ЧIалан къенивал ва культура хуьн адакай менфят къачузвайбурун лап важиблу везифа я
Н.Мирзоев
21-февралдиз “Хайи чIал хуьнин ва вилик тухунин рекьер” лишандик кваз Сулейман-Стальский районда Кьасумхуьрел кардик квай И.Тагьирован тIварунихъ галай медениятдин дараматда кьиле фейи илимдинни тежрибадин конференцияди цIи 8-сеферда яз хайи чIалан къайгъударар агудна. “2012-2020-йисара муниципальный районда лезги чIал чирун, вилик тухун” программа кьилиз акъудунин мураддалди гьар йисуз зурба мярекат тешкилун хъсан адетдиз элкъвенва.
Ана Сулейман-Стальский райондин кьил, чIалан алим Нариман Абдулмуталибова, РД-дин Халкьдин Собранидин образованидин, илимдин, медениятдин, жегьилрин крарин, спортдин ва туризмдин рекьяй комитетдин председателдин заместитель Гьамидуллагь Мегьамедова, Бакуда чапдай акъатзавай “Самур” газетдин кьилин редактор, машгьур писатель Седакъет Керимовади, публицист, шаир Муьзеффер Меликмамедова, “Лезги газетдин” кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова, Азербайжандин образованидин министерстводин лезги чIалан пешекар, педагогикадин рекьяй философиядин доктор Гьасанбала Мамедова, Бакуда акъатзавай “Алам” журналдин кьилин редактор Камран Къурбаналиева ва хуьрерин, шегьеррин хейлин муаллимри, чIалан пешекарри, писателри, шаирри, мухбирри иштиракна.
Конференциядин асул макьсадар лезги чIал хуьн, вилик тухун; мектебра хайи чIалан тарсар гунин методикадин ери хкажун; сада-садавай тежриба чирун, и жигьетдай цIийи теклифрихъ яб акалун; халкьдин арада чIалан таблигъат тухун ва ам гележегдин несилрал саламатвилелди агакьарун я.
Дараматдин фойеда милли искусстводин ивиррин, ктабрин, газетринни журналрин, яратмишунрин конкурсрин кIвалахрин выставкаяр тешкилнавай. Райондин медениятдин макандин къуллугъчийри, аялрин яратмишунрин ва образованидин мектебрин муаллимри, аялри туькIуьрнавай тематический стендри ва маса ажайиб затIари иштиракчияр, мугьманар гьейранарзавай.
Аялри лезги чIалакай шиирар кIелайдалай кьулухъ, мугьманар, иштиракчияр тебрикуналди, мярекат Сулейман-Стальский райондин кьил Нариман Абдулмуталибова ачухна.
— Гьуьрметлу иштиракчияр! Квез къенин сувар — хайи чIалан югъ — мубаракрай! Къе чна VIII сеферда и мярекат тухузва, адан метлеблувал йисалай-суз артух жезва. Чун къе хайи чIал хуьнихъ, вилик тухунихъ галаз алакъалу месэлаяр санал веревирдун, абур гьялдай рекьер жагъурун патал кIватI хьанва. Конференциядал чун жуьреба-жуьре месэлайрикай рахада, важиблу докладар кIелда. Чун сад хьун, чи чIал вилик тухун патал къе чаз багьа мугьманарни атанва, — лагьана, райондин кьили залда ацукьнавайбур мугьманрихъ галаз танишарна. — Азербайжан патай атанвай чи мугьманрини халкь патал бегьем зегьмет чIугвазва. Чи халкь сад хьунин, меденият вилик тухунин сергьятар гегьенш авунин макьсаддалди иниз Дербент, Махачкъала шегьеррай, районрай алимар, писателар, муаллимар, мухбирар атанва.
РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Гьамидуллагь Мегьамедова вири иштиракчийриз кьетIен югъ мубаракна. Ада къейд авурвал, хайи чIалариз талукь яз алай вахтунда республикада чIехи кIвалах тухузва. Адан фикирдалди, дидед чIалариз мектебра иллаки эхиримжи пуд йисуз бегьем фикир гузмач.
— Махачкъалада мектебра исятда 84400 касди кIелзава. 20-33 агъзур аялди чпин хайи чIалан тарсара чирвилер къачузва. 59 агъзур аял хайи чIалан тарсариз физвач. Абурукай 30 агъзур касди хайи чIалан чкадал урус чIал хкянава, — лагьана Гь.Мегьамедова.
Мярекатдал “Самур” газетдин кьилин редактор, шаир Седакъет Керимовадини гегьенш ва метлеблу доклад кIелна.
Гуьгъуьнлай “Лезги газетдин” кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимов, шаир, публицист Муьзеффер Меликмамедов, Азербайжандин образованидин министерстводин векил Гьасанбала Мамедов, “Алам” журналдин редактор Камран Къурбаналиев, Сулейман-Стальский райондин лезги чIалан муаллимрин ассоциациядин председатель Гуьзел Межидова, и цIарарин автор, писатель ва филологиядин илимрин кандидат Абил Межидов, шаирар Сажидин Саидгьасанов, Абидин Камилов, “Лезги ким” коммерциядинди тушир тешкилатдин кьил, ДГИ-дин муаллим Эмран Гьуьсейнов, Кьурагьрин мектебдин муаллим Абдула Семедов ва масабур рахана.
Абуру чпин докладра жуьреба-жуьре месэлаяр къарагъарна. Саки вирибуру къейд авурвал, чIал гуьнгуьнай акъат тавун патал къелемчийри чIалан кхьинрал сад хьиз амал авун важиблу я.
Къейд ийин, гьар йисуз кьиле физвай конференциядал кIелай докладар авай махсус кIватIални чапдай акъудзава.
Н.Абдулмуталибова хайи чIал, милли меденият вилик тухунин месэлайриз куьмек гунай мергьяматлувилин “Умуд” фонд тешкилай И.М.Яралиевазни чухсагъул малумарна.
Мярекатдин сергьятра аваз Н.Абдулмуталибова ва “Умуд” фондунин регьбер С.Велиева кIвалахда, кIелунра, хайи чIалахъ, эдебиятдихъ галаз алакъалу жуьреба-жуьре конкурсра агалкьунар хьайи са жерге муаллимривни аялрив грамотаяр, дипломар, пулдин пишкешар вахкана.
Гуьгъуьнлай мярекат аялрини муаллимри тамамарай манийрин концертди давамарна.
К. Ферзалиев
(Шикилар ягъайди — Хазран Кьасумов)