(Эвел — 45-48-нумрайра)

ГъвечIи ширк

ГъвечIи ширкди инсан диндай акъудзавач. Рия (показуха) ва Аллагьдилай гъейридал кьин кьун адан лишанрик акатзава.

ГъвечIи ширкдихъ кьве жуьре ава: ачухди ва чинебанди.

Ачухди (загьирди) рия авуналди жезва. Мисал яз, масадаз къалурун патал винелай вич Аллагьдиз талукьарун, амма къе­­­няй (батIинда) Аллагь патал сидкьи ту­ши­р амал къундармишун. Аллагьдилай гъейридал кьин кьун ва я “и кар Аллагьдиз кIан хьанвайвиляй ва ваз кIан хьанвайвиляй хьанва” лугьун ва икI мад гъвечIи ширк­дин ачух жуьредик акатзава.

Чинебанди гафара ва крара инсандин кьи­лел къвезвай гьал я. Къейд ийин хьи, бя­зи дуьшуьшра инсандиз вичи гъвечIи ширк ийизвайдакай гьич хабарни жезвач. Ибн Аббас асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) хабар гузвай гьадисдай якъин жезвайвал, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Зи уьмметда ширк Сафа дагъдал галчIур жез физвай цекврен еришдилайни чинеба (скрыто) я”. И гьадисдин маса жуьреда (версияда) лагьанва (мана): “Ширк куь арада цекврен къекъуьнилайни чинеба я” (“Муснад” — Аби Яъла).

Асгьабри (Аллагь рази хьурай чпелай) Пайгъамбардивай (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) чеб ширкдикай гьикI хилас (азад) жеда лагьана­ хабар кьуна. “Цекврен къекъуьнрилайни чинеба тир адакай чун гьикI мукъаят (хилас) жеда, я расулаЛлагь!”, — жузуна абуру­. Ада лагьана (мана): “Лагь куьне: Аллагьумма инна нагIузу бика мин ан нушрика бика шайэн нагIламугьу, ва настагъфирука лима ля нагIламугьу”. Яни: “Я Аллагь! Гьакъикъатда, чна Вавай чун хуьнин карда куьмек тIалабзава: чна са шей кьванни, (вични) чаз чиз-чиз, Ваз шерик гъуникай ва чна астагъфир ийизва Ваз чаз чин тийизвайдакай (тийижиз авур ширкдикай)” (“Муснад” — имам Агьмад, ТIабараний, аль- Гьайсамий).

И гьадисдин Абу-Бакр асгьабдин (Аллагь рази хьурай вичелай) жуьреда (версияда) хабар гузвайвал, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва сала­мар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Ширк куь арада цекврен къекъуьнилай генани чинеба я (куьне гьиссни тийиз)”. За ла­гьана: “Я расулаЛлагь, бес ширк анжах Аллагьдилай гъейри масадаз ибадатун ва я Аллагьдихъ галаз масадазни дуьа (ялвар) авун тушни мегер?!”. Ада лагьана (мана): “Ви дидедиз ви патахъай секинвал хьуй, эй Сиддикь, ширк куь арада цекврен къекъуьнилай генани чинеба я (квез хабарни авачиз). За ваз адан (яни ширкдин) гъвечIи жуьрени, чIехи жуьрени алуддай гафарикай хабар гудани?”. За жаваб хгана: “Эхь, лагь, я расулаЛлагь”. Ада лагьана (мана): “Вуна гьар юкъуз пуд сефер: Аллагьумма инни агIузу бика мин ан ушрика бика шайэн ва ана агIламугьу, ва астагъфирука лима ля агIламу”, яни: “Я Аллагь! Гьакъикъатда, За Вавай зун хуьнин куьмек тIалабзава: за Ваз шерик гъуникай са шей кьванни (вични) заз чиз-чиз, ва за астагъфир ийизва Ваз заз чин тийизвайдакай (тийижиз авур ширкдикай)” (“Муснад” — Аби Яъла).

Аллагьдилай гъейридал кьин кьун. Сагьигь (якъин) гьадисда лагьанва (мана): “Ни кьин кьазватIа, къуй ада Аллагьдал кьин кьурай ва я кисна акъвазрай”. Маса гьадисда лагьанва (мана): “Ни Аллагьдилай гъейридал кьин кьуртIа, дугъриданни, ада ширк авунва” (Сагьигь). Аллагьдилай гъейридал кьин кьунин гунагьдин жермени (эвез) сагьигь гьадисда къалурнава. Абу-Гьурайра асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) агакьарнавайвал, Пай­гъам­барди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Ни вичин кьинера кьин кьуртIа ва лагьайтIа, “кьин хьуй ал-лятдал ва аль-гIуззадал”, къуй ада лугьурай: Ля илягьа илла Аллагь!”. И гьадисдай якъин жезвайвал, Аллагьдилай гъейридал кьин кьун ширк я ва гьавиляй адан эвез гаф “Ля илягьа илла Аллагь!” я.

Ширк-крарин бязи мисалар

Агъадихъ къалурнавай крарин чIехи пай гъвечIи ширкдик акатзаватIани, амма бендеди абурухъ ихтибарвализ, менфят гун абурухъ галаз алакъалу ийиз гьабурал “юкь вегьейла”, ам чIехи ширк жезва, Аллагьди Вичи хуьрай! Вучиз лагьайтIа, инсан а чIавуз Аллагьдилай гъейри масадал “таваккул” (юкь вегьин) ийизвайди, гъейридавай хуьнин куьмек тIалабзавайди жезва.

1. Куьрсарзавай гьар жуьре шейэр ­(запабар, гьакалар).

Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва (мана): “Ни тилисим (безме, гьакал, запаб) куьрсарайтIа, дугъриданни, ада ширк авунва”. (Сагьигь).

Гьакалрик (запабрик, тилисимрик) акатзава: бязи авам ксари чпин ва я чпин аялрин, гьайванрин гарданра твазвай, гъилерал кутIунзавай, чпихъ галаз гваз къе­къвезвай (гьар жуьредин лацу ва я гьуьлуьн, ва я…) гъвечIи къванер, вагьши гьай­ванрин­ сухвар (кIирер), (кьейи) жанавуррин вилер, гъалар, лекьрен кIарабар, чIе­ме­рук­дин епер, кхьинар алай чарчин кIу­сар ва ма­са шейэр: ви­ли ягъуникай, жинерикай ва я маса пис крарикай хуьн, начагъвилерикай сагъ хьун патал кIвалерин варарик куьрсарзавай затIар.

Ибурукай виридакай яргъаз хьана кIан­да. Сагьигь гьадисда къалурнава: “Дугъриданни, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) вич фейи бязи сеферра (хьайи рекьера) (къваларив гвай хуьрериз) девейрин гарданра куьрсарнавай затIарикай са шейни тун тавурай лагьана, вичин векилар (илчияр) ракъурнай”.

2. Ихтияр авачир жуьре (рукъйа)

Рукъйа начагъди суьгьуьрдикай, ви­ли ягъуникай, жунувиликай сагъарун ва я пис гьалдикай хуьн патал аятра, гьадисра къалурнавай дуьаяр, гафар, ял­ва­рар кIелун ва я кхьин я. Ихтияр авачир жуьре (рукъйа) — Аллагьдин тIварарал ваъ, маса шейэрал (чин тийидай, кьил акъат тийидай, шейтIан­диз эвер гудай хьтин ибарайралди дава авун, дарман авун я).

Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьадисда лагьанва  (мана): “Дугъриданни, “рукъйа”, “тамаим” ва “тивалагь”  ширк я” (Сагьигь ал-Жамиъ ас-Сагъир).

“Тивалагь” туькIуьрзавай са шей (къаришма) я. Бязибуру тестикьарзавайвал, ада паб вичин гъуьлуьз кIанарзава ва гъуьл — вичин папаз.

“Тамаим” вили ягъуникай хуьн патал аялрал куьрсарзавай затIар я. Абурни гьакалрик (запабрик, тилисимрик) акатзава. Къейд ийин хьи, абур кхьинар алайбур ва кхьинар алачирбур ава. Кхьенвайбур чпин нубатда кьве жуьре ава: 1). Виче анжах Къуръандин аятар ва Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва сала­мар хьурай вичиз) гьадисар кхьенвайбур. Сифтегьан асиррин бязи алимри ихьтинбурукай менфят къачудай ихтияр гузва­. Алимрин муькуь паюни лагьайтIа, ам тавун­ дуьз кар яз гьисабзава ва адакай яргъа, мукъаят хьун герек тирди лугьузва…

Ямин Мегьамедов,

диндин рекьяй алим