Рак ахъайна. Кабинетда лацу халат алаз столдихъ духтур ацукьнава, ада са вуч ятIани кхьизва. Зун “Лезги газетдин” журналист тирди, инизни газетдин дустарикай сад тир ветеран Бутай Бутаеван тIалабуналди атанвайди чир хьайила, духтурди, гъилевай чарар са патахъ авуна, чинал милайим хъвер алаз лагьана: “Бутай халу чиниз мукьвал-мукьвал къвезвайди я, сагъламвал ахтармишиз. Куьмекарни жезва…”

Вичин диде-буба Мегьарамдхуьруьн райондин ЦIийи хуьряй тир Султанова  Эльза  Ибрагьимовна  Республикадин клинический больницадин терапиядин отделенида духтур я. Кьилин категориядин духтурди Даггос­медуниверситетдин медицинадин колледждин муаллим язни кIвалахзава. Чи суьгьбет ихьтин  суалдилай гатIунна: “Алай девирдин терапевт гьихьтинди хьун лазим я?”

— Рак ахъайна ви патав къвезвай гьар са азарлуди — им кьилдин алем я. Гьар са инсандихъ вичин тIал-квал, дердияр, фикирар ава. Духтур-терапевтди абур вири рикIелди кьабулун, азарлудан тIал гьиссна, жув адан чкадал эцигна, кьил-кьилел алаз куьмекун герек я. Зун патал терапевт вири хилерин духтур я. Лугьудайвал, хизандин духтур, вири уьзуьррай кьил акъудиз алакьдайди… — къейд­на ада.

• Эльза Ибрагьимовна, куьн патал духтурвал пеше яни, везифа?

— Гьелбетда, везифа. Гьар са духтурдин везифа, зи фикирдалди, начагъди, куьмек кIанз атанвайди, вахтуниз килиг тавуна, са­гъар­ хъувун я. Им чIехи жавабдарвални я.

• Сир туштIа, куьне гьикI хьана духтурвилин рехъ хкягъайди я?

— Гьеле школадиз фидалди за закай духтур жеда лугьудай, — хъуьрезва Эльза Ибрагьимовна. — Сихилда лагьайтIа, зун сад лагьай­ духтур я. Белки, аял чIавалай за духтурди инсанриз ийизвай куьмекар кьатIана. Я туштIа, жуваз хъел гъайидаз “раб ягъун” патал (аялдин фикирда вуч аватIа, низ чир хьуй — хъуьрезва) “духтур жеда зун” лугьуз­вайтIа…

• Духтурвилин пеше къачуна, кIвала­хиз гзаф вахт яни?

— Махачкъаладин 17- нумрадин школада чирвилер къачузвайла, за ДГМА-дин патав гвай махсус классда кIелна ва, жуван аял чIаван мурад кьилиз акъудун патал, мединститутдик (гила университет)экечIна. Вад лагьай курсунилай башламишна за кIелунихъ галаз санал Республикадин клинический больницадин тади куьмекдин къурулушда кIва­лахна. Терапиядин  отделенида, интернатурада, чирвилер хкажайдалай кьулухъ зун гьа ина туна. ИкI, 15 йис я гила, ина духтур-терапевт яз зегьмет чIугваз..

• Куьне кIвалахзавай отделенидикай, ина кьабулзавай азарлуйрикай гегьеншдиз суьгьбетнайтIа кIандай.

— Отделенида жигеррин азарар, бронхиальный астма, хци плеврит авайбур, гьар жуьредин себебар аваз зегьерламиш хьанвайбур, аллергияди, дуркIунрин  ва маса азарри гьелекзавайбур кьабулзава. Югъ-йиф талгьана, медицинадин куьмекарни гузва.

Ина  50 койка-чка ава, къулай шартIарни яратмишнава. Отделенидин бинедаллаз ­кафедрани кардик ква. Чахъ физиотера­пиядин кабинет, ЭКГ, ЭХО КГ, Холтеровский мониторрирование, бедендин къене­патан органрин УЗИ, спирография, велоэргометрия авун патал тайинарнавай  диаг­ностикадин кабинет ава.  Ингье чи мумкинвилер!

• Виридалайни гзаф гьихьтин азарлуяр гьалтзава?

— Тади гьалда гъизвай бедендал ифин алай, къуватсуз хьанвай ва гзаф масабур чи отделенида сагъар хъийизва. Жигеррин азарар, лап гъиляй вегьенвай гьалда аваз, чи отделенидиз агакьарзавайбурун кьадарни гзаф я. Жуьреба-жуьре азарар аваз, адет тир къайдада атана, ина сагъарзавайбурни ава. Пландик кваз больницадиз атайбур ма­са отделенийра къаткурзава. Азарлуяр гзаф жезва. Вахт-вахтунда диспансеризация авун герек я. Са кьадар яшар хьайила, дух­тур­дин гуьзчивилик хьун, жуван сагъламвал, беденди  кIва­лахзавай тегьер ахтармишун чарасуз я. Чи агьалийри и крариз са артух фикир гузвач. Медицинадивай саки куьмекиз техжедайла, чебни сагъсуз гьалдикай икрагь хьайила, духтурдин патав къвез­вай дуьшуьшар гзаф я. ИкI  хьана кIан­дач.

• Эльза Ибрагьимовна, газет кIелзавай агьалийрихъ элкъвена куьне вуч меслят къалурда, вуч лугьуда?

— Гьар са кас эвелни-эвел жуван сагъламвилин къаравулда хьана кIанда. Азардин вилик бушвал тийин! Духтурни адан пациент са фикирдал атайла, алудиз тежедай са уьзуьрни авайди туш.

Эмираслан Шерифалиев