустаризни тикрардай. Аквар гьаларай, “перестройкадин” гарар векъибур, пехъибур жедайди ада лап фадамаз гьисснавай. С.Къулиеван ихьтин фикирар Хасавюртда акъудзавай «Дуствал» газетдин 1982-йисан 19-мартдин нумрада чапнава. Гила аквазва хьи, Къурушдални а зурба майишат тахьай мисал авуна. И кардикай 2018-йисан 27-апрелдиз акъатнавай “Къурушрин сес” газетда кхьизва: “Гьа икI, къурушвийри чилел кIвалах хъийин тийиз, ингье, 20 йисалайни гзаф вахт алатнава. Зегьметдиз къабил саки вири агьалийри, 2200 касди, “Курушский” винсовхозда кIвалахзавайди тир, абуру вирида лайихлу мажибни къачузвай, вири абур и ва я маса жуьреда чилихъ галаз алакъалу тир. Абур къе бес квел машгъул я?.. Чавай якъиндиз лугьуз жеда хьи, чиливай къерех хьуниз килигна, къенин юкъуз къурушвийрин вилик мад гьа 65 йис идалай виликанбур хьтин месэлаяр акъвазнава (анжах тIимил маса жуьреда): гьа виликрай хьиз, агьалияр къазанмишиз патарал фин, халкь чукIун, алакъа атIун, савадлувилин дережа агъуз аватун ва адахъ галаз алакъалу тир тербиядин ва маса месэлаярни. Ибуру къе къурушвийрик секинсузвал кутазва. Абурукай виридалайни хци месэла бейкарвал, кIвалах жагъурун хьанва…
Ахьтин фикирдал къвезва хьи, гзафбуруз чкадал зегьмет чIугваз кIанзава, амма квел машгъул жедатIа, и кар гьикI ийидатIа, чизвач. Хуьре-чкадал зегьмет чIугун патал авайди чил я. Чилел зегьмет чIугуникай ихтилатар кватайла, техника тахьуникай, кредитрин процент винизди тирвиликай, хьайи бегьер маса гуз четин акъваззавайдакай, чил галкIуриз тахьуникай ва икI мад рахазва. Мадни аквазвайвал, винидихъ къейднавай четинвилерал эхиримжи йисара арадал атанвай агьалияр рузи гудай чилив хуьруьнвийриз кутуг тавунвай жуьреда эгечIунин месэлаярни алава хъхьанва. ИкI, майишат чукIуруни, жуван хсуси майишатда гьасилиз жезвай продуктарни базаррай маса къачун хъсан яз гьисабзавай къурушвийрин са паюни чпин хеб-мал маса хгунар, хсуси салар ишлемиш тавун артух хьуни и кардин гьакъиндай ачухдаказ шагьидвалзава…”
Амма чак шадвал кутадай маса кар ава: Сейфедин Къулиеван ирс тамамвилелди квахьнавач. Къурушвийрин цIийи несилар хейлин жегьилар чилин девлетар артмишуник, хуьруьн виликан машгьурвал майдандиз хкуник чпин пай кутаз гатIуннава. Абурун жергеда цIийи уьзуьмлухар арадал хкизвай, чпи Сейфедин Къулиеван ирсиникай пай къачунвай Вакъиф Диярханов, Нажмудин Османов, Али Къурейш Къулиев хьтин гьевескарар ва масабур ава.
Сейфедин Къулиеван невейри, хайи хуьре хьиз, Москвада, Владикавказда, Махачкъалада, масанрани лап кар алай къуллугърални чпин чIехи бубадин тIварцIин лайихлувал хуьзва. Зи фикирдалди, къурушвийрин алай ва къвезмай вири несилри Сейфедин Къулиеван тIварцIел дамахда.
Эбеди тIвар
Сейфедин Къулиеван тIвар чал Миши Бахшиеван, Феликс Бахшиеван, Фазу Алиевадин, Гьажи Арипован, Шагь-Эмир-Мурадован, Шихнесир Къафланован ва гзаф масабурун эсерра, чи тIвар-ван авай ашукьрин манийра, художникрин шикилра гьалтзава. Рагьметлудан сурал РФ-дин халкьдин художник, скульптор Гьейбет Гьайбатова туькIуьрнавай гуьмбет ала. Адан мармардин къванцел шаир Шагь-Эмир-Мурадован чIалар атIанва:
Мердвилелди вун халкь патал алахъна,
Элдин рекье чан эцигна кIвалахна.
Дагъустанди ви тIварцIелди дамахна.
Ви чан хуьз ваз хьанач мажал, Сейфедин.
Сейфедин Къулиева гьакъикъатдани, мердвилелди халкьдиз къуллугъ авуналди, вичиз эбеди яз рагьмет къазанмишна. Ватанди адаз наградаярни, гьайиф татана, гана. Амма кьилин награда — им адаз вичин хайи халкьдин арада амай гьуьрмет я.
ЦIийи Къурушдал 2008-йисан 15-июндиз къурушвийри чпин хуьруьн машгьурвал ирид аршдиз акъудай кас тир Социализмдин Зегьметдин Игит Сейфедин Рамазанович Къулиеван 100 йис тамам хьунин юбилей къейдна. Адан ирсиниз вафалу несилри игитдиз мармардикай атIанвай зурба памятник ачухнай. Вични адан регьбервилик кваз эцигай хуьруьн культурадин дворецдин гьаятда, Къурушдилай акъатна, Дагъустандин лап чIехи регьберрикай сад хьайи Нажмудин Самурскийдин памятникдин патав. Инал жергедин кьиле гьеле С.Къулиевал чан аламаз эцигай В.И.Ленинан памятникни ала. Абурун къаншарда Къурушдилай Ватандин ЧIехи дяведиз фена тахтайбуруз (саки 400 кас кьегьал рухваяр) хкажнавай Баркалладин обелиск ала. Им лагьай чIал я хьи, Къурушдал гьакъикъи ватандашвилин, инсанвилин ва къагьриманвилин адетриз гьамиша шегьре рехъ гана, гузва, инлай кьулухъни гуда! Сейфедин Къулиеваз ЦIийи Къурушдал памятник хкажунни гьа и адетрин рехъ цIийи несилри давамарзавайвилин шагьидвал я.
ЦIинин йисузни Игитдин 110 йисан юбилей къурушвийри чеб яшамиш жезвай виринра къейдда. Сейфедин тIвар гзаф несилрин невейрал къведа!…
Мердали Жалилов
