“Чна Дагъустанда авай гьар са халкьдал, гьар са чIалал дамахун герек я. Тайин халкьдин чIал адан медениятдин ирс хуьзвай, ам акьалтзавай несилрал агакьарзавай алат я. Савадлудаказ тешкилнавай чIалан сиясатди лезги халкьдин милли медениятдин дибар мягькем хьуниз таъсирда”, — лагьана ДГПУ-дин ректор Нариман Асварова, 21-мартдиз Махачкъалада “Лезги чIал: хуьнин ва вилик финин рекьер” лишандик кваз кьиле фейи форум ачухдайла.
Лезги чIалан месэлаяр веревирд авуниз талукьарнавай мярекатда РД-дин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимова, республикадин Халкьдин Собранидин депутатар тир Ильман Алипулатовани Марат Алиярова, филологиядин илимрин доктор Фаида Гъаниевади, “Лезги газетдин” кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова, РЦО-дин директор Анжела Байрамбеговади, Тахо-Годидин тIварунихъ галай педагогикадин институтдин директор Альбина Аруховади, лезги чIалал акъатзавай “Ас-салам” газетдин векил Сефихан Алиханова, алимри, жемиятдин деятелри, студентри иштиракна.
— Гьайиф хьи, — къейдна вичин рахунра Энрик Муслимова, — къе чун сифте нубатда хайи чIал хуьникай, анжах ахпа ам вилик тухуникай рахуниз мажбур жезва. Вири месэлайрихъ умуми дувул ава: чаз хайи чIалал рахаз, кIелиз, кхьиз чир хьун герек я. И карни хизандин къене чирна кIанзава. Хизанда гатIунзавай и кIвалах гуьгъуьнлай аялрин бахчайрани мектебра давамарунихъ хайи чIал хуьнин жигьетдай еке метлеб ава, — лагьана министрди.
Мярекатдин сергьятра аваз са жерге иштиракчияр — филологиядин илимрин кандидат Владимир Бабаев, Ильман Алипулатов, Альбина Арухова, Марат Алияров, Мегьамед Ибрагьимов, РД-дин писателрин Союздин лезги секциядин регьбер Владик Батманов ва масабур рахана. Абуру алай вахтунда лезги чIал авай гьалдикай чпин фикирар лагьана, тIал алай бязи месэлаяр къарагъарна.
Кьилди къачуртIа, Ильман Алипулатова республикада хайи чIалариз талукьарнавай форумар, конференцияр мукьвал-мукьвал тухузвайди, амма анрал веревирдзавай месэлаяр гьял тавуна амукьзавайди къейдна.
Алим Фаида Гъаниевади чIаларин месэлайриз талукьарнавай бязи форумар тухвана лагьай са тIвар паталди тешкилзавайди яз гьисабзава. “ЧIал авай гьал, адан кьисмет гьихьтинди ятIа веревирдзавай мярекатдиз, сифте нубатда, чIалан пешекарриз — алимриз, муаллимриз, шаирризни гьикаятчийриз, са гафуналди, чпин уьмуьр хайи чIалахъ галаз алакъалу авунвайбуруз теклифун герек тир. ТахьайтIа, арадал къвезвайбур “авуна кIанда”, “хьана кIанда” лугьудай кьуру гафар я”, — лагьана алимди.
Мегьамед Ибрагьимова Азербайжанда авай лезги хуьрерин мектебра лезги чIалай тарсар гудай учебникрикай кьитвал авайдакай, “Джигит ТВ” проектдин регьбер Имран Гьуьсейнова аялриз лап гъвечIи чIавалай лезги чIал чирунин карда видеопроектар (хайи чIалал чIугунвай мультфильмаяр, махар, къугъунар) арадал гъунихъ еке метлеб авайдакай хабар гана.
Эхирдай ДГПУ-дин профессор Шайдабег Мирзоева форумдал веревирд авур важиблу месэлаяр резолюциядик кутунин теклиф гана.
Мярекатдин сергьятра аваз кIелунра тафаватлу хьайи са шумуд студентдив Марат Алиярова пулдин пишкешар вахкана, Энрик Муслимова ДГПУ-дин ректор Нариман Асварован зегьмет РД-дин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министерстводин Гьуьрметдин знак гуналди къейдна.
Чи мухбир
