2007-йис, 19-ноябрь. «Къурушрин сес» тIвар алай газетдин 1-нумра акъатай и югъ Къурушрин тарихда кьетIен чка кьунвайди я лагьайтIа, зун гъалатI жедач. Хайи литературадал, дидед чIалал, жуван медениятдал рикI алай гьар са къурушвиди хуьруьн газет акъатнава лугьудай хабар еке шадвилелди кьабулнай.

Газет арадал гъунин макьсаддикай сифтегьан нумрадин 1-чина кьилин редактор Лезги Арифани (Аллагьди рагьметрай вичиз) жавабдарь секретарь Гьажи Къазиева саналди гъанвай макъалада ачухдаказ къейднава:

“Хуьре колхоз, гуьгъуьнлайни совхоз арадал атайла, рагьметлу С.К.Диярханова кьил кутуна, хуьруьн “Зегьметдин пайдах” тIвар алаз газет акъудзавай. Ана совхозда, районда, хуьре кьиле физвай вири крарикай хабардар ийизвай. Совхоз чкIайдалай кьулухъ газетни амукьнач.

Квекай ибарат жеда чи газет? …Гьелбетда, га­зет­­дин хабардарвал тек са хуьруьн къене жезвай векъиайрал ва хуьре яшамиш жезвай агьалийрин агалкьунрални эксиквилерал сергьятламиш жедач. Чна куьн, гьуьрметлу хуьруьнвияр, уьлкведин вири пи­пIера яшамиш жезвай кьегьал къурушвийрин цIийи агалкьунрикай ва абурун бегьерлу зегь­метдин­­ нетижайрикай хабардар ийида…» (Гаф кватай чкадал­ къейд ийин, “Зегьметдин пайдах” газетдин сад лагьай­ редактор шаир ва журналист Нариман Къа­рибов хьанай, гуьгъуьнлайни са шумуд йисуз (та эхиримижи нумрадалди), галатун тийижиз, и газетдин редактордин везифаяр бажарагълу журналист ва шаир рагьметлу Ибрагьим Мурадова тамамарнай.)

Ниятар — михьи, мурадар — экуь, къастар хци яз­, анжах мумкинвилер кьери яз, са затIни алачир чка­дал хуьруьн аслу тушир газет арадал гъана, адан кIвалах виликди тухун регьят кар тушир. И делил фикирда кьуна, газетдихъ гележег авайдахъ гзафбур агъанни ийизвачир. Амма гъилер къакъажна, еке гьевесдивди чпин везифайрив эгечIай Къурушрин зарийрикайни мухбиррикай ибарат редакциядин коллектив кIвалахда гьалтзавай четинвилеривай са кIусни руьгьдай авудиз хьанач. Газетдихъ­ гележег жедани, жедачни лугьузвайбурун шаклувилерни, са кьадар вахтар арадай фейила, михьиз квахьна. Дурумлудаказ зегьмет чIугвазвай коллективди акъудзавай газетдин «кIвачи чил кьазвайди» яваш-яваш вирида кьатIузвай. Са куьруь вахтунда Къурушрин газетдихъ хуьруьн юкьвал кьве кабинет­дикай ибарат, хъсандиз тадаракламишнавай редакцияни хьана. Газетдин тираж йикъалай-къуз артух, адан кIвалахдик пай кутазвай ксарин сан къалин жез гатIунна. Ам акъудиз гьич са йисни тахьанмаз, адан тираж саки ругуд вишез барабар хьана. Ам агакьзавай мулкарин географияни югъ-къандавай гегьенш жезвай…

“Къурушрин сес” газет ери аваз акъудуник неин­ки Къурушрин, гьатта вири лезги­ интел­лигенция­дин векилри чпин лайихлу пай кутунай: Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовади, филологиядин­ илимрин доктор, зари Гьаким Къурбана гайи меслят­ри, “Лезги газетдин” редакциядин коллективди гайи куьмекри, лезгийрин машгьур шаир Зульфи­къар Къафланова чIугур зегьметри, са шакни алачиз­, газетдин колективдин кIвалахдин гьевес генани хкажнай.

Газетдин кIвалах хъсандиз яцIа гьатнавай вахтунда вири крарин кьиле акъвазнавай касдин, сифте­гьан кьилин редактордин — Лезги Арифан уьмуьрдин­ рехъ садлагьана кьатI хьана. Бирдан атай ажалди адаз рикIе авай хейлин мурадар уьмуьрдиз кечирмишдай мумкинвал хганач… Аллагьди рагьметрай вичиз.

Амма Лезги Арифа кьил кутур рехъ адан къелемдин юлдашри давамарна. Ватанпересвилин гьиссери санал агуднавай гьуьрметлу, къанажагълу коллективди газетдин кIвалах акъваз тавун патал чпин вири къуватар желбна. А чIавуз кьилин редактордин заместитель Гьажи Къазиеванни жавабдар секретарь Мегьамед Ибрагьимован зегьметар, чалишмишвилер лап тафаватлубур хьанай. Абурухъ галаз санал чпин вири къуватар газетдин рекьиз редколлегиядин членар тир Кьасум Фаталиева, Шагьназар Хидирова, Шихали Багъирова, Вердихан Къулиева, Малик Гьажиева, Майор Агъаева, Акиф Лазимова, къе чеб чи арада амачир Къумри Дуьгуьшева, Сулудин Гьафизова, Сражедин Тали­бова (Аллагьди рагьметар гурай чпиз) серфнай. Къейд ийин хьи, редколлегиядин членри газет итижлу авун, адан кIвалах виликди тухун патал къенин юкъузни бегьерлу зегьмет чIугвазва. Алатай йисалай гатIунна, чи коллективда редколлегиядик мад са хъсан активный член алава хъхьанва — Сабир Эфендиев­.

Къейд авун лазим я, «Къурушрин сес» газетдихъ­ паталай кхьизвай авторар-амадагарни ава. Абурун арадай яз, чи виридан рикI алай шаир, журналист Шагьабудин Шабатован (ЦIийи Макьарин хуьр), чи вафалу дуст Куругъли Ферзалиеван (Къалажух), къурушвийрин газет датIана подписка ийизвай ва чи газетди илгьам гана яратмишунрин рекьел атанвай Играмудин Исмаилован (Мегьарамдхуьр) ва масабурун тIварар кьаз жеда.

«Къурушрин сес» газет са жерге къурушвияр па­­тал­ чпин яратмишунар сифте яз хуьруьнвийрин вилик гъидай майдандиз элкъвена. Абурун жергеда чпин шиирар, макъалаяр кIелзавайбуру хушдиз кьабулзавай Алискер Алиханов (Вини Къуруш), Муш­тагъ­ Эль­деров, Загьир Гьамидов, Наби Панагьов (Махач­­къала), Сабир Эфендиев, Ислам Гьажиметов, Ма­мед­ Ширинов (ЦIийи Къуруш), Асвар Асваров (Азербайжан, Еленовка хуьр), Намик Ферзалиев (Екатеринбург) ва масабур ава. Къурушрин акьалтза­вай не­силрин векилар тир хейлин жегьил авторрик хуьруьн газетди бажарагъдин чешмеяр винел акъуддай руьгь кутуна, чпин илгьамдин бегьерар хайи халкьдив­ агакьариз куьмек гана: Рустам Жа­мир­зоев, Самир­ Асла­нов, Эрзихан Ферзалиева, За­и­ра Шагьвеледова, Назим Фаталиев, Шамил Жа­ми­ев (ЦIийи Къу­руш), Сулейман Саламов (Вини Къуруш) ва хей­лин­ маса цIийи тIварар къе къурушвийириз таниш я.

Гьелбетда, газет арадал гъунин ва адан кIвалах виликди тухунин кар пулдин такьатар галачиз фикир­диз гъун мумкин кар туш. Редакциядиз такьатар ча­­­­ра ийизвай махсус чешме авач. И жигьетдай газетдин кIвалах вилик тухуниз куьмек гузвай кьилин чешме адан тираж я. Алай вахтунда гьукуматдин бюджетдал алай милли изданияр алава яз спонсоррин куьмекдихъ муьгьтеж жезва. Ихьтин макъамда такьатар чара ийизвай махсус чешме авачирди фи­кирда кьуна, «Къурушрин сес» газетдин тираж хкажу­ник пай кутазвай жумарт рухвайри къалурзавай мер­­гьяматлувилери, гьакъикъатдани, газетдин кIва­лах вилик тухунин карда еке роль къугъвазва.  2015-йи­­суз чи газет “Шарвилидин” премиядиз лайихлу хьанай.

Къе 1000-дав агакьна къурушвийрин хизанра “Къурушрин сес” газет багьа мугьман хьиз вилив хуьзва. Дагъустандин гьар са пипIяй — ЦIийи Къурушдилай, Вини Къурушдилай, Махачкъаладай, Дербентдай, Каспийскдай, Къизилюртдай, Тарумовкадай… гьатта республикадилай къецепатайни — Москвадай, Электоруглидай, Астрахандай, Краснодардай, Нижневартовскдай, Нижний Новгороддай… газетдин тираж хкажуник чпин лайихлу пай кутазва.  ГьакIни гьар са шегьерда ва хуьре «Къурушрин сес» газет ам кхьенвайбурув ахгакьарунин кар тешкилзавай амадагарни ава чахъ (абурун виридан тIварар ва шикилар чна «Къурушрин сес» газетдин 10 йисан юбилейдихъ галаз алакъалу яз гьазурзавай «Гъетер­ халкьар — Къурушар» тIвар алай ктабдай раижда).

Гьелбетда, халкьдин рекье кIвалах тухузвай гьар са коллектив хьиз, чунни датIана къерехди­хъай хийирлу теклифар гудай, камаллу меслятар къалурдай, пис-хъсан терефар, чин кьун тавуна, лугьудай ксарихъ муьгьтеж я. Аллагьдиз шукур хьурай, и жигьетдайни чи бахтуни гъана. Редакциядин кIва­лахдал дикъетдивди фикир желбзавай, газетдихъ рикI кузвай чи баркаллу хуьруьнвияр тир Ватандин ЧIехи дяведин иштиракчи Усман Сеферович Сеферован, Рашид Сейфиевич Гьажиеван, Гьесен Агьмедханович Балатован, Нариман Салманович Рамазанован, Гьуьсейн Нисрединович Рамазанован (Къулиев), Седредин Жафарович Жафарован, Нура­ли Межидович Мегьмандарован, Эспендар Аскандарович Бабаеван, Фазил Рафикович Гьажиеван ва маса баркаллу рухвайрин камаллу меслятар, хъсан теклифар чна гьамиша хушвилелди кьа­булзава, гьа са вахтунда абур газетдив эгечIза­вай тегьер акурла, чи коллективдин яратмишдай руьгьни хкаж жезва. Мукьвал-мукьвал гзаф къиметлу теклифар, насигьатар чаз лезгийрин машгьур­ шаир, вичи Къурушар жемят яз ваъ, халкь яз гьисабзавай Азиз Алемани гузва.

Вахт санал акъвазнавач. Гьар са цIийи йис инсаниятдиз вичин цIийи крарни вакъиаяр гваз къвезва, акъатзавай йисни тарихдин чинал лишанлу гелер таз хъфизва. Им тIебии кар я. Эгер газет акъудзавай 10 йисан вахтуникай рахайтIа, и девирда Къурушрин уьмуьрдани хейлин лишанлу вакъиаяр кьиле фена. Хийирни шийир вахни стха я лугьудайвал, и 10 йисан къене къурушвияр­ гагь рикI шадардай, гагьни гуьгьуьлар пашманардай, еке гьуьжетар алай, гъулгъула квай вакъиайринни дуьшуьшрин шагьидар хьана. Вири дуьшуьшра газетди вичин кьилин лозунг тир «халкь паталди — гьахъ паталди» гафариз вафалувал хвена. Гьар са вакъиадин хъсан-пис терефар ахтармишна, гузвай материал, гьахълувилин терезрал алцумна, халкьдин вилик гъана. Гьуьжет алай, гъулгъула квай гьар са месэладикай кхьидайла, чун жезмай кьван фитнединни ажугъдин ялав элекьариз алахъна.  Са гафуналди, газетди сифтедай вичин вилик эцигнавай макьсаддив агакьнавайди чаз къе редакциядин тIварцIел юбилейдихъ галаз алакъалу яз датIана “Къурушрин сес” газет кIелзавай ва кхьизвай баркаллу ксарин тебрикдин телерайни аквазва:

“…Гьар сеферда газетдин цIийи нумрадин чинар ачухдайла, фикиррай жув Ватандив гатIумза­вайди гьиссзава, адан тикрар тежер кьетIенвал руьгь­ди кужумзава, макъалайрин цIарарай аял чIа­валай таниш гьиссер, ерияр аквазва, ватан­эгь­лийрин агалкьунрал дамахзава, пашманвилер хьанвайбурухъ галаз санал абурун дерт пайзава…”  

Гь.Н. Рамазанов,  “Опытный завод электроугольных изделий” ОАО-дин генеральный директор.

Мад са тебрикдай чIук:

“ …Адахъ (“Къурушрин сес” газетдихъ — авт.) милли къанажагъ хкаж хьунин, жуван халкьдал дамахдай ватанпересвилин гьиссер арадал гъунин карда еке къуват ава. 10 йисан къене газетдин те­матика, игитар дегиш хьана. Амма са тереф садрани дегиш хьанач: газетдин везифаяр. Ада къенин юкъузни хайи чIал, тарих, меденият хуьник чешнелудаказ вичин пай кутазва, адакай халкьдиз вафалу амадаг хьанва”.

Р.С.Гьажиев, Международный илимрин академиядин Академик, медицинадин илимрин доктор, профессор.

«Къурушрин сес» газет кхьизвай, ам кIелзавай, адахъ рикI кузвай гьар са кас чна газетдин мягькем даяхдай гьисабзава. Къе газетдин 10 йис тамам хьанва. Амма ада мадни чIехи юбилеяр галайвал гьерекатзава. Ам датIа­на, Сад Аллагьдин куьмекдик умудар кваз, мурадар — экуь, ниятар — ми­хьи, къастар­ хци яз асирррихъ рекье гьатнава.

Квез багъри газетдин юбилей мубаракрай, играми Къурушар!

Муса Агьмедов, «Къурушрин сес» газетдин кьилин редактор

* * *

“Лезги газетдин” редакциядин коллективди “Къурушрин сес” газетдин ре­дакциядин коллективдиз, чIехи Нажмудин Самурскийдин руьгь авай баркаллу хуьруьн вири агьалийриз газетдин 10 йисан юбилей рикIин сидкьидай мубаракзава! Квехъ мадни ва мадни чIехи агалкьунар хьун чи мурад я.

 

“Лезги газетдин” редакциядин коллектив.