НАСИР ШАГЬМУРАДОВАН — 65 ЙИС

“Са гъиле кьве къарпуз кьаз жедач”, — лугьудай мисал ава. Им  кьве кIва­лах санал ийиз жедач лагьай гаф я. Дуьньядин винел ахьтин инсанар ала хьи, абурулай неинки кьве, гьатта пуд-кьуд кIвалахни дуьздаказ кьиле тухуз алакьзава. Ахьтинбурукай сад бажарагълу композитор,  дирижер,  лап  хъсан  му­аллим ва туькI­вей хизандин кьил  Насир  Бабаевич  Шагьмурадов  я.

Дагъустандин искусствойрин лайихлу деятель Насир Шагьмурадов 1953-йисан 16 -августдиз Докъузпара райондин Миграгъ-Къазмайрин хуьре дидедиз хьана. Гележегдин композитордин аял вахтар Бакуда акъатна. 1969-йисуз юкьван мектеб акьалтIарай Насир Махачкъаладин культпросветучилищедин дирижервилинни  хордин отделенидик экечIна. Училище акьалтIарай 1972-йисуз Шагьмурадова Москвадин культурадин институтдин оркестрдин отделенида чирвилер къачуна.

Вуз акьалтIарай 1976-йисуз Насир Дер­бентдин музыкадин училищедин халкьдин музыкадин алатрин отделенидиз кIвалахал ра­къур­на. 1977-йисуз, армиядай хтадалай кьулухъни, Насира музучилищеда вичин кIвалах давамар хъувуна. Къенин юкъузни ада аялриз музыкадин сирер чирзава.

1977-йисуз Н.Шагьмурадова студентрин халкьдин музыкадин алатрикай ибарат оркестр арадал гъана.

Композиторди халкьдин манияр ва инструментальный гьаваяр расшифровка авунин, Дагъустандин, Азербайжандин, Молдавиядин, Россиядин халкьарин музыка инструментовка авунин винел гзаф кIвалахзава. Оркестр па­тал Насир Шагьмурадова маса композиторрин­ гзаф эсерарни инструментовка авунва. Абур училищедин выпускникри имтигьанрал тамамарзава.

Н.Шагьмурадован регьбервилик кваз оркестрди “Динамо” фабрикада, Дербентдин гамар храдай комбинатда, школа-интернатра, ва шегьерда авай маса идарайра, Кьиблепатан Дагъустандин районра ва шегьерра концертар гузва, радиодини телевидениди абур лентиниз къачузва.

Насир Бабаевичан регьбервилик кваз оркестр Дербент шегьердин, республикадин конкурсрин ва фестивалрин гъалибчи хьана. 1979-йисуз Кеферпатан Кавказдин музыкальный училищейрин халкьдин музыкадин  алатрин оркестрайрин арада кьиле фейи конкурсдани Шагьмурадован оркестр дипломдиз лайихлу хьана.

1987 -йисуз Насир Шагьмурадован оркестрди Центральный телевиденидай 20 декьикьадин концерт гана. ГьакIни абуру чи республикадилай къецепатани концертар гана: Алибайрамлы шегьерда (АР), Къазимегьамед по­селокда, Астрахандин консерваторияда ва гьакIни Астрахань шегьердин телевиденида 45 декьикьадин концерт.

Композитор хьиз, Насир Шагьмурадов 500-лай виниз эсеррин авторни я. Абурун арадай чавай А.Мирзебегован (“Чи Ватан”, “Керем хьиз кайитIани”, “Лезгинка”), Ф.Уружеван (“Нарын-къеле”), З.Жабраиловадин (“Зумрият”), А.Сайдумован (“Шадвал ая”, “Беневша къизилгуьл”), А.Къардашан (“Фикирар”) ва гзаф маса манийрин, СтIал Сулейманан тIварунихъ галай Лезги госмуздрамтеатрдин 36 тамашадиз, Табасаранрин театрдин 12 тамашадиз, Азербайжанрин театрдин 3 тамашадиз кхьенвай музыкайрин тIварарни кьаз жеда.

Композиторвилин ва муаллимвилин кIва­лахдилай гъейри, Насир Бабаевича мергьяматлувилин крарни ийизва. 1985-йисуз композитордин регьбервилик квай оркестрди мергья­мат­лу­вилин са шумуд концерт гана, къазанми­шай пул­дин такьатар Дагъустандин музыкадин об­ще­стводин фондуниз вахкана. Вири санлай къа­чуртIа, оркестрди 500-лай виниз концертар гана.

Дагъларин уьлкведин музыкадин искус­ство вилик тухунай 1999-йисуз Насир Шагьмурадов “Дагъустандин ­искусствойрин лайихлу ­деятель” лагьай виниз тир тIвар­­­цIиз лайихлу хьана.

2003-йисуз Насир Бабаевича Дербент шегьердин шаиррин чIалариз кхьенвай “Дербентдикай манияр” кIватIал чапдай акъат­на. Гьа и йисуз Шагьмурадова Дербентдин халкьдин музыкадин алатрин муниципальный оркестр арадал гъана.

Бажарагълу кас тир Насир Шагьмурадовахъ туькI­вей хизанни ава. Адан уьмуьрдин юлдаш Инжиди 20-нумрадин мектебда физ­культурадин муал­лимвиле ва 1-нумрадин ДЮСШ-да художественный гимнастикадай тренервиле кIвалах­зава. ЧIехи руш Наиляди музшкола, гуьгъуьнлай музучилищеда фортепианодин класс, ахпани культурадин ва­ ис­кусствойрин институт акьал­тIар­на, Дер­бентдин музучилищеда ва культурадинни искусст­вой­рин институтда вичин пешедай тарсар гузва. Кьвед лагьай руш Мадинади муз­школа­, учи­лище, культурадин ва искусствойрин институт акьалтIарна. Адани Дербентдин педколледжда вокальный дестедин руководителвиле кIва­лахзава. ГьакIни Насир Шагьмурадован рушари композиторди арадал гъанвай “Золотая лира” ансамблда чпин бубадин маниярни тамамарзава. Композитордин хва Руслан бубадин рекьяй фенач,  карчивилел машгъул я.

Алай вахтунда Насир Бабаевича Дербентдин музыкадин училищеда студентрин халкьдин музыкадин алатрин оркестрдиз регьбервал гузва ва вичин гуьзел манийралдини авазралди яб гузвайбурун рикIер шадарзава.

Эдуард Ашурагъаев