Чешнедин багълар

«Полоса» ООО-ди Россияда чуьхверрин виридалайни еке багъ кутунва

4-июндиз Дагъустандин хуьруьн ма­­йишатдин ва недай суьрсетдин министрдин сад лагьай заместитель Шарип Шарипов Мегьарамдхуьруьн  ва СтIал Сулейманан районриз кIва­лахдин рекьяй мугьман хьана.

Министерстводин информациядин­ къуллугъди хабар гузвайвал, Чепел­рин­ хуьре ада инвестицийрин КФХ «Багъ» проект уьмуьрдиз кечирмишзавай, кьил­ди къачуртIа, 10 агъзур тонн емишар хуьдай  мумкинвал гудай гьамбархана эцигунин кIвалахар кьиле физвай гьал ахтармишна.

Майишатда лап виниз тир бегьерлувилин (суперинтенсивный) багъларин кьадар 200 гектардилай виниз я: тахминан 178 гектар ичерин ва 22 гектар чуьхверрин тарари кьунва. Проект­дик кьил кутур кас тир Керимхан Абасова гъавурда турвал, алай йисуз  багъ­дин чIехи пай тарар бегьердал къвезва, гьикI лагьайтIа, багъда сифте къелемар 2018-йисуз цанай. Гьаниз килигна,  бегьер кIватIдай вахт алукьдайла  майишатдиз емишар хуьдай хсуси гьамбархана кардик кутаз кIанзава.

Къейдзавайвал, проект кьилиз акъуд­­дай такьатар «Багъ» КФХ-диз Сбербанкди гана. Гьамбархана мартдин вацра эцигиз башламишна ва августдиз ам ишлемишиз вахкудайвал я.

«Бегьер хуьдай хсуси гьамбархана авачиз майишатди нетижалудаказ кIвалахуник умуд кутаз жедач. Чи гьисабунралди, бегьер кIватIиз башламишдай вахтунда чавай емишар хуьн патал ана эцигиз ва и кар маса регионра авуниз ийизвай харжийрикай кьил къакъудиз жеда», — лагьана Керимхан Абасова.

Малум хьайивал, гьамбархана мик­роклиматдал жуваз лазим жуьреда­ гуьз­­чивалдай махсус системадалди­ таъ­минарда. Шарип Шарипован гафа­ралди, «Багъ» КФХ-дин чуьхверрин­ тарарин­ майданар Россиядин ви­ри­да­лайни­ чIе­хи 5 багъдикай ибарат сиягьда ава.  Ма­йишатди базарда игьтияж авай суьрсет гьасилзава ва хсуси гьамбарханади кьиле тухузвай кIва­лахдин нетижалувал хейлин  артухарда.

«Агрологистика чи АПК-дин гуьтIуь чка яз ама ва и месэла алай вахтунда гьялзава. Чаз аквазвайвал, эцигунрин кIвалахар графикда къалурнавай вахтунилай фад тамамарзава ва алай аямдин истемишунриз жаваб гузвай  гьамбарханади емишар са йисалай гзаф вахтунда хуьдай, базарар, гьа жергедай яз сетевой туьквенар ерилу суьрсетдалди таъминардай мумкинвал­ гуда. «Багъ» КФХ и жигьетдай авай тек са инвестпроект туш: емишар хуьдай чIехи гьамбарханаяр эцигун СтIал Сулейманан райондин «Полоса», Дербент райондин «Анжелина»  ООО-рин планрикни ква», — къейдна министрдин заместителди.

Шарип Шарипован гафаралди, эцигунрин кIвалахар акьалтIарайдалай кьу­лухъ «Багъ» КФХ-дивай авунвай ка­питальный харжийрин 25 процент эвез хъувуник умуд кутаз жеда.

Гьа и юкъуз Шарип Шарипов Да­гъустандин тежрибадин станциядин – ВИР-дин филиалдин  директор Киштили Куркиевахъ галаз санал СтIал Сулейманан райондин «Полоса» ООО-дизни мугьман хьана.

Майишатди гатфарихъ Мегьа­рамд­­­хуьруьн райондин  мулкунал 55 гектар­дин майданда виниз тир бегьерлуви­лин чуьхверрин багъ кутунин кIва­ла­хар акьалтIарнава. Зулухъай карханадиз мад 30 гектарда чуьхверрин къелемар цадай ва, санлай къачурла, и емишдин къелемар цанвай майданар  тахминан 200 гектардив агакьардай фикир ава. Винидихъ чна къейд авурвал, «Багъ» КФХ-да  чуьхверрин тарар 22 гектарда  цанва ва и мулкар мадни гегьеншарун пландик ква.

Шарип Шарипова малумарайвал, Россиядин Федерацияда  чуьхверриз талукь яз хсуси игьтияжар анжах 22 процентдин таъминарзава ва гьар йисуз уьлкведиз къецепатай юкьван гьисабдалди  250  агъзур тонн  чуьхверар гъизва.

«И хел гьелелиг азадди яз ама, гьаниз килигна, Дагъустандин  багъманчияр  ам гьялунин   кIвалахдив эгечIнава. Кьиблепатан Дагъустандин тIебиатдин шартIари  и фикир нетижалудаказ кьилиз акъуддай мумкинвал гузва. «Полоса» ООО-ди кутунвай чуьхверрин багъ  чи уьлкведин алай аямдин багъманчивилин тарихда виридалайни чIехиди я. «Багъ» КФХ-дин майданар лагьайтIа, уьлкведа кIвенкIвечибурун арада ава. Фикирзава, абуру кьунвай рекьиз маса майишатарни экъечIда ва идалди къецепатан уьлквейрай гъизвай емишар чкадинбуралди эвезунин кардик виле акьадай пай кутада», — лагьана министрдин заместителди.

Амина Муслимова