Федеральный Собранидиз рекье тур чарче Россиядин Президент Владимир Путина уьлкведа алукьзавай 6 йисан вахтунда, яни 2030-йисалди, образованидин хел еримлу авунин асул терефар къейдна.
* ИкI, 2025-йисалай башламишна, мектебар ва аялрин бахчаяр бинедилай ремонт авунин федеральный программа кардик кутада. Ам уьмуьрдиз кечирмишун, яни мектебра ремонтрин кIвалахар тамамарун патал алава 400 миллиард манатдилай артух такьатар чара ийида.
Уьлкведин мулкунал школайрин тахминан 18 500 дарамат чарасуздаказ ремонт авунин гьалда ава. 2030-йисалди и кIвалах акьалтIарда. Федеральный центради регионриз и карда куьмек гун ва идалай гуьгъуьниз ремонтрин кIвалахар пландин бинедаллаз вахт-вахтунда тамамардайвал авун лазим я.
* Мукьвал тир йисара Президентди мектебра (лазимвал авай чкайра) медицинадин кабинетар ачухун ва я цIийи хъувун тапшурмишна. «Эхиримжи кьве йисан делилралди, 39 агъзур школадикай медицинадин кабинетар анжах 60 процентдин чкайра кардик ква. И месэла гьялна кIанда», — лагьана ада.
Къейд ийин, медицинадин кабинетрин месэла аялрин диде-бубайри ва муаллимри мукьвал-мукьвал хкажзава. Им, дугъриданни, хъсан теклиф я, вучиз лагьайтIа, гьам шегьердин, гьамни хуьруьн чкайра школадин духтурдиз аялрин сагъламвилин гьалдикай делилар хьуни адаз медицинадин рекьяй куьмек гунин кар къулайди ийизва.
* Образованидин идараяр кьадардилай гзаф ацIуруниз рехъ гана виже къведач. Шегьерар чIехи жердавай вилик ихьтин месэла акъваззава: аялар кьвед ва пуд сменайра кIелуниз мажбур жезва. Ида лагьайтIа, абурун агалкьунриз чIуру патахъай таъсирзава. Гьаниз килигна, и месэла иллаки хцидаказ акъвазнавай чкайра федеральный бюджетдин гьисабдай, санлай къачурла, алава 150 мектеб ва аялрин 100 бахча эцигда.
* «Уьлкведин гележегдикай ва гележег патал проект». «Россиядин жегьилар» цIийи милли проект кардик кутада.
* 2024-йисан 1-сентябрдилай государстводи мектебра ва колледжра директоррин тербиядин рекьяй меслятчийриз вацра 5 агъзур манат чара ийида. 1-мартдилай 100 агъзур касдилай тIимил агьалияр яшамиш жезвай чкайрин школайра классдин руководстводай ва техникумра группайрин кураторвиляй федеральный бюджетдай гузвай пулунин кьадар 10 агъзур манатдив агакьдайвал хкажда.
* Президентди гьукуматдал бюджетдай гьакъи гузвай къуллугъчийриз, гьа жергедай яз муаллимриз мажибар гунин къайда 2026-йисалди кутугай гьалдиз гъун тапшурмишна.
* Са шумуд рекьяй куьмекдин такьатар кьилин образованидин идарайривни агакьда. ИкI, 2030-йисалди уьлкведин мулкунал, санлай къачурла 400 миллиард манатдин харжияр авуналди, университетрин 25 кампус (комплекс сооружений) эцигда, вузра инженервилин 50 школа арадал гъида ва илимдинни технический библиотекайрин сеть (санлай къачурла, 9 миллиард манатдин) алай аямдин истемишунрив кьадайвал туькIуьрда. Алава тир 124 миллиард манат университетрин общежитияр ремонт авуниз харжда. Пландик гьакIни регьбервилин дережадин сад лагьай «Гележег авай школа» эцигун ква.
* Колледжар ремонт авунин ва тадаракламишунин программа уьмуьрдиз кечирмишда. И рекьиз ругуд йисан вахтунда федеральный бюджетдай, санлай къачурла, 120 миллиард манат чара ийида.
* ЦIийи милли проект — «Кадрияр» — кардик кутада. Адан макьсад къенин йикъан жаванар XXI асирдин экономикада кIвалахиз гьазур тир вини дережадин пешекарар хьунал гъун я. Ихтилат гьакI жегьилар муаллимвилин пешедал желб авуникайни физва. Президентди малумарайвал, 2030-йисалди уьлкведа 20 йисалай 24 йисал кьван яшда авай жегьилрин кьадар 8,3 миллион касдив агакьда. Государстводин вилик квай месэла акьалтзавай цIийи несил вини дережадин пешекарриз элкъуьрун я. И кар патал образованидин хиле дегишвилер тун ва гьеле мектебра амаз гележегдин пеше хкягъунин программаяр гегьеншарун лазим я.
* Чирвилер къачунин рекье акьалтзавай пар диде-бубаяр, имтигьанар вахкудайла, чпин аялар гьазурун патал репетиторрин къуллугърикай менфят къачуниз мажбур тежедайвал пайгардик кутуна кIанда. И месэла гьялунал, Президентди гьисабзавайвал, муаллимринни диде-бубайрин жемиятар желбна кIанда.
* ЕГЭ вахкунин къайда авайдалай хъсанарун. Государстводин Кьили имтигьанар вахкузвай жегьилриз кьвед лагьай «шанс» — вузри кьабулдай кампаниядин вахт акьалтIдалди ученикдиз вичи пудакай хкянавай са тарсунай ЕГЭ цIийи кьилелай вахкудай мумкинвал гун теклифна.
«Лезги газет»
