Гатфар тамамвилелди вичин ихтиярда гьатзава.

— Гатфар, йисан гуьзел вахт хьиз, хуьруьн майишатдин карханаяр, лежбервилинни фермервилин майишатар, арендаторар, хуьрерин зегьметчияр патал чуьлдин кIвалахрин къизгъин вахтни я, — зи фикирдин тереф хуьналди, алава хъувуна СтIал Сулейманан райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин кьилин пешекар Гьамидин Абдулкъафарова. — Алай вахтунда райондин агропромкомплексдин саки вири хилера чуьлдин гатфарин кIвалахар кьиле физва.

Райондин АПК-да кардик квай хуьруьн майишатдин карханайрин, лежбервилинни фермервилин майи­шатрин, арендаторринни кьилдин ксарин майишатрин кIвалахрикай ихтилатар авурдалай гуьгъуьниз Гьамидин Абдулкъафаровахъ галаз чун са шумуд карханадиз, майишатдиз, арендаторрин участокриз фена.

— ЦIинин гатфариз санлай районда 1380 гектардин майданра гатфарин культураяр ва тумар цун пландик кутунва, — давамарзава Гь. Абдулкъафарова. — Икьван чIавалди «АлиЯк» ООО-да 110 гектарда гатфарин къуьл цанва. 100 гектарда къунж цан хъийида. Бес кьадар чил ва тум гьазурнава.

Гатфарин и йикъара картуфар, келемар, чичIекар ва маса культураяр цазни башламишнава. И кIвалахар асул гьисабдай ЛПХ-ри ва кьилдин ксари кьилиз акъудзава. ИкI, мисал яз, ЦIийи Макьарин хуьруьн поселенида са ЛПХ-ди саки 6 гектарда келемар цанва.

Картуфар цанвай кьилдин ксар ва куьмекчи майишатарни тIимил туш. ЦIи «Кьелекьал» участокдани картуфар цада. Эхиримжи вахтара хуьрерин зегьметчийри чпин кIвалерихъ галай салара, арендаторри участокрин ачух майданра салан майваяр цунин кIвалахарни гегьеншарнава.

Эхиримжи йисара районда салан майваяр (асул гьисабдай – помидорар) теплицайрин майишатра битмишарзава. Ида хуьрерин агьалияр йисан кьиляй-кьилиз таза, экологиядин жигьетдай михьи тир салан майвайралди таъминардай мумкинвал гузва.

Алатай йисан зулуз райондин карханайри 750 гектарда зулун магьсулар (къуьл ва мух), гьа гьисабдай яз «АлиЯк» ООО-ди 600 гектарда мух цана.

Гьамидин Абдулкъафарова лагьайвал, райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин пешекарри никIерин гьал ахтармишна. Малум хьайивал, 660 гектардин никIер хъсан, амай майданар разивал ийиз жедай гьалда ава. 400 гектардин зулун магьсулар цанвай никIериз миянардай шейэр вегьенва. Иесивилелди гелкъуьн тешкилнавай никIера къалин къаз фараш жезва.

Райондин АПК-да багъманчивили­ ва ­уьзуьм­чивили кар­ алай чка кьазва. Санлай­ къачурла, хуьруьн майишатдин кар­ха­найрихъ 4227 гектар багълар ва 2265 гектар уьзуьмлухар ава.

Районда менфятлу и кьве хелни вилик тухудай муниципальный программаяр туькIуьрнава, абур кардик ква.

Районда гьам багъманчивал, гьамни уьзуьмчивал вилик финиз муниципалитетда эхиримжи йисара инвестицийрин проектар уьмуьрдиз кечирмишуни екедаказ куьмек гузва. Абуру, кьилди къачуртIа, адетдин багъларихъ галаз санал фад ва гзаф бегьер гудай жуьредин багъларни кутазва. ЦIинин гатфарихъай районда 200 гектарда цIийи багълар кутада.

Багълара ва уьзуьмлухра стIал-стIал яд гудай къайдани кардик кутунва. Ида неинки гьар са гектардай кIватI хъийизвай емишринни ципицIрин бегьерлувал артухаруниз, гьакI дигидай яд кьенятлудаказ ишлемишунизни екез кумек гузва.

«Зардиян» ООО-да 11 гектарда цIийи уьзуьмлухарни кутунва. ЦIинин гатфарихъай мад са карханадихъ 50 гектарда цIийи уьзуьмлухар кутадай фикир ава.

Чкайрал фейила, чун инанмиш­ хьайивал, гатфарин и йикъара гьам багълара, гьамни уьзуьмлухра кIва­ла­хар къизгъин я. ИкI, уьзуьмлухра тегьенгрин кьурай ва герек авачир хилер атIана, жергейрин араяр цана акьалтIарнава, гзаф майданра тегьенгрин хилер симерал кутIуннава.

Карханайрин, КФХ-рин ва арендаторрин уьзуьмлухриз гатфарин ятар гунин кIвалахарни башламишнава, хайи даяхрин чкайрал цIийибур акIур хъийизва.

Къене цил авай емишрин багълариз азаррин ва зиянкар гьашаратрин аксина дарманар яна акьалтIарнава, маса емишрин багълариз ва уьзуьмлухриз дарманар ягъуниз гьазурвилер аквазва.

Карханайра ва фермервилинни­ лежбервилин майишатра векьин ­учас­токрихъ гелкъуьнин, анриз ятар гунин кIвалахарни хъсандиз тешкилнава.

Райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин кьилин пешекар Гьамидин Абдулкъафарова чаз лагьайвал, шаз районда 2156 тонн техил, 20276 тонн ципицIар, 40086 тонн емишар, 31967 тонн салан майваяр, 6171 тонн картуфар ва маса суьрсет гьасилна. Алай йисуз райондин зегьметчийрихъ мадни виниз тир бегьерар гьасилдай ва кIватI хъийидай фикирар ава.

Хазран Кьасумов