Ватандал душманди вегьейла, Дагъустандин халкьни кьулухъ акъвазнач, виридахъ галаз санал душмандин хуруз экъечIна. Эгер дяведин иштиракчийрин сиягьриз тамашайтIа, чал ана машгьур тIварар гзаф гьалтда: писателар, шаирар, манидарар, музыкантар, композиторар, зегьметчияр ва икI мад. Гьа ихьтин ксарин арада бажарагълу композитор, РСФСР-дин искусствойрин лайихлу деятель, Дагъустандин халкьдин артист Сейфуллагь Асадуллаевич Керимовни ава.
Сейфуллагь Керимов 1921-йисуз Куьре округдин Уллу-Гъетягърин хуьре лежбердин хизанда дидедиз хьана. Гележегдин композитордин бубади Бакуда нафтIадин мяденра кIвалахзавай. Кьуд велед кIвачел акьалдун патал ам, аралух кIвалахар тамамариз, гагь Дербент шегьердиз, гагь Самур станциядал, маса чкайризни финиз мажбур жезвай. ИкI, аял чIавалай азербайжан ва лезги манийринни авазрин къужахда чIехи хьайи Сейфуллагьан уьмуьрда халкьдин мецин яратмишунри жанлу гелер туна.
1935-йисуз 7 йисан мектеб куьтягьай жаван Махачкъаладин музучилищедиз гьахьзава. 1940-йисуз ам П.С.Столярскийдин тIварунихъ галай мектебдиз гьахьна. Анаг акьалтIарайла, чешнелу ученикди Одессадин консерваториядик экечIуникай фикирзавай. Амма адан эрзиман мурад кьилиз акъатнач: къанлу дяве башламиш хьана. Кьве гьафтедилай гележегдин композитор гуьгьуьллудаказ фронтдиз фена.
Дяведин халис чин Сейфуллагьаз сифте яз “Новороссийск” тIвар алай гимидаваз Херсондиз фидай рекье акунай. Душмандин самолетри гьужум авур чIавуз гзаф аскеррал хирер хьанай, телеф хьайибурни тIимил тушир. Амайбур Днепропетровск шегьердиз акъатна. Амма ина яргъалди амукьун кьисмет хьанач, анагни душманди кьунай. Сейфуллагь Асадуллаевича рикIел хкидай: “Чун, шегьер туна, кьулухъди хъфидайла, ана зи рикI алай скрипка амукьна. Заз акI жедай хьи, а скрипкади зун инай акъуд, душмандин гъиле тамир лугьуз, зи гуьгъуьниз гьарайзавай. Скрипка душмандин гъиле гьатна, амма зи чанда душмандиз акси, мадни артух ажугъ, мадни артух женгинин гьисс куькIвенай…”
Командиррин вилик женгерин вахтунда аскерар патал концертар гунин, музыкантрин махсус бригадаяр тешкилунин месэла акъвазна. Скрипка ягъунал рикI алай Сейфуллагь Керимов гьавиляй Дагъустандин военкоматдин ихтиярдиз рахкурна ва ана ам концертрин бригададин артиствиле тайинарна. Концертдин бригадади гьам женгина, гьамни госпиталра авай аскерар патал, югъ-йиф лугьун тийиз, концертар гуз, аскеррин руьгь хкажзавай.
“Гагь машинда, гагь фургъунда аваз, гагьни пияда чна Дагъустандин, Гуржистандин, Азербайжандин госпиталра авай хер хьанвай аскерриз, Ставрополда, Краснодарда хайи чилер душмандикай азад авун патал женгина авай чи ватанэгьлийриз гьикьван концертар гана, руьгь гана, чим гана…”, — лугьуз, рикIел хкидай РСФСР-дин искусствойрин лайихлу деятелди.
1943-йис. Брянск шегьердин патарив пехъи душмандихъ галаз къати женгер кьиле физвай. Аскеррик руьгь кутунин мураддалди Сейфуллагьа иштиракзавай бригадади чи кьушунрин вилик чпин алакьунар къалурна. И концертдиз фронтдин командующий, СССР-дин Маршал К.К.Рокоссовскийди вичин генераларни галаз яб гана. Абур концертдин бригададилай рази яз амукьнай.
Сейфуллагь Керимова а концертда чIагъанчи Смирновахъ галаз санал скрипкадалди Украинадин, Дагъустандин ва маса халкьарин гьаваяр тамамарнай. Анал И.Брамсана кьуьлердай макьамарни янай. И макьамрин таъсирдик маршалдини, генералрини кьуьлернай.
Сейфуллагь Керимовани иштиракзавай Дагъустандин концертрин бригада чи Ватандин гьар са пипIе машгьур тир. Гьар са фронтди ам концерт гваз атун вилив хуьдай, гьикI лагьайтIа, а концертри гьар са женгчи руьгьламишзавай, душман фад кукIвардай, адан винел гъалибвал къазанмишдай инанмишвал кутазвай.
ЧIехи гъалибвал патал чIугур къати женгера миллионралди чи кьегьал рухвайрини рушари чпин чанар гана. Яс, гъам, дерт акун тавур са хизанни хьанач. И кар чна садрани гьич садани рикIелай алудун лазим туш.
Сейфуллагь Керимов, Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи, 1991-йисан сентябрдин вацра, вичин 70 йис жедалди кьве варз амаз, кечмиш хьана. Адан тIвар несилри рикIелай алуддач, искусстводин кар давамарзава.
Эдуард Ашурагъаев, муаллим
